Theo ĐBQH Nguyễn Quốc Bình, cơ quan có thẩm quyền xác định giá đất là Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, các doanh nghiệp cổ phần hóa và thoái vốn đa số có đất tại nhiều tỉnh thành. Quá trình các địa phương xác định giá đất kéo dài rất lâu vì đây là vấn đề khá nhạy cảm nên đa số các cơ quan chức năng tại các địa phương lại chờ hướng dẫn từ các bộ, ngành, trung ương nên thời gian càng kéo dài làm cho quá trình cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại các doanh nhiệp chững lại.
ĐBQH Nguyễn Quốc Bình (Đoàn ĐBQH Tp. Hà Nội)
Trả lời ĐBQH Nguyễn Quốc Bình, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà khẳng định, có tình trạng tồn tại, hạn chế khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước liên quan đến quản lý đất đai như đại biểu nêu.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, nguyên nhân của tình trạng trên là do quy định của pháp luật về cổ phần hóa doanh nghiệp liên quan đến rà soát phương án sử dụng đất, việc xác định giá đất vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, yêu cầu thực hiện các thủ tục về đất đai chưa chặt chẽ. Các doanh nghiệp cổ phần hóa chưa nghiêm túc thực hiện việc lấy ý kiến thống nhất về phương án sử dụng đất, xác định giá đất để làm cơ sở xác định giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, sau khi cổ phần hóa một số địa phương chưa kiên quyết thu hồi đất đối với diện tích đất sử dụng không đúng mục đích, không đưa đất vào sử dụng, điều chỉnh quy hoạch, cho phép chuyển mục đích sang các dự án kinh doanh nhà ở, thương mại, dịch vụ để doanh nghiệp thu lợi.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà
Luật đất đai năm 2013 quy định phải áp dụng giá đất cụ thể phù hợp với thị trường khi tính giá trị quyền sử dụng đất đối với trường hợp cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước mà doanh nghiệp cổ phần sử dụng đất thuộc trường hợp nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất thu tiền một lần cho cả thời gian thuê; tính tiền thuê đất đối với trường hợp doanh nghiệp cổ phần được nhà nước cho thuê trả tiền hàng năm. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 06/01/2017 trong đó tại khoản 27 Điều 2 quy định khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có trách nhiệm rà soát toàn bộ quỹ đất đang quản lý, sử dụng để lập phương án sử dụng đất theo quy định và trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt trước khi tổ chức xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa; việc xác định giá đất cụ thể phải đăng công khai trên Trang thông tin điện tử của UBND cấp tỉnh, của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Tài chính ít nhất là 15 ngày trước khi trình UBND cấp tỉnh quyết định; yêu cầu sau khi cổ phần hóa trong vòng 60 ngày kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lần đầu, doanh nghiệp cổ phần phải hoàn thành các thủ tục về đất đai theo quy định.
Nghị định số 126/2017/NĐ-CP ngày 16 tháng 11 năm 2017 của Chính phủ đã bổ sung quy định phương án sử dụng đất của các doanh nghiệp phải phù hợp với chiến lược phát triển doanh nghiệp; tăng cường tính minh bạch thông qua quy định Doanh nghiệp cổ phần hóa phải thực hiện công bố công khai trên cổng thông tin điện tử Chính phủ, gửi về Bộ Tài chính, Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp để theo dõi bao gồm phương án sử dụng đất, kết quả xác định giá trị doanh nghiệp, phương án cổ phần hóa, tình hình quản lý và sử dụng đất đai (Khoản 1 Điều 11 Nghị sinh số 126/2017/NĐ-CP).
Để khắc phục tình trạng nêu trên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, trong thời gian tới cần thực hiện các giải pháp như: Tăng cường sự phối hợp giữa các Bộ, ngành, cơ quan với địa phương và doanh nghiệp trong việc xây dựng, phê duyệt phương án sử dụng đất, xác định giá đất cụ thể để làm cơ sở xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa; thực hiện nghiêm quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật về cổ phần hóa doanh nghiệp; Tăng cường công tác thanh tra việc quản lý sử dụng đất đai của các doanh nghiệp sau cổ phần hóa; Xử lý nghiêm trách nhiệm của người đứng đầu các doanh nghiệp cổ phần hóa để đất bị lấn, chiếm, sử dụng đất không đúng mục đích, không đưa đất vào sử dụng./.
