Hoàn thiện hành lang pháp lý trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh từ xa
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn
Tham gia thảo luận về dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Thủy – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn đánh giá cao cơ quan soạn thảo đã chuẩn bị dự án luật rất công phu, nghiêm túc, với nhiều chính sách mới. Đóng góp cho dự thảo luật, đại biểu bày tỏ quan tâm đặc biệt tới vấn đề xã hội hóa, liên doanh, liên kết, hợp tác đặt máy móc, thiết bị trong khám chữa bệnh.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy khẳng định xã hội hóa, liên doanh, liên kết giữa các cơ sở y tế công lập với các tổ chức, cá nhân ngoài xã hội là chủ trương rất đúng đắn của Đảng, Nhà nước ta để bù đắp những thiếu hụt về ngân sách dành cho y tế. Thực tiễn đã chứng minh sau một thời gian triển khai chính sách này đã đi vào cuộc sống và mang đến nhiều kết quả tích cực. Nhờ việc triển khai kỹ thuật cao và áp dụng các trang thiết bị hiện đại đã giúp góp phần đáng kể nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, giúp cho người dân được tiếp cận y tế kỹ thuật cao ngay trong nước mà không cần phải ra nước ngoài. Đặc biệt với việc triển khai chính sách này không chỉ có tuyến trung ương, tuyến trên mới tiếp cận kỹ thuật cao hiện đại mà ngay cả các bệnh viện tuyến dưới cũng đã làm chủ nhiều kỹ thuật cao hiện đại để giúp cho người dân được thụ hưởng ngay tại địa phương, cơ sở mà không phải chuyển tuyến, vượt tuyến lên trên.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên, quá trình triển khai chủ trương này trong thời gian qua cũng nảy sinh nhiều vấn đề. Một trong những vấn đề được nhiều cử tri phản ánh là tình trạng lạm dụng chỉ định xét nghiệm và lạm dụng chỉ định dịch vụ kỹ thuật cao quá mức cần thiết đối với những máy móc xã hội hóa, gây tốn kém cho người dân và bảo hiểm y tế. Đáng lưu ý là do thiếu quy hoạch rõ ràng cho nên hiện nay đang có sự mất cân đối rất lớn trong huy động nguồn lực. Xã hội hóa, liên doanh, liên kết hiện nay chủ yếu mới tập trung ở những thành phố lớn và những nơi có điều kiện thuận lợi. Trong khi đó ở những cơ sở y tế tuyến dưới, nhất là ở những địa phương mà có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn rất cần xã hội hóa thì lại không thể xã hội hóa được và dẫn tới thiệt thòi cho những bệnh nhân ở khu vực này.
Bên cạnh đó, qua theo dõi các vụ án vừa qua trong lĩnh vực y tế, đại biểu cho rằng việc thổi giá không chỉ được phát hiện trong các dự án đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế mà còn được phát hiện cả trong việc triển khai các đề án xã hội hóa, liên doanh, liên kết hợp tác đặt máy móc, thiết bị khám, chữa bệnh tại một số bệnh viện công lập. Theo ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý, một trong những nguyên nhân quan trọng là do lĩnh vực này hành lang pháp lý còn chưa hoàn thiện, thiếu chặt chẽ, có nhiều lỗ hổng dẫn đến khó khăn cho các bệnh viện trong triển khai, dễ rủi ro cho cả bệnh viện lẫn đơn vị tư nhân tham gia, dễ bị lợi dụng để cấu kết nhóm lợi ích gây thiệt hại cho bệnh nhân và gây thiệt hại cho nhà nước.
Đại biểu cho biết, dự thảo Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) dành Điều 90 quy định về xã hội hóa liên doanh, liên kết. Cụ thể, dự thảo luật quy định: "Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình khám chữa bệnh, khuyến khích huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia xây dựng cơ sở khám chữa bệnh. Hoạt động liên doanh, liên kết của cơ sở khám, chữa bệnh nhà nước được thực hiện theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước".
Đại biểu nhấn mạnh, việc chỉ quy định mang tính chủ trương như vậy trong dự thảo tại Điều 90 là chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra. Trong thời gian vừa qua thì những khó khăn, vướng mắc trong việc xã hội hóa liên doanh, liên kết lĩnh vực y tế do pháp luật thiếu cụ thể, thiếu rõ ràng càng trở nên đáng ngại. Trong bối cảnh xảy ra các vụ án trong lĩnh vực y tế và tiến trình xã hội hóa trong lĩnh vực y tế hiện nay gần như đang đặt ở nút tạm dừng. Các hoạt động mua sắm trang thiết bị để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh trong toàn ngành cũng gần như đang đóng băng, không dám triển khai, trong khi đó thì nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân càng nâng cao và các bệnh viện, các nhà quản lý đang trông chờ những sửa đổi, bổ sung thật cụ thể trong các văn bản pháp luật, trong đó có dự thảo Luật Khám, chữa bệnh mà Quốc hội đang thảo luận ngày hôm nay và đồng thời nghiên cứu Điều 90 của dự thảo luật tôi cũng thấy dự thảo chưa tiếp thu đầy đủ ý kiến kết luận ngày 25/4 vừa qua của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã kết luận rõ là phải nghiên cứu để quy định cụ thể vấn đề xã hội hóa trong lĩnh vực khám, chữa bệnh ngay vào trong dự thảo này.
Nhấn mạnh nguồn lực trong xã hội còn rất lớn, đại biểu cho rằng, nếu như Quốc hội, Chính phủ ban hành những quy định thật cụ thể đầy đủ, rõ ràng về xã hội hóa liên doanh, liên kết sẽ giúp cho các bệnh viện có được hệ thống trang thiết bị hiện đại, sẽ mang lại lợi ích cho bệnh nhân và mang lại lợi ích cho nền y tế nước nhà. Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị quy định cụ thể vào trong dự thảo luật này những nguyên tắc, những yêu cầu đặc thù của xã hội hóa trong lĩnh vực y tế; bổ sung các cơ chế kiểm soát để nhằm chống sự biến tướng, chống lợi ích nhóm; các cơ chế khuyến khích để triển khai xã hội hóa liên doanh, liên kết ở những địa phương, những vùng còn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.