Quốc hội nghe các báo cáo công tác tư pháp năm 2024

Nhận diện rõ nguyên nhân, có giải pháp đột phá để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực

Toàn cảnh Phiên họp

Tập trung nhận diện và chủ động triển khai các giải pháp kiềm chế tội phạm bền vững

Báo cáo trước Quốc hội về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2024, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, năm 2024, tình hình thế giới, khu vực và trong nước tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường với nhiều khó khăn, thách thức hơn. Bám sát sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công an và các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện đồng bộ, quyết liệt các kế hoạch, giải pháp phòng ngừa, đấu tranh, chống tội phạm và vi phạm pháp luật.

Công tác phòng ngừa tội phạm từng bước được triển khai theo chiều sâu, kết hợp chặt chẽ giữa phòng ngừa xã hội và phòng ngừa nghiệp vụ. Các chỉ tiêu Quốc hội giao cơ bản được hoàn thành, một số chỉ tiêu đạt và vượt. Lực lượng Công an và các lực lượng chức năng đã vượt khó khăn, gian khổ, nguy hiểm, tập trung tối đa lực lượng, phương tiện, biện pháp điều tra, khám phá các vụ án. Tình hình trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.

 Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Công an nêu rõ, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn còn diễn biến phức tạp. Công tác phòng ngừa tội phạm chưa mang lại hiệu quả cao. Tỷ lệ giải quyết tin báo, tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra. Vi phạm trong hoạt động điều tra, xử lý tội phạm, công tác tạm giữ, tạm giam tuy giảm nhưng còn một số vi phạm phải xử lý hình sự. Trật tự an toàn xã hội còn phức tạp, số vụ tai nạn giao thông, cháy, nổ tăng, xảy ra một số vụ làm nhiều người chết, bị thương... Vi phạm hành chính còn diễn ra trên nhiều lĩnh vực.

Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên chủ yếu là do điều kiện phát sinh tội phạm và vi phạm pháp luật tiếp tục gia tăng; vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu một số cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa đề cao; các nguồn lực cho công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật vẫn chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn; năng lực, trình độ, ý thức trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành Phiên họp

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, Chính phủ tập trung chỉ đạo, thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong năm 2025, trong đó chủ động nâng cao chất lượng công tác nắm, phân tích, dự báo tình hình, tham mưu chiến lược từ sớm, từ xa... Triển khai thực hiện có hiệu quả các kế hoạch, phương án bảo đảm an ninh, an toàn. Tập trung phát hiện, ngăn chặn, vô hiệu hóa âm mưu, hoạt động khủng bố, phá hoại, kích động biểu tình gây rối an ninh, trật tự của các thế lực thù địch, phản động, số đối tượng chống đối. Chỉ đạo chính quyền các cấp giải quyết có hiệu quả các vụ tranh chấp, khiếu kiện ngay từ sớm, từ cơ sở.

Đồng thời tập trung nhận diện và chủ động triển khai các giải pháp kiềm chế tội phạm bền vững, phấn đấu theo chỉ tiêu đã đề ra. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố và điều tra, xử lý tội phạm, khẩn trương khắc phục dứt điểm các hạn chế, vi phạm đã được chỉ ra. Thúc đẩy tiến độ thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số, cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Đẩy mạnh tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm về trật tự, an toàn giao thông và phòng, chống cháy, nổ; bảo đảm an ninh, an toàn cơ sở giam, giữ…

Các chỉ tiêu quan trọng cơ bản của ngành kiếm sát đều đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao

Báo cáo tóm tắt công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC) tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Viện trưởng VKSNDTC Nguyễn Huy Tiến cho biết, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Chỉ thị công tác năm 2024 với 02 nhiệm vụ đột phá nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự;  ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số và 06 nhiệm vụ trọng tâm theo phương châm “Đoàn kết, trách nhiệm - kỷ cương, liêm chính - bản lĩnh, hiệu quả”. Trên cơ sở đó, đã yêu cầu VKSND các cấp tổ chức triển khai, thực hiện với nhiều giải pháp phù hợp, bảo đảm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ; khắc phục những hạn chế, tồn tại của năm 2023, hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao năm 2024.

Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến

Năm 2024, các chỉ tiêu quan trọng cơ bản đều đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao như thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết 165.377 nguồn tin về tội phạm (đạt 100%). Công tác của Cơ quan điều tra VKSND tối cao tiếp tục thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu của Quốc hội như: Tỷ lệ điều tra khám phá các loại tội xâm phạm hoạt động tư pháp và tham nhũng trong hoạt động tư pháp đạt 92,4% (vượt 22,4%); tỷ lệ điều tra khám phá các tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đạt 100% (vượt 10%); tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng đạt 89,2% (tăng 4,5% và vượt 29,2%)…

Viện trưởng VKSNDTC Nguyễn Huy Tiến nêu rõ, năm 2024, tăng cường phối hợp với Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố và đưa ra xét xử nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế lớn, các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo. Quá trình điều tra, truy tố, xét xử đã áp dụng các biện pháp bảo đảm để thu hồi số tiền hơn 26.215 tỷ đồng. Tiếp tục tăng cường công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ, việc dân sự, thi hành án dân sự, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Phiên họp

Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, Viện trưởng VKSNDTC Nguyễn Huy Tiến chỉ rõ còn có một số chỉ tiêu công tác chưa đạt theo yêu cầu của Quốc hội, như: tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm án hành chính và kháng nghị giám đốc thẩm các vụ, việc dân sự; tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của Cơ quan điều tra VKSND tối cao; tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế liên quan đến chức vụ. Ngành Kiểm sát tiếp tục tập trung chỉ đạo khắc phục tồn tại, hạn chế này.

Để bảo đảm điều kiện, cơ chế cho Ngành thực hiện tốt nhiệm vụ được Đảng, Quốc hội giao trong thời gian tới, VKSND tối cao kiến nghị Quốc hội quan tâm đề nghị Trung ương, Bộ Chính trị có chủ trương luân chuyển, biệt phái, đào tạo cán bộ cấp Chiến lược cho ngành KSND và chỉ đạo việc thực hiện cơ cấu Viện trưởng VKSND các cấp tham gia cấp ủy địa phương, theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 35-KL/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị.

Thực hiện tốt 17 giải pháp đột phá nhằm nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án

Báo cáo về công tác của các Tòa án năm 2024, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, năm 2024, Tòa án các cấp triển khai thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh số lượng các loại vụ việc phải thụ lý, giải quyết vẫn tiếp tục tăng với tính chất, mức độ ngày càng phức tạp, nhất là các tội phạm ma túy, xâm phạm trật tự an toàn giao thông, tội phạm mạng… Các Tòa án vừa phải làm tốt công tác giải quyết, xét xử các loại vụ việc, vừa phải tiếp tục thực hiện tốt Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án và tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến; triển khai cải cách các nhiệm vụ cải cách tư pháp theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn mới; chuẩn bị các điều kiện để triển khai Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025.

Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Lê Minh Trí

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, ngay từ đầu năm 2024, Ban cán sự Đảng, Chánh án TANDTC đã kịp thời ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo các TAND; trong đó đã yêu cầu các Tòa án tiếp tục duy trì và thực hiện tốt 17 giải pháp đột phá nhằm nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án. Trên cơ sở đó, các Tòa án đã khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch công tác với các nhiệm vụ, biện pháp cụ thể và tổ chức thực hiện nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, quyết tâm phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu công tác trong Nghị quyết của Quốc hội và của TANDTC đề ra. Tiêu biểu như, Tòa án các cấp đã thụ lý, giải quyết các vụ việc đạt tỷ lệ 89,72%, cao hơn năm trước 0,56%.

Công tác cán bộ tiếp tục được coi trọng; công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ tiếp tục được quan tâm, công tác giám sát đối với Thẩm phán cũng như công tác thanh tra, kiểm tra, việc thực thi công vụ và xử lý đối với các hành vi vi phạm được tiến hành thường xuyên, nghiêm túc.

Các đại biểu dự Phiên họp

Bên cạnh các kết quả nêu trên, hoạt động của các Tòa án còn một số tồn tại, hạn chế như số lượng các loại vụ việc, vụ án mà các Tòa án phải thụ lý, giải quyết tăng nhanh, trung bình 10%/năm với tính chất ngày càng đa dạng, phức tạp nhưng biên chế hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu; các tranh chấp phát sinh chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai; một số công chức chưa thận trọng, chặt chẽ trong nghiên cứu, thu thập, đánh giá chứng cứ…

Theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí, ngành Tòa án nhân dân xác định các nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới là tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức, ý thức tổ chức kỷ luật, tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, vụ việc theo quy định; phấn đấu thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu công tác theo Nghị quyết của Quốc hội; nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, thanh tra.

Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế về thi hành án dân sự, thi hành án hành chính 

Báo cáo về công tác thi hành án năm 2024, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, năm 2024, Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ thường xuyên thực hiện việc rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có rà soát, hệ thống hóa văn bản pháp luật về thi hành án dân sự (THADS). Trên cơ sở kết quả rà soát, Chính phủ đã trình Quốc hội đưa dự án Luật THADS (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, đồng thời xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 62/2015/NĐ-CP để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh từ thực tiễn thi hành.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh

Cùng với đó, Chính phủ tiếp tục quán triệt, chỉ đạo triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ THADS, thi hành án hành chính (THAHC) được Quốc hội giao; triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 04-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế, quản triệt và tổ chức thực hiện các quy định của Đảng đối với công tác kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, công tác kiểm tra trong hoạt động THADS. Chỉ đạo các bộ, ngành tiếp tục phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành các vụ án lớn, phức tạp.

Về công tác thi hành án hình sự, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nêu rõ, Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng, ban hành Nghị định số 118/2024/NĐ-CP ngày 30/9/2024 quy định chi tiết một số điều của Luật Thi hành án hình sự năm 2019; Bộ Công an đã xây dựng, ban hành 03 Thông tư, đồng thời, tham mưu Chính phủ lập hồ sơ đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật THAHS năm 2019; triển khai Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2024 bảo đảm đúng quy định, tiến độ, an toàn.

Về nhiệm vụ trọng tâm, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, thời gian tới tiếp tục quán triệt, tham mưu cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước liên quan đến lĩnh vực THADS, đặc biệt là Chỉ thị số 04-CT/TW; Kết luận số 05-KL/TW. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế về THADS, THAHC, trọng tâm là xây dựng Luật THADS (sửa đổi) để trình Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua. Đồng thời tiếp tục tổ chức triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ THADS, THAHC theo Nghị quyết số 96/2019/QH14; Tăng cường hoạt động kiểm tra, thanh tra đối với công tác THADS, THAHC; Đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về THADS, THAHC… Bên cạnh đó, tiếp tục kiện toàn bộ máy tổ chức cơ quan THAHS các cấp; xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ thực thi công tác THAHS ngày càng trong sạch, vững mạnh, đáp ứng yêu cầu thi hành án trong tình mới./.