Tham dự Phiên họp còn có Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương; Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Trưởng Ban Công tác đại biểu, Phó Ban Tổ chức Trung ương Nguyễn Thị Thanh cùng các đồng chí thành viên Tiểu ban số 2.
Phát biểu tại Phiên họp, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: Theo Kế hoạch số 02 ngày 20/7/2021 của Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”, Đảng đoàn Quốc hội được giao thực hiện 4 chuyên đề (số 9, 10, 11, 12). Trên cơ sở đó, Chủ tịch Quốc hội đã ban hành các Nghị quyết về việc thành lập Ban Chỉ đạo và 3 Tiểu ban để thực hiện, trong đó Tiểu ban số 2 thực hiện chuyên đề “Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.
.jpg)
Toàn cảnh Phiên họp.
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao việc Ban Công tác đại biểu chủ động tham mưu, thiết lập thành viên tham gia Tổ biên tập là các đồng chí lãnh đạo Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Nhiều đồng chí tâm huyết, có nhiều kinh nghiệm, công tác lâu năm tại Quốc hội, trải qua nhiều công việc thực tiễn, đặc biệt có sự tham gia của Ban Tổ chức Trung ương, Mặt trận Tổ quốc, Văn phòng Chính phủ, là những cơ quan có quan hệ mật thiết, gắn bó chặt chẽ với các hoạt động của Quốc hội.
Ban Công tác Đại biểu cũng đã chủ động phối hợp, bước đầu xây dựng dự thảo Kế hoạch thực hiện; phân công nhiệm vụ; quy chế làm việc; dự thảo đề cương Đề án lần 1 để các đồng chí góp ý. Do yêu cầu chung về tiến độ thời gian, Tiểu ban số 2 phải xác định nội dung công việc triển khai, thời điểm hoàn thành của từng tuần, từng tháng và nhất định phải đảm bảo đúng thời gian theo kế hoạch chung là sẽ trình Đảng đoàn vào khoảng trung tuần tháng 12/2021.
Tại Phiên họp, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh báo cáo đề cập đến sự cần thiết, cơ sở cần thiết về xây dựng chuyên đề “Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Theo đó, chuyên đề được xây dựng dựa trên tổ chức và hoạt động của Quốc hội có nhiều đổi mới đáp ứng yêu cầu nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được còn nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn phát sinh đòi hỏi cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, trong đó có việc kiểm soát quyền lực mới được quy định trong Hiến pháp 2013. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng xác định một trong các nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ XIII là xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, trong nhà nước thì Quốc hội là cơ quan quan trọng, cơ quan quyền lực nhà nước. Do vậy, việc nghiên cứu đổi mới tổ chức, hoạt động của Quốc hội là cần thiết.
Việc triển khai xây dựng chuyên đề còn theo Kế hoạch số 02-KH/BCĐ ngày 20/7/2021 của Ban Chỉ đạo xây dựng đề án - Ban Chấp hành Trung ương đã giao Đảng đoàn Quốc hội xây dựng chuyên đề: Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Việc triển khai xây dựng chuyên đề cũng được thực hiện theo yêu cầu khách quan và định hướng phát triển đất nước giai đoạn mới đặt ra nhiệm vụ tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội; đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động; phát huy dân chủ, pháp quyền, tăng tính chuyên nghiệp trong tổ chức và hoạt động của Quốc hội, nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội.
.jpg)
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại Phiên họp.
Tại phiên họp, các thành viên trong Tiểu ban đã thảo luận, cho ý kiến về Đề cương chuyên đề; quy chế hoạt động; phân công nhiệm vụ; kế hoạch xây dựng chuyên đề; nhiệm vụ Tổ biên tập; phân công xây dựng 15 Tiểu chuyên đề.
Bày tỏ quan điểm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách Nguyễn Mạnh Cường cho rằng, cần có sự phân biệt rõ ràng về yêu cầu xây dựng chuyên đề và quá trình xây dựng chuyên đề “Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Trong quá trình xây dựng các nội dung chuyên đề, Tổ biên tập cần đưa ra bối cảnh tác động đến các hoạt động của Quốc hội; phạm vi, thời gian nghiên cứu các chuyên đề. Nội dung về bầu cử đại biểu Quốc hội cũng cần phải tính tới như cách thức bầu cử, rà soát tên gọi chuyên đề...
Về vấn đề nâng cao chất lượng hoạt động Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Lê Anh Tuấn cho rằng, đề cương chuyên đề cần đề cập rõ quan điểm chỉ đạo và định hướng của Đảng trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ngoài ra, trong đề cương cũng cần nói rõ hơn mối quan hệ giữa Quốc hội với Mặt trận Tổ quốc, cơ quan dân cử cũng như đổi mới quy trình hoạt động của Quốc hội.
Đồng thuận với quan điểm trên, Phó Trưởng Ban Dân nguyện Hoàng Anh Công bày tỏ, việc đổi mới thực chất hoạt động của Quốc hội phải mang tính toàn diện hơn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn xây dựng và phát triển đất nước, trong đó cần chú trọng đổi mới quá trình tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội.
Cũng về vấn đề nâng cao chất lượng hoạt động Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần xác định rõ mục đích của đề án nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội là gì? Các chuyên đề cần rõ ràng, không nên đưa ra một cách thiếu tính tường minh. Ngoài ra, do chuyên đề có phạm vi rộng, nhiều vấn đề nên quá trình xây dựng cần trọng tâm, không nên sa vào lý luận, không sa vào đánh giá cụ thể.
Tại Phiên họp, các thành viên Tiểu ban số 2 còn đưa ra ý kiến đóng góp cho việc nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội như nâng cao chất lượng của đại biểu Quốc hội, nghiên cứu thay đổi mô hình tổ chức họp của Quốc hội trước hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp.
.jpg)
Các thành viên Tiểu ban số 2 tại Phiên họp.
Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao ý kiến đóng góp của các thành viên Tiểu ban số 2 đối với việc triển khai xây dựng chuyên đề. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội yêu cầu Tiểu ban số 2 phải thực hiện một số nhiệm vụ để xây dựng chuyên đề một cách hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đổi mới hoạt động của Quốc hội, tập trung một số nội dung sau:
Thứ nhất, phải xác định đây là 1 trong 4 chuyên đề Ban Chỉ đạo Trung ương giao Đảng đoàn Quốc hội, trong tổng số 27 chuyên đề của Ban Chỉ đạo Trung ương. Và đây là chuyên đề, không phải đề tài nên liều lượng, độ dài, bố cục hợp lý, đủ ý, đủ lý lẽ thuyết phục, giải quyết được những vấn đề từ thực tiễn, hướng tới mục tiêu phải được Ban Chỉ đạo sử dụng đề xuất, kiến nghị của Tiểu ban.
Thứ hai, thực hiện chuyên đề này có thuận lợi là nội dung này có nhiều tư liệu, đồng thời vừa tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội khoá XIV, Viện Nghiên cứu lập pháp cũng đã có đề tài khoa học nội dung này; Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban đều có chuyên đề về đổi mới hoạt động theo chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội tại các cuộc làm việc đầu nhiệm kỳ. Tuy nhiên, vấn đề hạn chế là chuyên đề có phạm vi rộng, ý kiến đề xuất đổi mới sẽ nhiều nhưng vấn đề lại phải chắt lọc những nội dung đổi mới, đồng thời phải bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và đặc biệt là giải quyết được những vấn đề từ thực tiễn.
Thứ ba, về nội dung cần phải xác định rõ phạm vị nghiên cứu, tính mốc thời gian để có đối chứng, so sánh, số liệu thống kê (cần phải tham khảo 3 chuyên đề kia). Về nội hàm phải xác định rõ đổi mới về Tổ chức gồm những nội dung nào, làm sao có sự gắn kết giữa các chuyên đề. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu Tiểu ban số 2 cần nghiên cứu sâu sắc các bài viết của Tổng Bí thư gần đây tại các Hội nghị triển khai Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng, tại phiên khai mạc Kỳ họp Quốc hội khóa 15; bài viết của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ về “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong hoạt động lập pháp góp phần xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam".
.jpg)
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu kết luận tại Phiên họp.
Thứ tư, về phương pháp thực hiện: Khi đã có Kế hoạch, phân công nhiệm vụ, quy chế làm việc thì phải bám sát nhiệm vụ công việc đối với từng đầu mục, phải phát huy trí tuệ tập thể trong việc tổng hợp, tiếp thu các ý kiến.
Thứ năm, Ban Tổ chức Trung ương, Mặt trận Tổ quốc, Văn phòng Chính phủ là các cơ quan có quan hệ mật thiết, gắn bó chặt chẽ với các hoạt động của Quốc hội, sự đổi mới của Quốc hội, nằm chung trong tổng thể về sự đổi mới của cả hệ thống chính trị, vì vậy rất cần dành thời gian tương xứng nghiên cứu cả về lý luận, thực tiễn và có những đề xuất cụ thể. Do yêu cầu chung về tiến độ thời gian, Tiểu ban số 2 phải xác định nội dung công việc triển khai, thời điểm hoàn thành của từng tuần, từng tháng và nhất định phải đảm bảo đúng thời gian theo kế hoạch chung là sẽ trình Đảng đoàn Quốc hội vào khoảng trung tuần tháng 12/2021.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu Tiểu ban số 2 cần tổ chức công việc thật khoa học, hiệu quả thiết thực, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan trong thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm tư liệu..../.