TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP CHIỀU 28/5: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ MỘT SỐ NỘI DUNG CÒN Ý KIẾN KHÁC NHAU CỦA DỰ THẢO LUẬT THỦ ĐÔ (SỬA ĐỔI)
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa đánh giá Báo cáo tiếp thu, giải trình Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) và Hồ sơ được chuẩn bị công phu với nhiều nội dung cụ thể, chi tiết. Tại phiên thảo luận toàn thể ở Hội trường, đại biểu đưa ra một số ý kiến góp ý cụ thể:
Về áp dụng Luật Thủ đô (Điều 4), đại biểu cho biết, dự thảo bổ sung khoản 2 Điều 4 cho phép UBTVQH quyết định áp dụng trong trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội ban hành sau ngày Luật Thủ đô có hiệu lực quy định khác với quy định của Luật Thủ đô về cùng một vấn đề. Tuy nhiên, Dự thảo không đưa ra tiêu chí để xác định thế nào là "cần thiết cho việc xây dựng, phát triển, quản lý và bảo vệ Thủ đô"? Bên cạnh đó, đề nghị làm rõ tính hợp hiến của việc giao UBTVQH quyết định áp dụng Luật, Nghị quyết của Quốc hội vì việc này không phải là giải thích luật hay giải thích nghị quyết và cũng không có trong Điều 74 của Hiến pháp 2013 về thẩm quyền của UBTVQH.
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa – Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn phát biểu
Bên cạnh đó, khoản 3 Điều 4 quy định: Văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết các nội dung của Luật Thủ đô, văn bản quy phạm pháp luật được ban hành để thực hiện thẩm quyền được giao trong Luật Thủ đô được ưu tiên áp dụng trong trường hợp có nhiều văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về cùng một vấn đề. Đại biểu băn khoăn, nếu quy định như vậy, trường hợp Luật, Nghị quyết của Quốc hội hoặc Pháp lệnh của UBTVQH có nội dung khác quy định của văn bản quy định chi tiết Luật Thủ đô, ví dụ như Nghị định, Thông tư thì vẫn phải áp dụng các Nghị định, Thông tư này. Do đó, đại biểu đề nghị rà soát lại các quy định này.
Về liên kết, phát triển Vùng (Chương V), đại biểu chỉ rõ, tại khoản 3 Điều 3 dự thảo Luật giải thích: Vùng Thủ đô là khu vực liên kết phát triển kinh tế - xã hội gồm thành phố Hà Nội và một số tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương lân cận do Chính phủ quyết định. Đồng thời, Dự thảo dành Chương V từ Đ44 đến Đ47 quy định mối quan hệ của Thủ đô Hà Nội trong 4 vùng.
Đại biểu phân tích, Vùng đồng bằng sông Hồng theo Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 9/01/2023 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia gồm Hà Nội và 10 tỉnh, thành phố. Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ theo Quyết định số 198/QĐ-TTg ngày 25/1/2014 của Thủ tướng gồm Hà Nội và 6 tỉnh, thành phố. Vùng động lực phía Bắc theo Nghị quyết số 81/2023/QH15 thì bao gồm Hà Nội và các địa bàn cấp huyện dọc theo trục Quốc lộ 5 và Quốc lộ 18 qua 5 tỉnh, thành phố. Như vậy, mỗi Vùng có điều kiện kinh tế - xã hội, thế mạnh cũng như đặc thù khác nhau. Theo đó, nội dung và cơ chế liên kết của Thủ đô trong mỗi Vùng cũng phải khác nhau. Tuy nhiên, các quy định của Dự thảo lại chưa thể hiện sự khác nhau này.
Toàn cảnh phiên họp
Vì vậy, đại biểu đề nghị đánh giá kỹ hơn, từ đó bổ sung quy định cụ thể hơn nhằm quy định cơ chế và nội dung phù hợp và hiệu quả nhất để thúc đẩy liên kết của Hà Nội trong các Vùng. Bên cạnh đó, đề nghị bổ sung cụm từ "liên kết, phát triển vùng" vào Điều 1 về phạm vi điều chỉnh và quy định luôn Danh sách các tỉnh thuộc Vùng Thủ đô trong Dự thảo Luật.
Về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, đại biểu đánh giá cao quy định tại Điều 25 Dự thảo Luật về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát - Sandbox. Đây là quy định đầu tiên ở cấp độ Luật điều chỉnh vấn đề hết sức quan trọng này, phúc đáp yêu cầu phát triển khoa học công nghệ. Theo khoản 3 Điều 25 của Dự thảo, cơ chế thử nghiệm được áp dụng ở tất cả các lĩnh vực với 4 điều kiện. Đại biểu đề nghị tiếp cận theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt. Luật nên giới hạn cụ thể một số lĩnh vực được phép thử nghiệm có kiểm soát. Đồng thời, đề nghị xem xét chưa cho thử nghiệm trong lĩnh vực ảnh hưởng trực tiếp đến quốc phòng, an ninh quốc gia hay lĩnh vực biến đổi/chỉnh sửa gen người ... Trường hợp vẫn cho phép các lĩnh vực này được thử nghiệm thì cần bổ sung quy định lấy ý kiến của Bộ quản lý chuyên ngành trước khi cấp phép.
Bên cạnh đó, Dự thảo Luật hiện chủ yếu tập trung quy định đầu vào của cơ chế thử nghiệm mà chưa có quy định về việc đình chỉ, tạm đình chỉ cũng như việc rút khỏi cơ chế thử nghiệm thế nào? hậu quả pháp lý khi kết thúc cơ chế thử nghiệm ra sao? Vì vậy, đề nghị xem xét bổ sung các nội dung này trong Dự thảo. Đại biểu nhấn mạnh, Luật Thủ đô là Dự án Luật có tác động lớn, có nhiều nội dung quan trọng. Ngày 23/5/2024, Chính phủ có Báo cáo số 269/BC-CP về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật, trong đó, Chính phủ đề xuất chỉnh lý 6 nội dung lớn.
Các đại biểu tại phiên họp
Qua rà soát, đại biểu chỉ ra rằng, Báo cáo số 269/BC-CP của Chính phủ đề xuất chỉnh lý 32 khoản của 22 Điều trên tổng số 54 Điều, chiếm 42% tổng số điều của Dự thảo Luật. Khoản 3 Điều 75 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định về quy trình thông qua luật tại 02 kỳ họp. Theo đó, tại Kỳ họp thứ hai: Trường hợp cơ quan trình dự án, dự thảo có ý kiến khác thì báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định; Quốc hội thảo luận về những nội dung còn có ý kiến khác nhau.
Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ báo cáo rõ hơn về những nội dung còn có ý kiến khác nhau nêu trong Báo cáo của Chính phủ để đại biểu Quốc hội có thêm thông tin thảo luận, góp phần hoàn thiện Dự thảo Luật, bảo đảm thống nhất cao.
