Đại biểu Quốc hội Trịnh Ngọc Phương - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh chất vấn Chánh án Toà án nhân dân tối cao
Ngày 02/4/2018, Chánh án Toà án nhân dân tối cao đã có văn bản trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội Trịnh Ngọc Phương - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh về những vấn đề xung quanh hoạt động của Toà án những ngày kết thúc năm công tác của ngành toà án; và quan điểm của Chánh án về việc họp liên ngành giữa 3 cơ quan tiến hành tố tụng trong giải quyết vụ án hình sự.
Toàn bộ nội dung câu hỏi chất vấn như sau:
Thứ nhất, hàng năm ngày 30/9 là ngày kết thúc năm công tác của ngành toà án, vì vậy các Toà án đua nhau xét xử, xét xử dồn dập để có thành tích để không có án tồn. Người dân nộp đơn khởi kiện vào thời điểm này thì khó được toà nhận, thậm chí không nhận. Theo đó, người tiến hành tố tụng, thẩm phán, hội thẩm, kiểm sát, người tham gia tố tụng kể cả luật sư cũng bị động theo. Vậy, Chánh án có giải pháp gì để khắc phục những hạn chế đã tồn tại từ lâu, có nơi, có lúc dẫn đến vi phạm tố tụng, chất lượng xét xử không tốt?
Thứ hai, dư luận vẫn băn khoăn vấn đề vẫn còn họp liên ngành giữa 3 cơ quan tiến hành tố tụng trong giải quyết vụ án hình sự. Quan điểm của Chánh án về vấn đề này như thế nào? Nếu còn thì có đảm bảo được tính khách quan, tính độc lập của toà án trong quá trình xét xử khi đã họp liên ngành không?
Chánh án Toà án nhân dân tối cao đã có nội dung trả lời chất vấn như sau:
Chánh án Toà án nhân dân tối cao Nguyễn Hoà Bình trả lời chất vấn
1. Tỷ lệ giải quyết, xét xử các loại vụ án là một chỉ tiêu công tác hàng năm của hệ thống Toà án nhân dân đã được quy định từ trước đến nay. Tuy nhiên, từ năm 2017, chi tiêu này đã được sửa đổi, bổ sung với yêu cầu trwosc tiên, quan trọng là đảm bảo các vụ án phải được xem xét thụ lý giải quyết trong thời hạn theo quy định của pháp luật.
Việc xem xét, thụ lý đơn khởi kiện của công dân là một thủ tục tiền tố tụng đã đươc pháp luật quy định cụ thể về thời hạn TA phải xem xét, quyết định việc thụ lý vụ án, bổ sung hoặc trả lại đơn khởi kiện sau khi nhận được đơn khở kiện của công đân. Trong hoạt động chỉ đạo, điều hành, lãnh đạo Toà án nhân dân tối cao luôn yêu cầu các TA phải tuân thủ nghiêm túc các quy định của phpas luật tố tụng trong lĩnh vực này; bất cứ thời điểm nào khi công dân có đơn khởi kiện gửi tới TA thì đều phải khẩn trương xem xét việc thụ lý hay không thụ lý và hướng dẫn cho công dân. Nhìn chung, các TA đều thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của lãnh đạo Toà án nhân dân tối cao, tuy nhiên cũng có một số ít đơn vị, do chạy theo thành tích thi đua nên đã chậm trễ trong việc xem xét thụ lý đơn khở kiện của đương sự vào thời điểm gần đây kết thúc năm công tác để nâng tỷ lệ giải quyết án trong năm như ý kiế ĐB đã nêu. Đây là một vấn đề mà lãnh đạo TANDTC đã yêu cầu các TA phải nghiêm túc rút kinh nghiệm và khắc phục triệt để, đồng thời cũng chỉ đạo các đơn vị chức năng cần chú ý tập trung kiểm tra để xử lý nghiêm khi tiến hành kiểm tra hoạt động nghiệp vụ của các Toà án.
Để khắc phục tình trạng này, thời gian qua TANDTC đang chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện cải cách thủ tục hành chính tư pháp tại TA và sẽ tập trung việc xem xét thụ lý đơn khởi kiện vào một đầu mối dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí Chánh án. Theo đó, thành lập bộ phận hành chính tư pháp gồm những cán bộ có năng lực trình độ tốt, có tinh thần trách nheiemj trong công tác để thực hiện chức năng tiếp nhận, xử lý đơn khởi kiện các loại vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh tế, lao động, hành chính và tiếp nhận các hồ sơ vụ án hình sự do VKS chuyển đến; thụ lý các loại án theo thủ tục sơ thẩm, phúc thẩm; tham mưu cho Chánh án phân công thẩm phán xét xử, giải quyết các loại vụ án; theo dõi phần mềm quản lý án; thống kê, báo cáo các loại vụ việc thụ lý và theo dõi án quá hạn avf thực hiện một số công việc hành chính khác. Đồng thời, cũng đưa ra các quy định về nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu, đặc biệt là trong tổ cứhc công tác xét xử.
Nghiên cứu, xây dựng từng quy trình xử lý công việc của bộ phận hành chính tư pháp, đảm bảo đơn giản hoá các bước, thủ tục để đưa hồ sơ vụ việc tới đơn vị, cá nhân có thẩm quyền giải quyết một cách nhanh chóng. Xây dựng quy trình phân công án cho các Thẩm phán đảm bảo hoàn toàn ngẫu nhiên và khách quan. Hoàn thiện phần mềm quản lý các loại vụ án và triển khai xây dựng phần mềm giám sát Thẩm phán, đảm bảo nắm bắt tiến độ giải quyết từng vụ việc cụ thể tại từng đơn vị, cũng như việc thực hiện công vụ của từng Thẩm phán.
Yêu cầu lãnh đạo các đơn vị cần tưang cường công tác kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ công tác của cán bộ, công chức; nắm chắc tình hình, kết quả thực hiện công tác xét xử hàng tháng để có kế hoạch, giải phpas đẩy nhanh tiến độ giải quyết, xét xử các loại vụ án; rút kinh nghiệm và xử lý nghiêm các cán bộ, Thẩm phán thiếu tinh thần trách nhiệm trong công tác dẫn đến chậm xem xét, thụ lý đơn khở kiện của công dân hoặc để các vụ án quá thời hạn xét xử theo quy định của pháp luật.
Đồng thời để đảm bảo thuận lợi cho người dân khi có việc yêu cầu TA giải quyết, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành NQ hướng dẫn việc gửi và tiếp nhận đơn khởi kiện qua mạng internet. Hiện nay, TANDTC đang tiếp tục tăng cường hạ tầng công nghệ thông tin và xây dựng các phần mềm ứng dụng để triển khai thực hiện nội dung này.
2. Thực tiễn thời gian qua vẫn có những vụ án, các cơ quan tiến hành tố tụng phải tổ chức họp liên ngànnh nhằm đảm bảo việc giải quyết tốt vụ án. Nội dung các cuộc họp liên ngành để thực hiện bàn giao hồ sơ vụ án, giúp mỗi cơ quan nắm chắc hơn các tình tiết của vụ án; xây dựng kế hoạch xét xử và phối hợp trong việc tổ chức, bảo vệ phiên toà. Các cuộc họp liên ngànnh không bàn về chủ trương xét xử, tội danh hay mức hình phạt đối với các bị cáo nên không ảnh hưởng tới tính độc lập của Thẩm phán, Trên cơ sở các tài liệu, chứng cứ đã được thẩm tra công khai tại phiên toà và kết quả tranh tụng. Hội đồng xét xử độc lập trong việc đưa ra phán quyết của mình về việc giải quyết vụ án. Kinh nghiệm thực tế cho thấy, nếu làm tốt công tác phối hợp trong tổ chức phiên toà sẽ đảm bảo an ninh, trật tự của phiên toà; kịp thời xử lý những tình huống xảy ra, qua đó sẽ góp phần và việc giải quyết tốt vụ án.
Toàn bộ văn bản trả lời chất vấn xin xem tại file đính kèm./.
