TỔNG THUẬT SÁNG 10/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ LUẬT HỢP TÁC XÃ (SỬA ĐỔI)
Đề nghị cân nhắc bỏ tổ hợp tác ra khỏi phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật Hợp tác xã (sửa đổi).
Góp ý Điều 4, đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh cho rằng việc đưa tổ chức kinh tế, tổ hợp tác vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật cũng sẽ phát sinh 2 mâu thuẫn, bất cập. Đó là các tổ hợp tác hiện nay là những tổ chức kinh tế do người dân tự nguyện lập ra theo nhu cầu ngắn hạn, thông qua hợp đồng hợp tác bằng văn bản; hoặc thỏa thuận miệng nên quan hệ giữa các thành viên không mang tính bền vững và không có kế hoạch phát triển lâu dài. Tổ hợp tác có thể dừng hoạt động và tan vỡ khi xảy ra mâu thuẫn nội bộ với các thành viên. Ban soạn thảo đưa vào luật này yêu cầu phải đăng ký và đưa ra định hướng chuyển đổi tổ hợp tác thành hợp tác xã sẽ gây tâm lý không thuận ở một bộ phận tổ hợp tác không muốn đăng ký và không muốn phát triển thành hợp tác xã, sẽ dẫn đến tác động giải thể bộ phận tổ hợp tác này và gây tâm lý không tốt trong xã hội.
Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh góp ý vào dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi).
Hơn nữa, pháp luật dân sự và Nghị định số 151 được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 77/2019 của Chính phủ đã quy định rất cụ thể về tổ hợp tác. Chính vì vậy, nếu đưa vào điều chỉnh tại luật này sẽ gây mâu thuẫn với các quy định đang còn hiệu lực của Bộ luật Dân sự. Quy định về tổ hợp tác tại Chương IX chỉ với 4 điều, Điều 102 đến 105, là rất sơ sài và còn mờ nhạt, không phản ánh đầy đủ các nội dung đã quy định ở Bộ luật Dân sự và Nghị định số 77 của Chính phủ.
Với 2 mâu thuẫn, bất cập như trên, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị chưa đưa tổ hợp tác vào dự thảo luật và cần tổ chức điều tra các tổ hợp tác và nguyện vọng phát triển trong tương lai để có căn cứ thực tiễn đưa vào dự thảo luật này. Theo đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu cân nhắc bỏ Chương 9 quy định về tổ hợp tác.
Phân loại hợp tác xã thành 4 loại chưa phù hợp với tình hình thực tế.
Về quy định phân loại hợp tác xã tại Điều 15 dự thảo quy định: Phân hợp tác xã thành 4 loại: Siêu nhỏ, nhỏ, vừa và lớn, theo các tiêu chí về số thành viên chính thức, doanh thu hoặc tổng vốn, phân theo các lĩnh vực nông nghiệp, ứng dụng công nghiệp và xây dựng, vận tải, thương mại, dịch vụ; đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết điều này. Đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng vẫn chưa rõ sự cần thiết phân loại hợp tác xã, bởi quy mô của hợp tác xã sẽ liên tục thay đổi theo thời gian cả về thành viên và tổng nguồn vốn. Vì vậy hàng năm phải thực hiện phân loại hợp tác xã sẽ rất phức tạp, tốn kém về thời gian và kinh phí, trong khi mục đích của phân loại này lại chưa rõ ràng.
Việc phân loại tổ hợp tác, tổ chức kinh tế theo ngành, lĩnh vực kinh tế cũng không hợp lý, bởi theo quy định về quyền của tổ chức kinh tế tập thể tại Điều 9, mỗi tổ chức kinh tế tập thể có quyền sản xuất, kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm, nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên. Theo đó, mỗi tổ chức kinh tế tập thể có hoạt động nhiều ngành nghề khác nhau nên không thể phân loại tổ chức kinh tế tập thể theo ngành nghề được.
Từ những phân tích nêu trên, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị dự thảo tiếp cận các hoạt động của tổ chức kinh tế tập thể, hợp tác xã theo định nghĩa đưa ra tại khoản 28 Điều 4 để thực hiện phân loại đảm bảo tính toàn diện và đặc thù về các hoạt động mà tổ chức kinh tế tập thể phải thực hiện.
Toàn cảnh phiên thảo luận ở hội trường, cho ý kiến về dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi).
Theo đó, mỗi tổ chức kinh tế tập thể có 3 nhóm hoạt động bao gồm: Nhóm kinh tế, nhóm văn hóa tập thể và nhóm xã hội cộng đồng. Trong nhóm kinh tế, các tổ chức kinh tế tập thể có thể hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ trong 5 lĩnh vực như nông lâm, thủy sản, nông lâm nghiệp, công nghiệp, xây dựng, vận tải, tài chính, tín dụng, thương mại hoặc nhà ở, y tế, giáo dục, môi trường. Trong nhóm văn hóa tập thể, các tổ chức kinh tế tập thể thực hiện các hoạt động tập thể về đào tạo, huấn luyện, phổ biến pháp luật, chính sách của Nhà nước đối với kinh tế tập thể, văn nghệ, thể thao, tham quan, học tập kinh nghiệm các tổ chức kinh tế tập thể khác. Trong nhóm xã hội, cộng đồng, các tổ chức kinh tế tập thể thực hiện các hoạt động nội bộ và với bên ngoài, gồm chăm sóc sức khỏe thành viên, thăm hỏi thành viên cao tuổi, ốm yếu, tham gia đóng góp các hoạt động xã hội tại địa phương.
Đại biểu cho rằng, việc phân loại như trên sẽ là căn cứ để Nhà nước có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ nhằm giúp các tổ chức kinh tế tập thể thực hiện thành công các nhóm hoạt động trên và phát triển đúng bản chất, vai trò của loại hình tổ chức kinh tế xã hội, cộng đồng của mình.
Cần đảm bảo tính đồng bộ chính sách của Nhà nước về phát triển các tổ chức kinh tế tập thể.
Góp ý về chính sách của Nhà nước về phát triển các tổ chức kinh tế tập thể tại Chương II, dự thảo luật đề cập 9 nhóm chính sách hỗ trợ các tổ chức kinh tế tập thể. Đại biểu Thạch Phước Bình khẳng định như vậy là quá nhiều nhưng chưa thể hiện rõ mục tiêu tác động của từng nhóm và chưa thể hiện tính đồng bộ của các nhóm chính sách. Đề nghị sắp xếp các chính sách đã đề cập trong dự thảo theo 3 nhóm, bảo đảm tính đồng bộ, gồm: Nhóm định hướng, nhóm tạo động lực, nhóm phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro. Đối với 3 nhóm hoạt động kinh tế, văn hóa tập thể, xã hội cộng đồng trong mỗi tổ chức kinh tế tập thể như đã đề xuất ở trên, các chính sách cần thiết kế theo hướng:
Các chính sách có mục tiêu, định hướng, tạo động lực phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro, nhằm thúc đẩy phát triển hoạt động kinh tế của các tổ chức kinh tế tập thể trong nông, lâm, thủy sản, công nghiệp, xây dựng, vận tải, thương mại, tài chính, tín dụng, nhà ở, y tế, giáo dục, môi trường.
Các chính sách có mục tiêu định hướng tạo động lực phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro nhằm thúc đẩy phát triển các hoạt động văn hóa tập thể trong tổ chức kinh tế tập thể.
Các chính sách có mục tiêu định hướng tạo động lực phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro, nhằm thúc đẩy phát triển hoạt động xã hội, cộng đồng trong tổ chức kinh tế tập thể. Theo đó, mỗi tổ chức kinh tế tập thể thực hiện hoạt động nào sẽ được hưởng chính sách hỗ trợ hoạt động đó, không hoạt động sẽ không được hưởng lợi các chính sách. Thiết kế chính sách như vậy sẽ vừa đảm bảo tính đồng bộ của chính sách, vừa đảm bảo tính công bằng, toàn diện về kinh tế, văn hóa, xã hội của tổ chức kinh tế tập thể và loại bỏ tình trạng lợi dụng chính sách như hiện nay./.