QUỐC HỘI TIẾP TỤC THẢO LUẬN VỀ VẤN ĐỀ KINH TẾ - XÃ HỘI
ĐBQH NGUYỄN THỊ MINH TRANG: QUYẾT LIỆT TRONG CHỈ ĐẠO ĐIỀU HÀNH ĐỂ CÓ GIẢI PHÁP CĂN CƠ GIẢI QUYẾT NHỮNG BẤT CẬP, TỒN TẠI
Tiếp tục chương trình làm việc tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội vừa thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024.
Phát biểu góp ý tại hội trường, Đại biểu Tạ Minh Tâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền Giang cho rằng, thời gian tới, cần rà soát, đánh giá hoàn thiện thể chế thúc đẩy cơ cấu lại sản xuất kinh doanh nông nghiệp; thu hút đầu tư – tăng sức hấp dẫn trong kinh doanh nông nghiệp; đầu tư cơ sở hạ tầng nông nghiệp…
Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024.
Đại biểu Tạ Minh Tâm cho biết, mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, tác động của dịch bệnh trên người, cây trồng, vật nuôi; biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, cực đoan, thiên tai khó lường, hạn hán và xâm nhập mặn...; thị trường đầu vào – thị trường đầu ra diễn biến phức tạp, nhiều tác động bất lợi đến sinh kế - thủ nhập của người nông dân. Tuy nhiên, sau hơn 2 năm thực hiện kế hoạch, cơ cấu lại ngành nông nghiệp đã mang lại nhiều kết quả tích cực; đã định hướng cơ cấu lại ngành theo 03 nhóm sản phẩm (chủ lực quốc gia, chủ lực cấp tỉnh, nhóm sản phẩm đặc sản địa phương); cơ cấu lại sản xuất theo lĩnh vực; cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp theo vùng; khai thác lợi thế, tiềm năng của mỗi vùng và của từng địa phương.
Khung pháp lý tạo thuận lợi cho quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp đã được quan tâm ban hành mới, sửa đổi, bổ sung với các văn bản quan trọng như: Nghị quyết số 26/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TƯ của Ban chấp hành Trung ương Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; Quyết định số 150/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; cùng nhiều nghị định, quyết định, chương trình, đề án, kế hoạch phát triển các tiểu ngành, lĩnh vực.
Sản xuất nông nghiệp có bước chuyển theo hướng chất lượng và giá trị gia tăng; ngành nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong giải quyết việc làm, giảm nghèo, tạo sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Việc tổ chức lại sản xuất, tăng cường liên kết theo chuỗi giá trị gắn với an toàn vệ sinh thực phẩm đã được chú trọng thực hiện. Khoa học công nghệ được ứng dụng rộng rãi hơn, gắn với phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu. Thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn được tăng cường.
Sản xuất nông nghiệp bộc lộ nhiều vấn đề quan tâm
Đại biểu Tạ Minh Tâm cho rằng, tiến độ thực hiện một số nhiệm vụ, chương trình, đề án thực hiện kế hoạch cơ cấu lại lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2021 – 2025 trong lĩnh vực cơ cấu lại ngành Nông nghiệp; báo cáo của Chính phủ thể hiện đến thời điểm này còn 5/7 nhiệm vụ còn trong quá trình hoàn thiện văn bản. Trong đó, có các đề án như: phát triển các cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030; quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đề án phát triển công nghiệp giết mổ, chế biến và thị trường sản phẩm chăn nuôi giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn năm 2045; đề án phát triển logistics gắn với vùng sản xuất, kinh doanh nông nghiệp; đề án đẩy mạnh cơ giới đồng bộ trong nông nghiệp.
.jpg)
Đại biểu Tạ Minh Tâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền Giang.
Các báo cáo trình kỳ họp cùng có nhận định kết quả chuyển dịch cơ cấu kinh tế và đổi mới mô hình sản xuất trong nông nghiệp còn chậm, hiệu quả sản xuất nông nghiệp chưa đồng đều. Các “nút thắt” cơ bản của ngành nông nghiệp chưa được giải quyết như: Cơ chế chính sách tích tụ đất đai; đổi mới lại phương thức sản xuất từ nhỏ lẻ, cá thể sang phương thức sản xuất quy mô lớn hơn; cải thiện kết cấu hạ tầng và nâng cao năng lực phát triển khoa học công nghệ; tốc độ và năng lực chuyển đổi số thấp so với các ngành khác.
Việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ sản xuất kinh doanh, liên kết sản xuất với tiêu thụ nông sản thực phẩm ở một số địa phương còn chậm, sản lượng và quy mô còn hạn chế. Liên kết theo chuỗi giá trị để thúc đẩy cơ giới hóa, ứng dụng công nghệ cao giúp giảm chi phí, nâng cao giá trị gia tăng chưa phổ biến. Kết nối liên vùng rời rạc, kết nối thị trường chưa thông suốt, chi phí logistics cao. Hoạt động xúc tiến thương mại, đàm phán mở cửa thị trường của ngành nông nghiệp chưa thực sự đáp ứng yêu cầu. Bên cạnh đó, vấn đề rủi ro thương mại chưa được giải quyết triệt để, như: Thẻ vàng châu Âu về đánh bắt thuỷ sản trái phép, không báo cáo, không được quản lý (IUU); Hoa Kỳ điều tra Việt Nam nhập khẩu và sử dụng gỗ bất hợp pháp...
Hạ tầng kinh tế xã hội nông thôn nhiều nơi còn hạn chế. Hạ tầng thương mại còn chậm phát triển và chưa đồng bộ làm gia tăng chi phí thương mại, hạn chế cạnh tranh, chưa khai thác hết tiềm năng của thị trường trong nước. Việc thu hút đầu tư vào phát triển hạ tầng thương mại còn nhiều hạn chế.
Chất lượng nhân lực, nguồn cung nhân lực trong sản xuất – kinh doanh nông nghiệp còn nhiều vấn đề đặt ra: thiếu hụt lao động cục bộ, chất lượng nguồn nhân lực so với yêu cầu; xu thế lao động trẻ tập trung về các thành phố lớn để làm việc. Chất lượng, hiệu quả giáo dục nghề nghiệp, cơ cấu ngành nghề đào tạo so với nhu cầu phát triển sản xuất chưa tương thích...
Đối với mục tiêu phấn đấu đến hết năm 2025 có khoảng 35.000 hợp tác xã, trong đó có trên 3.000 hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và tiêu thụ nông sản, khoảng 35% hợp tác xã nông nghiệp liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị. Các số liệu thể hiện kết quả còn thấp. Chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; làng nghề chưa phát triển mạnh, năng lực hoạt động của Hợp tác xã còn một số hạn chế nhất định.
Đại biểu Tạ Minh Tâm băn khoăn trước nhận định của một cơ quan quản lý ngành thể hiện trong tài liệu gởi đến kỳ họp có nhận định “Lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đã có nhiều Nghị định thu hút, hỗ trợ đầu tư (các Nghị định: số 61/2010/NĐ-CP, số 210/2013/NĐ-CP; số 57/2018/NĐ-CP), tuy nhiên đến nay hiệu quả của việc triển khai các Nghị định chưa cao, chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp tương xứng với tiềm năng của ngành. Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 57/2018/NĐ-CP đang lấy ý kiến các Bộ ngành cũng không có nhiều điểm mới, tạo đột phá, thậm chí một số chính sách hỗ trợ bị thu hẹp”.
Tăng sức hấp dẫn trong kinh doanh nông nghiệp
Đại biểu Tạ Minh Tâm đề nghị trước dự báo diễn biến phức tạp trong thời gian tới về dịch bệnh, biến đổi khí hậu, thiên tai, hạn hán... Nhiều vấn đề chính sách đặt ra liên quan quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế hướng tới phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và thực hiện tăng trưởng xanh, trong thực hiện hiệu quả cam kết liên quan đến thương mại và phát triển bền vững trong các hiệp định FTAs thế hệ mới. Hướng tới mục tiêu tạo chuyển biến mạnh mẽ, thực hiện đạt kết quả các yêu cầu đặt ra tại Nghị quyết số 31 của Quốc hội. Trong đó đại biểu đưa ra sáu giải pháp kiến nghị đến Quốc hội:
Thứ nhất, cần rà soát, đánh giá hoàn thiện thể chế thúc đẩy cơ cấu lại sản xuất kinh doanh nông nghiệp về thu hút đầu tư – tăng sức hấp dẫn trong kinh doanh nông nghiệp; đầu tư cơ sở hạ tầng nông nghiệp... Chính sách đất đai; chính sách tài chính, tín dụng; chính sách đầu tư; chính sách thuế; chính sách phát triển nguồn nhân lực... Những việc làm này nhằm khắc phục các tồn tại, vướng mắc qua đánh giá giữa kỳ; kịp thời thể chế các định hướng tại Nghị quyết số 31/2021/QH15 về cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025 của Quốc hội; Nghị quyết số 26/NQ-CP ngày 27/02/2023 của Chính phủ về chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng. Một trong những nội dung đại biểu Tạ Minh Tâm kiến nghị sớm thiết kế - ban hành là có chính sách đột phá chiến lược trong phát triển cơ sở hạ tầng; xây dựng nông thôn theo hướng hiện đại gắn với đô thị hoá; phát triển công nghiệp, dịch vụ, du lịch, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng.
Thứ hai, đẩy nhanh thực hiện các đầu công việc thực hiện kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giải đoạn 2021 – 2025 trong lĩnh vực nông nghiệp theo Nghị quyết số 31/2021/QH15 của Quốc hội và các chương trình, dự án, đề án theo Quyết định 255/QĐ-TTg ngày 25/02/2021 và Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 28/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ.
Thứ ba, tổ chức lồng ghép hiệu quả các nội dung cơ cấu lại nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới; cả trong xây dựng cơ chế và cả trong điều hành – tổ chức triển khai thực hiện 2 nội dung lớn này. Tập trung ở các nội dung phát triển sản xuất nông nghiệp, phát triển liên kết, gắn sản xuất với chuỗi giá trị; đầu tư hạ tầng thương mại – logistics; hạ tầng các vùng nguyên liệu. Quan tâm lồng ghép hiệu quả để phát huy sức mạnh tổng hợp các nguồn lực đầu tư cho hai nội dung quan trọng này.
Đẩy nhanh các chương trình, chuyên đề hỗ trợ thực hiện xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025 liên quan tổ chức lại sản xuất nông nghiệp còn chậm; còn có nhiều khó khăn, vướng mắc đã chỉ ra qua giám sát chuyên đề của Quốc hội như: chương trình OCOP, chương trình phát triển du lịch nông thôn, chương trình khoa học công nghệ phục vụ xây dựng nông thôn mới...
Thứ tư, sớm ban hành chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể theo hướng coi các tổ chức kinh tế tập thể là chủ thể phù hợp để kết hợp giữa đầu tư của nhà nước và đầu tư quản lý của tập thể và người dân (đầu tư công – quản trị công cộng). Có cơ chế hiệu quả thúc đẩy và tăng cường liên kết giữa tổ chức kinh tế tập thể và các thành phần kinh tế khác, đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước. Có chính sách khuyến khích hợp tác xã (HTX) ứng dụng công nghệ cao (CNC) trong sản xuất nông nghiệp. Bố trí nguồn vốn riêng dành hỗ trợ HTX ứng dụng CNC trong sản xuất nông nghiệp; tạo thuận lợi cho các HTX ứng dụng CNC trong việc tiếp cận, hưởng lợi, nhất là chính sách đất đai và tín dụng.
Thứ năm, tăng cường công tác giám sát, đánh giá nhằm nâng cao hiệu quả và hiệu lực thực hiện các yêu cầu, nội dung, nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu cơ cấu lại ngành nông nghiệp - làm căn cứ điều chỉnh, hoàn thiện chính sách. Hoàn thiện và phát huy hiệu quả theo bộ tiêu chí giám sát đánh giá về cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021 – 2025 ban hành tại Quyết định 255/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Thứ sáu, giải quyết nhanh những vấn đề cụ thể thuộc thẩm quyền đã được đề xuất, kiến nghị, phản ánh... như đối với kiến nghị về sớm ban hành Quy hoạch lâm nghiệp quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, chính sách hỗ trợ đối với người chăn nuôi thiệt hại do bệnh dịch tả lợn Châu Phi; việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 57/2018/NĐ-CP của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn và nhiều kiến nghị khác đã thể hiện tại kỳ họp./.