Cụ thể, ĐBQH Phan Anh Khoa, Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên đề nghị Bộ trưởng Bộ Công Thương giải trình vấn đề vận hành những thủy điện cụ thể là Kanak - An Khê liên quan đến việc điều hành nước trong mùa hạn cũng như mùa lũ đối với Phú Yên. Đặc thù của thủy điện này mùa nắng nước đưa về Bình Định, nhưng mùa mưa lũ trực tiếp xả xuống Phú Yên. Để đảm bảo những vấn đề này, theo Bộ trưởng khi sử dụng và xả lũ có báo cáo chính quyền và nhân dân địa phương nhưng thực tế Chủ tịch tỉnh Phú Yên và nhân dân, Ban phòng, chống bão lũ của Phú Yên không biêt nên gánh chịu hậu quả vừa rồi rất lớn. Như vậy, theo chức năng, trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc chỉ đạo để điều hành vẩn đề này cụ thể là thủy điện Kanak - An Khê đối với địa bàn Phú Yên như thế nào trong thời gian tới.
ĐBQH Phan Anh Khoa, Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương về trách nhiệm của Bộ trưởng trong việc chỉ đạo vận hành thủy điện Kanak - An Khê
Trả lời chất vấn ĐBQH Phan Anh Khoa, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, về vận hành công trình thủy điện An Khê, để điều hòa nguồn nước trên lưu vực sông Ba, đảm bảo đáp ứng nhu cầu khai thác, sử dụng nước sau đập An Khê, góp phần giảm lũ cho hạ du và phối hợp vận hành các hồ chứa trên lưu vực, theo chức năng nhiệm vụ được giao, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì xây dựng Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Ba và Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt tại Quyết định số 1077/QĐ-TTg ngày 07 tháng 7 năm 2014.
Trong đợt lũ từ ngày 01/11/2016 đến ngày 04/11/2016, hồ chứa thủy điện An Khê xả nước về hạ du (lưu lượng xả lớn nhất là 500 m3/s), trung bình mỗi giờ xả về hạ du sông Ba qua đập tràn là 0,49 triệu m3/giờ (137m3/s). Từ đập An Khê, trải qua khoảng 200 km thuộc địa bàn tỉnh Gia Lai, lưu vực khoảng 10.000 km2 đến đập thủy điện Sông Ba Hạ, rồi tiếp tục về hạ du sông Ba thuộc tỉnh Phú Yên. Vì vậy, trên thực tế, lưu lượng xả qua đập tràn An Khê về Phú Yên giai đoạn từ ngày 01/11 đến ngày 04/11/2016 là không đáng kể so với lũ tự nhiên trên toàn lưu vực sông Ba.
Về trách nhiệm báo cáo thông tin thủy văn trên lưu vực hồ chứa và việc vận hành các cửa xả đối với chính quyền, các cơ quan vùng hạ du: tại Quyết định số 1077/QĐ-TTg ban hành Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Ba quy định Công ty thủy điện An Khê - Ka Nak, khi vận hành xả lũ phải thông báo tới Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cửu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Gia Lai, Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Tây Nguyên, Công ty Cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ và chính quyền địa phương vùng hạ du đập theo Quy chế phối hợp phòng chống lụt bão giữa Công ty thủy điện An Khê - Ka Nak với các huyện vùng hạ du đập (bao gồm: Huyện KBang, Thị xã An Khê, huyện Đăk Pơ, huyện Kông Chro). Tại Quyết định số 1077/QĐ-TTg nêu trên không quy định Công ty thủy điện An Khê - Ka Nak báo cáo Chủ tịch và Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Phú Yên.
Ngay trong đợt lũ từ ngàỵ 01/11/2016 đến ngày 04/11/2016, Bộ Công Thương đã thành lập Đoàn kiểm tra và làm việc với UBND tỉnh Gia Lai và Công ty Thủy điện An Khê - Ka Nak về công tác vận hành hồ chứa. Giám đốc Công ty thủy điện An Khê - Ka Nak đã báo cáo quá trình vận hành và việc thông báo vận hành hồ chứa đến các đơn vị liên quan theo quy định và nhận thiếu sót trong việc khi thông báo với Ban Chỉ huy PCTT &TKCN tỉnh Gia Lai chỉ gửi fax, gọi điện, nhắn tin đến Thường trực Ban Chỉ huy mà chưa thông báo trực tiếp đến đồng chí Chủ tịnh Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai (là Trưởng Ban chỉ PCTT &TKCN của tỉnh).
Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trả lời chất vấn các ĐBQH
Đoàn công tác của Bộ Công Thương đã yêu cầu Công ty nghiêm khắc rút kinh nghiệm trong việc thông báo vận hành hồ chứa đến các cơ quan, cá nhân đúng theo quy định tại Quy trình vận hành và Quy chế phối hợp, đảm bảo thông tin thông suốt để điều hành chỉ huy đảm bảo an toàn công trình và vùng hạ du đập. Đồng chí Kpă Thuyên, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai cũng đã yêu câu Công ty thủy điện An Khê - Ka Nak rút kinh nghiệm trong việc phối hợp chặt chẽ hơn với địa phương; khi có thông báo vận hành hồ chứa cần phải thông báo trực tiếp tới đồng chí Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai để chỉ đạo điều hành ứng phó khi có mưa lũ, sự cố xảy ra.
Ngày 02/11/2016, Sở Công Thương tỉnh Gia Lai - Ủy viên Ban Chỉ huy PCTT & TKCN tỉnh Gia Lai đã trực tiếp kiểm tra, đôn đốc công tác ứng phó với lũ, lụt do xả lũ hồ chứa thủy điện An Khê và đánh giá Công ty đã triển khai thông báo, cảnh bão xả lũ cho địa phương ở khu vực hạ du theo quy định.
Về giải pháp, chỉ đạo trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết, theo nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm theo dõi và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ quyết định sửa đổi, bổ sung nội dung Quy trình vận hành liên hồ chứa. Với trách nhiệm của mình, Bộ Công Thương cũng sẽ chủ động phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường để rà soát, xem xét, đánh giá lại các qui trình và quá trình thực hiện các qui trình vận hành liên hồ chứa để khẩn trương xử lý các bất cập.
Để khai thác và sử dụng nguồn nước sông Ba đạt hiệu quả chung, đảm bảo cung cấp nước sản xuất, sinh hoạt, môi trường và phát điện, Bộ Công Thương sẽ phối hợp cùng các Bộ, ngành, địa phương đê ữiên khai đông bộ các giải pháp chủ yếu như sau: Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc các cơ sở sản xuất công nghiệp, nông nghiệp,... dọc sông Ba phía hạ lưu đập An Khê thực hiện đúng quy định vê bảo vệ môi trường. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sớm hoàn tất nghiên cứu đầu tư xây dựng một số đập điều hòa phía sau đập An Khê để điều hòa, sử dụng hiệu quả nguồn nước, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng trên địa bàn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bộ Công Thương tăng cường chỉ đạo, kiểm tra các hồ thủy điện vận hành đảm bảo đúng quy trình được phê duyệt, đặc biệt là tuân thủ nghiêm chê độ báo cáo, thông báo cho cơ quan, cá nhân theo quy định và phối hợp chặt chẽ với địa phương trong việc vận hành xả lũ. Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các trường hợp sai phạm trong việc vận hành hô chứa và công tác quản lý an toàn đập thủy điện.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục theo dõi và phối hợp chặt chẽ với các Bộ, Uỷ ban nhân dân các tỉnh Gia Lai và Phú Yên để chỉ đạo vận hành hồ chứa thủy điện cung cấp nước hạ du, chống hạn theo quy định trong mùa khô; đồng thời đề nghị địa phương tiếp tục phối hợp với Tổng cục Thủy lợi, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia, các chủ hồ chứa thủy điện, trên cơ sở lượng nước hồ chứa trong các hồ chứa thủy điện và dự báo tình hình khí tượng thủy văn của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương, xác định nhu cầu sử dụng nước, lập kế hoạch điều tiết nước của hồ chứa phù họp với tình hình thủy văn thực tế trên nguyên tắc tiết kiệm nước, tuân thủ Quy trình vận hành đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với ưu tiên trước hết là bảo đảm nguồn nước cho sinh hoạt, dịch vụ của người dân, sau đó đến chăn nuôi gia súc, sản xuất nông nghiệp, thủy sản, đảm bảo vệ sinh môi trường, an toàn dịch bệnh và sản xuất công nghiệp, sản xuất điện./.
