Trước đó, tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIV, Đại biểu Quốc hội Trần Văn Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh) có Phiếu chất vấn Thủ tướng Chính phủ. Nội dung chất vấn: “Trước kỳ họp, dư luận xôn xao về số lượng phế liệu nhập khẩu tồn lưu tại cảng liên tục gia tăng. Tính đến ngày 06 tháng 9 năm 2018 có tới hơn 15.000 container tồn lưu với 274 tổ chức đứng tên, trong đó có đến 58% tổ chức không có Giấy xác nhận đủ điều kiện nhập khẩu. Cử tri, nhân dân đang rất lo ngại về sự cố môi trường tiềm tàng vì trong phế liệu nhập khẩu tồn lưu có cả phế liệu không đảm bảo quy trình kỹ thuật môi trường, rác thải và không loại trừ có cả chất thải nguy hại. Việc này liên quan đến nhiều cơ quan Nhà nước. Xin Thủ tướng làm rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương liên quan, kể từ việc cấp phép, quản lý cấp phép, quản lý nhập khẩu, thông quan… để rút kinh nghiệm, không tái diễn các vụ việc tương tự? Kết quả xử lý số phế liệu nhập khẩu tồn lưu đến nay thế nào?”.
Đại biểu Quốc hội Trần Văn Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh) chất vấn các thành viên Chính phủ
Trong văn bản trả lời, Thủ tướng Chính phủ cho biết, công tác quản lý hoạt động nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất được thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, hải quan, chất lượng sản phẩm hàng hóa, khoa học và công nghệ, giao thông vận tải, ngoại thương... Do đó, việc quản lý phế liệu nhập khẩu có sự tham gia của nhiều bộ, ngành như các Bộ: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Giao thông Vận tải, Công an, Quốc phòng, Khoa học và Công nghệ... cùng với các cơ quan chuyên môn của địa phương.
Thời gian qua, tại các cảng biển của Việt Nam đã xảy ra tình trạng tồn đọng các container phế liệu, tác động xấu đến hoạt động của các ngành sản xuất cũng như nguy cơ gây ô nhiễm môi trường đối với nước ta.
Tính đến tháng 12/2018, tổng lượng container có tên khai báo trên Emanifest là phế liệu đang lưu giữ tại các cảng biển gồm 18.861 container. Trong đó, lượng container lưu giữ dưới 30 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu là 7.815 container, lượng container lưu giữ từ 30 - 90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu là 1.751 container. Hiện cơ quan hải quan đang phối hợp với các hãng tàu để thông báo, mời các doanh nghiệp đến làm thủ tục hải quan theo quy định.
Đối với các container hàng hóa tồn đọng quá 90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu không có người đến nhận, sau khi thực hiện kiểm kê, phân loại và xác định được hàng hóa là chất thải, hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, cơ quan hải quan kiên quyết yêu cầu hãng tàu vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam theo đúng quy định của pháp luật liên quan đến xử lý hàng hóa tồn đọng.
Phế liệu nhập khẩu tồn lưu
Tới đây, để giải quyết các vấn đề bất cập trong nhập khẩu phế liệu, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã phân công các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.
Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường đối với hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu làm nguyên liệu sản xuất; đánh giá toàn diện công tác cấp Giấy chứng nhận/Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.
Bộ Tài chính chỉ đạo cơ quan hải quan tập trung lực lượng cho thông quan nhanh các lô hàng phế liệu nhập khẩu của tổ chức, cá nhân đã có Giấy chứng nhận/Giấy xác nhận đủ điều kiện bảo vệ môi trường trong nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất còn hiệu lực và hạn ngạch nhập khẩu.
Bộ Công Thương rà soát, áp dụng hoặc đề xuất áp dụng biện pháp tạm ngừng hoạt động tạm nhập, tái xuất, quá cảnh, trung chuyển hàng hóa là phế liệu vào lãnh thổ Việt Nam phù hợp với tình hình thực tế.
UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đối với các làng nghề tái chế phế liệu; cương quyết đình chỉ, không cho phép hoạt động đối với các làng nghề tái chế gây ô nhiễm môi trường; ngăn chặn việc đưa phế liệu nhập khẩu vào các cơ sở tái chế, sản xuất chưa được cấp Giấy chứng nhận/Giấy xác nhận đủ điều kiện bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu tại các làng nghề.
Đặc biệt, Bộ Tài chính sẽ áp dụng biện pháp ngăn chặn từ xa, không cho dỡ hàng xuống cảng đối với các lô hàng phế liệu khai báo tên người nhận hàng không thuộc danh sách tổ chức, cá nhân đã được cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất hoặc đã được cấp nhưng hết hiệu lực, hết hạn ngạch còn được phép nhập khẩu và chưa thực hiện ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu theo quy định của pháp luật./.