TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 23/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ DỰ ÁN LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI (SỬA ĐỔI)
ĐBQH Nguyễn Thị Huế - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn
Phát biểu ý kiến về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 6, đại biểu Nguyễn Thị Huế - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn bày tỏ sự tán thành với Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban xã hội; cho rằng dự thảo Luật lần này được sửa đổi cơ bản, toàn diện đáp ứng yêu cầu thể chế hóa các nội dung cải cách chính sách bảo hiểm xã hội tại Nghị quyết số 28-NQ/TW Hội nghị lần thứ bảy của Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội và bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật, giải quyết căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn, tạo khung pháp lý thông thoáng, linh hoạt hơn. Đồng thời đảm bảo hài hòa lợi ích của người lao động và người sử dụng lao động, phù hợp với trình độ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Để góp phần hoàn thiện dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Thị Huế đề xuất một số nội dung. Cụ thể, tại chương III quy định chế độ trợ cấp hưu trí xã hội, Điều 20 dự thảo Luật quy định: “Đối tượng áp dụng trợ cấp hưu trí xã hội là công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật”.
Tuy nhiên, đại biểu Huế cho biết, theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động, tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với nam vào năm 2028 và 60 tuổi đối với nữ vào năm 2035. Mặt khác, khoản 1 Điều 21 dự thảo Luật quy định điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội là:“a) Đủ 75 tuổi trở lên; b) Không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khác theo quy định của Chính phủ”.
Theo đó, độ tuổi quy định tại Điều 21 khác với độ tuổi mà người lao động tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc để được hưởng chế độ hưu trí quy định tại Điều 64 dự thảo Luật, Điều 169 Bộ luật Lao động. “Nếu quy định như vậy vừa mâu thuẫn giữa điều 20 và điều 21 vừa gây khó hiểu trong quá trình thực thi, mà thực chất đây là chính sách trợ cấp cho người cao tuổi chưa được hưởng bất kỳ một chế độ nào.”, đại biểu Huế nêu rõ.
Các đại biểu tại phiên họp
Do vậy, để đảm bảo dễ hiểu và thuận lợi cho quá trình thực hiện, đại biểu tỉnh Bắc Kạn đề nghị gộp Điều 20 và 21 thành 1 điều chung là: Đối tượng, điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, và sửa lại như sau: “Đối tượng áp dụng trợ cấp hưu trí xã hội là công dân Việt Nam đủ 75 tuổi trở lên, không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khác theo quy định của Chính phủ”.
Nữ đại biểu nhấn mạnh, chính sách trợ cấp hưu trí xã hội là một chính sách hết sức nhân văn, được nhiều cử tri, nhân dân mong đợi. Quy định như vậy đã thể chế hóa một bước chủ trương “điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội” của Nghị quyết số 28-NQ/TW nhằm phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2030 khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội.
Bên cạnh đó, đối với người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khác thì việc hạ độ tuổi sẽ giúp người cao tuổi có khoản trợ cấp hằng tháng giúp hỗ trợ về kinh tế để cải thiện cuộc sống và được sử dụng thẻ bảo hiểm y tế dành cho người cao tuổi để khám chữa bệnh. Ước tính hiện nay có khoảng 1,5 triệu người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khác đang hưởng trợ cấp xã hội. Khi giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống 75 sẽ có thêm khoảng gần 800 nghìn người cao tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội và bảo hiểm y tế.
Để thực hiện chính sách này, đại biểu co biết, kinh phí phát sinh thêm mỗi năm ước tính vào khoảng 3.456 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước.
Tại điểm b, khoản 1, điều 22 quy định: “Tủy thuộc điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối ngân sách, kết hợp các nguồn lực địa phương, UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quyết định hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội”. Theo đại biểu, quy định như vậy sẽ có độ mở để các địa phương chủ động trong việc cân đối, bố trí thêm kinh phí để thực hiện chính sách này, sẽ là phù hợp với các địa phương cân đối được nguồn thu chi và kết dư ngân sách, tuy nhiên sẽ rất khó khăn đối với các tỉnh có nguồn thu ngân sách hạn hẹp. Nếu tất cả các chính sách đều quy định như vậy thì sẽ dẫn tới việc so sánh giữa người dân tỉnh này với tỉnh khác, những người trẻ của địa phương khó khăn sẽ tìm kiếm cơ hội ở những nơi có điều kiện kinh tế xã hội phát triển và không trở về nơi mình sinh ra để xây dựng quê hương. Về lâu dài thì sự chênh lệch về sự phát triển đặc biệt là nguồn lực con người giữa các địa phương ngày càng lớn, do đó trong các chính sách đề nghị Chính phủ cần hết sức cân nhắc.
Đặc biệt liên quan đến quy định về điều kiện hưởng lương hưu, đại biểu Huế cho biết, qua nhiều lần tiếp xúc cử tri, có rất nhiều ý kiến cử tri đề xuất, bổ sung luật cho phép tuổi nghỉ hưu của giáo viên mầm non thấp hơn tối đa 5 năm so với tuổi nghỉ hưu chung của Luật Lao động (nam 57 tuổi, nữ 55 tuổi). Với điều kiện, giáo viên mầm non có ít nhất 15 năm công tác và đóng bảo hiểm xã hội theo đúng vị trí việc làm.
Đại biểu cho biết, dở dĩ cử tri đề nghị như vậy là vì giáo viên mầm non có nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục và nuôi dưỡng trẻ em từ 3 - 6 tuổi. Chăm sóc trẻ ở độ tuổi này đòi hỏi giáo viên mầm non phải tập trung cao trong suốt quá trình trẻ ở trường để đảm bảo an toàn cho trẻ. Do vậy, trong công việc, giáo viên mầm non chịu nhiều áp lực, gây ức chế tâm lý, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe thể chất và tinh thần.
Thực tế, do đặc thù, tính chất công việc, giáo viên mầm non thường phải có mặt ở trường từ sáng sớm để đón trẻ, kết thúc thời gian làm việc muộn khi trẻ đã được gia đình đón hết. Trong suốt thời gian của buổi học, giáo viên mầm non phải tổ chức, thực hiện các hoạt động có tính chất vận động liên tục như múa, hát, thể dục, chăm sóc trẻ em hiếu động... Điều đó đòi hỏi giáo viên cần sức khỏe tốt, phản xạ nhanh.
Đại biểu cho rằng, đối với giáo viên mầm non, tuổi cao thì không còn sức sáng tạo, kém linh hoạt, sức khỏe suy giảm, không còn nhanh nhẹn để bảo đảm được chất lượng chăm sóc, giáo dục, đặc biệt bảo đảm an toàn cho trẻ. “Do đó, tôi thấy rằng quy định độ tuổi nghỉ hưu đối với giáo viên mầm non thấp hơn tối đa 5 năm so với tuổi quy định chung là phù hợp. Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, xem xét.”, đại biểu Huế bày tỏ./.