Thưa các đại
biểu,
Từ ngày Quốc hội nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thành lập, cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam đã
thu được những thắng lợi to lớn: nửa nước ta ở miền Bắc đã được hoàn toàn
giải phóng, chế độ chiếm hữu của giai cấp địa chủ phong kiến căn bản đã vĩnh
viễn bị xóa bỏ, chính quyền dân chủ nhân dân đã được củng cố, công việc khôi
phục kinh tế và phát triển văn hóa đã có nhiều thành tích.
Nhưng ở miền Nam, Ngô
Đình Diệm và bè lũ tay sai, tuân theo mệnh lệnh của đế quốc Mỹ, đi ngược lại
nguyện vọng của nhân dân và quyền lợi tối cao của dân tộc, đã cố tâm ngăn
cản cuộc tổng tuyển cử tự do trong toàn quốc không thực hiện được đúng kỳ
hạn như Hiệp định Giơnevơ đã quy định để thống nhất nước nhà.
Sự nghiệp giải phóng dân
tộc chưa hoàn thành, nhân dân ta còn phải nỗ lực đấu tranh. Cuộc đấu tranh
này là một cuộc đấu tranh lâu dài và gian khổ, nhưng nhân dân ta tin tưởng
rằng cuộc đấu tranh của mình là chính nghĩa, chế độ Việt Nam Dân chủ Cộng
hoà là tốt đẹp; nhân dân ta tin tưởng vào Quốc hội nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hoà do toàn dân đã bầu ra sẽ kiên quyết làm tròn sứ
mạng đưa cuộc đấu tranh của nhân dân ta đến những thắng lợi mới to lớn hơn
nữa, để thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ trong cả nước.
Để làm tròn nhiệm vụ
nặng nề và vinh quang ấy, chúng ta cần kiểm điểm lại quá trình thành lập và
hoạt động của Quốc hội để thấy rõ những nhân tố thành công, những thiếu sót
và những điểm tuy thích hợp với thời kỳ kháng chiến lúc trước, nhưng đã trở
nên không thích hợp với hoàn cảnh hòa bình ngày nay và do đó quyết định
những điều cụ thể, kiện toàn tổ chức, cải tiến lề lối làm việc.
Thưa các đại
biểu,
Quốc hội ta do cuộc tổng
tuyển cử tự do năm 1946 bầu ra. Lúc ấy, phấn khởi trước những thắng lợi của
Cách mạng tháng Tám vĩ đại thành công, và đồng thời căm giận thực dân Pháp
trở lại xâm lăng đất nước, nhân dân ta từ Bắc chí Nam thiết tha yêu Tổ quốc,
yêu dân chủ, và tự do, đã nô nức tham gia tổng tuyển cử. Tuy nhiều nơi ở Nam
bộ, cuộc tuyển cử đã tiến hành trong khói lửa, nhưng hơn 90% cử tri trong
toàn quốc đã bỏ thăm để bầu 333 đại biểu của mình, lập ra cơ quan tối cao
của Nhà nước là Quốc hội Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Quốc hội duy nhất hợp
pháp trên toàn lãnh thổ nước Việt Nam, có tư cách thực sự đại diện cho nhân
dân Việt Nam.
Quốc hội đã xây dựng
xong Hiến pháp của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Mặc dầu gặp lúc Tổ quốc
bị xâm lăng, chiến tranh kéo dài, Hiến pháp chưa được ban bố và thi hành,
nhưng tinh thần tiến bộ của những điều ghi trong Hiến pháp đã được áp dụng
trong khi quy định các tổ chức chính quyền các cấp và trong việc xây dựng
các chủ trương và chính sách quan trọng của Nhà nước. Quốc hội đã thể theo ý
nguyện của nhân dân, và vì lợi quyền tối cao của dân tộc, tự đảm nhiệm lấy
nhiệm vụ lập pháp, đã thông qua các đạo luật đặc biệt quan trọng là Luật cải
cách ruộng đất đã đẩy mạnh cuộc cách mạng phản phong ở nông thôn, tạo thêm
điều kiện tốt cho cuộc kháng chiến chống thực dân mau thắng lợi.
Đại đa số các vị đại
biểu Quốc hội chúng ta đã cùng với nhân dân đồng cam cộng khổ, tận tụy phục
vụ nhân dân trong mọi ngành công tác. Nhiều vị đã hy sinh anh dũng trong
kháng chiến, đem xương máu mình hòa lẫn với xương máu hàng vạn liệt sĩ của
dân tộc để xây đắp hạnh phúc cho toàn dân. Và các vị hôm nay có mặt ở đây,
sau bao nhiêu năm chiến đấu không ngừng vẫn cố gắng làm tròn trách nhiệm mà
nhân dân ủy thác.
Trong hoàn
cảnh chiến tranh, không có đủ điều kiện để Quốc hội sinh hoạt được một cách
bình thường. Hiến pháp chưa ban bố và thi hành, Ban Thường trực Quốc hội
chưa có nhiệm vụ và quyền hạn như nhiệm vụ quyền hạn của Ban Thường vụ đã
ghi trong Hiến pháp. Chính quyền ta mới thành lập, lực lượng ta còn yếu mà
phải chống với một đế quốc mạnh trên thế giới. Công việc kháng chiến cứu
quốc đòi hỏi một sự tập trung quyền hạn đến cao độ để kịp thời ứng phó với
mọi trường hợp cấp bách, cho nên Quốc hội đã
quyết định giao trọng quyền cho Chính
phủ do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo, điều khiển cuộc kháng chiến
toàn diện, Ban Thường trực Quốc hội có nhiệm vụ góp ý kiến với Chính phủ và
phê bình Chính phủ. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta đã thắng lợi, hòa bình
đã lập lại ở Đông Dương. Đó là những kết quả tốt đẹp chứng minh quyết định
trên đây của Quốc hội là hoàn toàn đúng.
Trong lúc điều
kiện đi lại, hội họp hết sức khó khăn, Ban Thường trực Quốc hội và Chính phủ
hết sức cố gắng chuẩn bị và triệu tập Quốc hội họp khóa 3 ở Việt Bắc để
thông qua Luật cải cách ruộng đất. Điều ấy tỏ rõ sự nhất trí giữa Ban Thường
trực Quốc hội và Chính phủ, quan tâm đến đời sống của nhân dân và tôn trọng
nguyên tắc dân chủ nhân dân của chế độ ta.
Qua những sự
việc trên đây, chúng ta có thể kết luận rằng Quốc hội với nhân dân ta là
nhất trí, Quốc hội với Chính phủ là nhất trí. Sự nhất trí ấy đã tăng thêm
gấp bội sức mạnh của dân tộc quyết định những thắng lợi to lớn trong mấy năm
vừa qua và đảm bảo trong tương lai cuộc đấu tranh của nhân dân ta nhất định
sẽ thành công rực rỡ.
Những điều
kiện làm việc trong chiến tranh khác với trong hòa bình. Trong hòa bình,
chúng ta có nhiều điều kiện thuận tiện hoạt động. Trong hoàn cảnh hòa bình
sinh hoạt của các tầng lớp nhân dân đòi hỏi thực hiện và phát triển dân chủ.
Hoạt động của Quốc hội cũng cần quy định lại một cách bình thường, và tổ
chức của Quốc hội cần phải phù hợp với nguyên tắc căn bản của nền dân chủ
nhân dân. Có như thế Quốc hội mới có thể làm tròn trách nhiệm mà nhân dân ủy
thác.
Đó là một điều
cần thiết
Nhưng chúng ta
không nên và không thể trong một lúc, trong một khóa họp mà giải quyết được
tất cả các vấn đề một cách thật hoàn bị.
Trong thời gian từ nay
đến lúc bản Hiến pháp đã thông qua năm 1946 được Quốc hội sửa đổi lại và ban
hành cho phù hợp với những bước tiến bộ vượt bậc của nhân dân ta sau 10 năm
đấu tranh thắng lợi, như bản báo cáo của Ban Thường trực Quốc hội đã trình
bày trước các vị, thì Quốc hội nên quy định một số điều cụ thể về nhiệm vụ,
quyền hạn của Ban Thường trực, của các đại biểu Quốc hội để tiến một bước,
trên đường đi dần đến chỗ hoàn bị.
A. Ban
Thường trực Quốc hội
Khóa thứ hai,
Quốc hội đã quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Ban Thường trực Quốc hội như
sau:
- Liên lạc với
Chính phủ để góp ý kiến với Chính phủ và phê bình Chính phủ.
-
Cùng với Chính phủ quyết định việc ban bố
và thi hành Hiến pháp.
- Liên lạc với
các đại biểu và triệu tập Quốc hội khi cần thiết.
- Cùng với
Chính phủ quyết định sự tuyên chiến và đình chiến hoặc ký hiệp ước với nước
ngoài.
Trong công tác thực tế
hàng ngày, nhiệm vụ thứ nhất trong bốn nhiệm vụ kể trên đã quyết định tính
chất của mối quan hệ giữa Chính phủ và Ban Thường trực Quốc hội.
Để làm nhiệm vụ “góp ý
kiến với Chính phủ và phê bình Chính phủ”, Ban Thường trực Quốc hội đã cử
người tham gia các phiên họp Hội đồng Chính phủ và các tiểu ban kinh tế tài
chính, nội chính, văn xã của Chính phủ và đã góp nhiều ý kiến xây dựng.
Nhưng như trên đã nói,
hòa bình đã được lập lại, Quốc hội phải hoạt động một cách bình thường, thì
nhiệm vụ của Ban Thường trực Quốc hội quy định như trước không còn thích hợp
nữa và lề lối làm việc vừa kể trên cũng không còn là hợp lý nữa.
Thật vậy, sự phân nhiệm
chưa rõ ràng, thì trong lúc Quốc hội không họp, Ban Thường trực chưa có
quyền hạn thay mặt Quốc hội. Công việc lập pháp không có cơ quan phụ trách
theo dõi. Trái lại công việc hành chính đã có Chính phủ là cơ quan phụ trách
thì đặt cho Ban Thường trực Quốc hội nhiệm vụ “góp ý kiến với Chính phủ” là
một sự không cần thiết.
Chế độ chúng ta là chế
độ dân chủ thực sự của nhân dân, Quốc hội là cơ quan tối cao, và có quyền
lập pháp duy nhất của Nhà nước.
Trong lúc Quốc hội không
họp, việc làm luật Quốc hội không thể giao cho một cơ quan nào khác đảm
nhiệm được. Tuy nhiên, công việc của Nhà nước bất thường đòi hỏi giải quyết
những vấn đề quan trọng, không thể chờ đến ngày Quốc hội họp, cho nên Quốc
hội cần giao cho Ban Thường trực Quốc hội quyền biểu quyết các đạo sắc luật
(pháp lệnh) có giá trị tạm thời thay những đạo luật của Quốc hội. Những đạo
sắc luật mà Ban Thường trực Quốc hội biểu quyết, tất nhiên phải được đem
trình Quốc hội trong khóa họp gần nhất để Quốc hội xét và chuẩn y hay bác
bỏ.
Trong khi chấp hành công
việc của Nhà nước, có lúc Chính phủ xét cần phải lựa chọn thêm hay thay đổi
cho hợp lý hơn các vị trong Chính phủ. Nếu phải chờ đến lúc Quốc hội họp để
đề nghị Quốc hội xét và thông qua, thì sự chậm trễ trong việc sắp xếp ảnh
hưởng không tốt đến công việc. Nếu Quốc hội giao cho Ban Thường trực Quốc
hội quyền biểu quyết những đề nghị của Chính phủ về những việc trên trong
lúc Quốc hội không họp thì chúng ta sẽ giải quyết được vấn đề ấy một cách
tốt đẹp.
Ở đây chúng tôi chỉ nêu
mấy việc chính quan trọng. Những việc này chúng ta chưa thực hiện được trong
thời gian kháng chiến, nhưng ngày nay trong hoàn cảnh hòa bình, không những
chúng ta có điều kiện thực hiện được, mà hơn nữa, lại là điều cần thiết phải
thực hiện.
B. Đại
biểu Quốc hội
Nhiệm vụ và quyền hạn
các đại biểu Quốc hội đã được ghi trong Hiến pháp. Đại biểu chúng ta có
nhiệm vụ hiểu rõ tình hình sinh hoạt của nhân dân, ý kiến và nguyện vọng của
nhân dân. Tuy nhiên cho đến ngày nay chúng ta chưa quy định một cách cụ thể
công việc phải làm để các đại biểu làm trọn nhiệm vụ trên, cho nên, có nhiều
vị đại biểu tuy hàng ngày tiếp xúc với các tầng lớp nhân dân rất nhiều nhưng
vì công tác hàng ngày của mình quá bận không về gặp nhân dân địa phương đã
bầu ra mình được, và tự lấy làm lo lắng. Chúng tôi đề nghị Quốc hội quy định
mỗi năm hai kỳ các đại biểu Quốc hội sẽ về địa phương tiếp xúc với nhân dân
để tăng thêm quan hệ tốt giữa nhân dân và các đại biểu Quốc hội.
Ban Thường
trực Quốc hội cũng xin đề nghị Quốc hội quyết định việc cấp cho các đại biểu
huy hiệu đại biểu Quốc hội và phụ cấp đại biểu Quốc hội để các đại biểu Quốc
hội có thêm phương tiện làm việc.
C.
Tuyển cử bổ sung
Sau hết chúng tôi xin
trình bày việc tuyển cử bổ sung các đại biểu đã khuyết.
Trải qua 10 năm đấu
tranh gian khổ, đặc biệt là trong cuộc kháng chiến trường kỳ, Quốc hội ta đã
khuyết một số đại biểu khá đông. Cuộc tổng tuyển cử trong toàn quốc năm 1946
đã bầu ra 333 vị đại biểu. Hiện nay nhiều vị đã hy sinh, một số khác hiện
mất tích. Căn cứ tài liệu mới nhất, số đại biểu toàn quốc chúng ta chỉ còn
244 vị. Thiếu một số đại biểu, Quốc hội ta thiếu một phần đóng góp của nhân
dân. Trên thế giới, bất cứ nước nào, lúc khuyết một vị đại biểu Quốc hội hay
một nghị viên, thì người ta tổ chức ngay tuyển cử ở nơi đơn vị đã bầu ra vị
đại biểu đã khuyết ấy, để bầu vị khác thay thế.
Trong mấy năm kháng
chiến chúng ta chưa có đủ điều kiện để tổ chức những cuộc tuyển cử các đại
biểu thay thế cho các vị đã khuyết. Sau ngày hòa bình được lập lại, ở nông
thôn, cách mạng phản phong đang tiến hành mãnh liệt, cho nên hoàn cảnh cũng
chưa thuận tiện. Nhưng ngày nay, lúc công tác sửa sai sẽ làm xong, tình hình
nông thôn sẽ ổn định, chúng ta cần tổ chức cuộc tuyển cử bổ sung các đại
biểu đã khuyết từ 17 vĩ tuyến trở ra để số đại biểu chúng ta thêm đông, tăng
thêm tính chất đại diện thực sự nhân dân của Quốc hội.
Hơn nữa, những công dân
có đức, tài, xuất hiện trong quá trình đấu tranh vĩ đại của dân tộc, được
nhân dân tín nhiệm và bầu ra thay cho các vị đã khuyết trong Quốc hội sẽ làm
cho Quốc hội chúng ta có thêm nhiều nhân tài đảm đương việc nước.
Chúng ta vẫn biết rằng,
việc tuyển cử bổ sung chỉ thực hiện được ở miền Bắc, và trong số các đại
biểu miền Nam ở trong Quốc hội ta vẫn còn có một số vị đã khuyết chưa có
người thay thế. Việc ấy là một điều đáng tiếc. Công luận sẽ lên án những kẻ
đã cố tâm chia cắt đất nước và nhân dân ta sẽ nỗ lực đấu tranh đòi thực hiện
tổng tuyển cử tự do để thống nhất nước nhà.
Thưa các đại biểu !
Sau đây là dự
án nghị quyết cụ thể hóa những điều đã trình bày ở trên.
NGHỊ
QUYẾT:
Trong khi chờ
đợi Hiến pháp được sửa đổi và ban bố, Quốc hội quy định những điều cụ thể
sau đây:
A. Nhiệm vụ và quyền hạn của Ban Thường trực Quốc hội
Trong khi Quốc hội không
họp, Ban Thường trực Quốc hội có quyền:
1. Biểu quyết các sắc
luật. Những dự thảo sắc luật của Chính phủ đưa trình bày trước Ban Thường
trực Quốc hội, Quốc hội phải do một Bộ trưởng hay Thứ trưởng thuyết trình.
Những sắc luật Ban Thường trực Quốc hội đã biểu quyết phải đem trình Quốc
hội vào khóa họp gần nhất để Quốc hội ưng chuẩn hay bác bỏ. Những sắc luật
được Quốc hội ưng chuẩn sẽ trở thành những đạo luật của Nhà nước.
2. Liên lạc với các đại
biểu Quốc hội và triệu tập Quốc hội.
3. Biểu quyết những đề
nghị của Chính phủ về việc lựa chọn và thay đổi các vị Phó Thủ tướng, Bộ
trưởng và Thứ trưởng.
4. Cùng với Chính phủ
quyết định việc ký hiệp ước với nước ngoài.
5. Ban Thường trực Quốc
hội tổ chức như sau:
a) Tổng số các ủy viên
trong Ban Thường trực Quốc hội là: 15 ủy viên, gồm có:
1 Uỷ viên trưởng ban.
2 Uỷ viên phó trưởng
ban.
3 Uỷ viên thư ký và các
ủy viên thường.
b) Các ủy viên trong Ban
Thường trực Quốc hội không được giữ chức vụ trong Chính phủ.
c) Ban Thường trực Quốc
hội có thể tổ chức các tiểu ban giúp việc theo nhu cầu công tác.
B.
Nhiệm vụ, quyền hạn và quyền lợi của các đại biểu Quốc hội:
a) Để hiểu rõ tình hình
và sinh hoạt của nhân dân, thu thập ý kiến và nguyện vọng của nhân dân, mỗi
năm hai kỳ, các đại biểu Quốc hội có nhiệm vụ đi tiếp xúc nhân dân địa
phương đã bầu ra mình.
Các đại biểu già, yếu,
hay quá bận công tác, hay vì điều kiện đặc biệt khác, thì có thể được miễn,
hoặc sẽ đi tiếp xúc nhân dân một địa phương gần nơi mình cư trú.
Trong khi đi làm nhiệm
vụ trên, đại biểu Quốc hội có thể trực tiếp với các Uỷ ban hành chính và các
cơ quan địa phương. Uỷ ban hành chính và các cơ quan địa phương có nhiệm vụ
giúp đỡ các đại biểu hiểu rõ tình hình.
Các đại biểu có thể tham
gia Hội đồng nhân dân địa phương, gặp gỡ nhân dân, phỏng vấn nhân dân.
Trong khi làm công việc
trên, nếu phát hiện vấn đề gì, các đại biểu không có quyền giải quyết. Các
đại biểu sẽ báo cáo những ý kiến, nguyện vọng của nhân dân lên Ban Thường
trực Quốc hội hoặc đưa cho Uỷ ban hành chính địa phương biết để giải quyết.
Phí tổn về việc đại biểu
đi tiếp xúc nhân dân địa phương sẽ do Ban Thường trực Quốc hội đài thọ.
b) Mỗi đại biểu Quốc hội
được cấp và mang một huy hiệu đại biểu Quốc hội.
c) Mỗi đại biểu Quốc hội
hoặc có giữ hay không giữ một chức vụ có lương khác, đều được hưởng một
khoản phụ cấp hàng tháng, kể từ tháng Giêng năm 1957.
C.
Tuyển cử bổ sung các đại biểu đã khuyết
a) Từ 17 vĩ tuyến trở
ra, sẽ tổ chức bầu cử các đại biểu Quốc hội thay cho các đại biểu đã khuyết
tại các đơn vị tuyển cử có khuyết một hay nhiều đại biểu.
b) Việc tổ chức tuyển cử
ấy sẽ theo đúng nguyên tắc và thể lệ hiện hành về tuyển cử.
c) Ngày tháng tiến hành
bầu cử sẽ do Ban Thường trực Quốc hội và Chính phủ quyết định và Chủ tịch
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà công bố.
Thưa các đại biểu Quốc hội!
Hiến pháp là luật căn
bản của nước nhà. Tất cả
mọi đạo luật quy định về tổ chức bộ máy Nhà nước phải căn cứ những nguyên
tắc ghi trong Hiến pháp.
Ngày nay Hiến pháp ta
cần được sửa đổi để phù hợp với những bước tiến của nhân dân ta, bản dự án
quyết nghị mà chúng tôi đề nghị Quốc hội thông qua trong phiên họp này chỉ
là để thực hiện thêm một bước trong công việc kiện toàn tổ chức của bộ máy
Nhà nước thật hoàn bị, mà chúng ta chỉ có thể làm được sau khi Hiến pháp đã
được sửa đổi và ban hành.
Trân trọng đề nghị Quốc
hội xét và thông qua.