VĂN HÓA HỌC ĐƯỜNG TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu

Dự và phát biểu chỉ đạo Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Thế hệ trẻ là mầm non, là tương lai của đất nước; rèn luyện, hoàn thiện nhân cách cho sinh viên, học sinh là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Văn hóa học đường chính là vấn đề quan trọng nhằm thúc đẩy, nâng cao chất lượng giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, có những con người có đủ đức, đủ tài đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới và xu thế hội nhập quốc tế. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng, đây thực sự là nhiệm vụ cấp bách và rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đã, sẽ và đang ảnh hưởng nặng nề tới mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Trên cơ sở ý kiến đại biểu tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị các cơ quan quản lý nhà nước theo thẩm quyền cần xây dựng đề án, chương trình, kế hoạch về tăng cường hoạt động xây dựng văn hóa học đường, hệ giá trị văn hóa trong trường học đáp ứng yêu cầu của thời đại mới. Tinh thần của Hội thảo cần được lan tỏa, được thảo luận rộng rãi trong các nhà trường, được cụ thể hóa thành các hành động cụ thể để văn hóa học đường ngày càng hoàn thiện, là nền tảng tư tưởng nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, ý chí, khát vọng của học sinh, sinh viên, nỗ lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn thử thách, tạo lập được giá trị bản thân, góp phần tích cực trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa phát biểu đề dẫn

Trong phát biểu đề dẫn Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết, hơn bao giờ hết, xây dựng văn hoá học đường đã và đang trở thành một xu thế trong cải cách giáo dục ở các hệ thống giáo dục tiên tiến trên thế giới, nảy sinh từ những thay đổi trong tiếp cận đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục. Trước đây tập trung vào một số yếu tố “đầu vào” riêng lẻ như đổi mới chương trình giáo dục, đổi mới phương pháp dạy và học, xây dựng chuẩn trường học, chuẩn nghề nghiệp giáo viên…

Trong khoảng 20 năm gần đây, đã có cách tiếp cận tổng thể mọi yếu tố gắn kết với nhau trong một hệ thống đồng bộ và nhất quán, nền tảng hệ thống đó là văn hóa học đường. Nền tảng ấy được tạo nên từ các chuẩn mực, giá trị, niềm tin được bồi đắp bền bỉ theo thời gian; xuyên suốt trong mọi tổ chức và hoạt động của nhà trường. Nhờ thế, văn hóa học đường không chỉ đem lại bộ mặt văn hóa cho nhà trường, mà điều cốt lõi là nó sẽ tạo nên nền tảng tinh thần của nhà trường, tạo niềm tin và động lực cho cộng đồng nhà trường gắn kết, cùng nhau thực hiện các mục tiêu đổi mới.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyến Thị Mai Hoa nhấn mạnh, được sự đồng ý của lãnh đạo Quốc hội, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tổ chức Hội thảo Giáo dục 2021 với chủ đề: “Văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo”. Hội thảo gồm hai phần. Ở phiên chung, Hội thảo được nghe các tham luận về thực trạng và định hướng xây dựng văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo; xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; văn hóa trường học trên thế giới và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam; xây dựng văn hóa học đường trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo; nhận diện các cơ hội và thách thức trong xây dựng văn hóa học đường ở Việt Nam. Phần thứ hai là phiên chuyên đề thảo luận về văn hóa học đường từ các mối quan hệ trong - ngoài nhà trường và trên môi trường mạng.

Các đại biểu phát biểu ý kiến tại Hội thảo

Các tham luận và ý kiến thảo luận của các đại biểu tại Hội thảo đều khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của văn hóa học đường trong rèn luyện nhân cách và giáo dục thế hệ trẻ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển bền vững đất nước. Một nhà trường có nếp sống văn hóa lành mạnh sẽ hội tụ được cái tốt, cái đẹp, sức mạnh của trí tuệ và lòng nhân ái, tạo ra môi trường giáo dục tích cực, từ đó lan tỏa những giá trị tốt đẹp tới cộng đồng.

Nhiều giải pháp cũng được các đại biểu đề xuất để văn hóa học đường và giáo dục giá trị văn hóa trong các nhà trường... Trong thời gian tới, các đại biểu cho rằng, chúng ta cần tăng cường nâng cao nhận thức về ý nghĩa, vai trò quan trọng của giáo dục giá trị và xây dựng văn hóa học đường; xây dựng chương trình, đề án tổng thể về tăng cường giáo dục giá trị văn hóa, đạo đức cho học sinh, sinh viên trong giai đoạn trung và dài hạn. Trước mắt, cần nghiên cứu xây dựng và ban hành chỉ thị về xây dựng môi trường văn hóa học đường và phát động phong trào thảo luận sâu rộng trong toàn ngành về tăng cường thi đua xây dựng “nếp sống văn hóa”, xây dựng văn hóa chất lượng trong nhà trường, tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy ý chí, khát vọng cống hiến trong thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến xây dựng môi trường văn hóa học đường; rà soát, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản chỉ đạo, điều hành hiện có; xây dựng thiết chế văn hóa học đường làm cơ sở cho định hình văn hóa mới trong trường học; xây dựng quy chế, nội quy hình thành các chuẩn mực về văn hóa đạo đức, hành vi ứng xử, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh trong các trường học.

Đồng thời đổi mới, đa dạng hóa nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục lý tưởng, đạo đức lối sống, giáo dục pháp luật trong nhà trường để khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, học sinh, sinh viên phù hợp với sự phát triển về thể chất, trí tuệ, tâm sinh lý lứa tuổi và khả năng người học; tăng cường quản lý, giáo dục chính trị, tư tưởng, văn hóa ứng xử đối với học sinh, sinh viên trên môi trường mạng. Cùng với đó, xây dựng và thực hiện có hiệu quả cơ chế phối hợp giữa gia đình – nhà trường và xã hội; có giải cơ chế để huy động sự tham gia thực chất của gia đình; nâng cao vai trò, tinh thần nêu gương của giáo viên, giảng viên, đặc biệt là vai trò của người đứng đầu nhà trường; tăng cường trách nhiệm và hiệu quả của các tổ chức đoàn, đội trong và ngoài nhà trường nhằm thu hút sự chủ động tham gia của học sinh, sinh viên trong xây dựng môi trường văn hóa học đường…

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh phát biểu bế mạc Hội thảo

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, do đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, Hội thảo buộc phải chuyển từ hình thức tổ chức trực tiếp sang tổ chức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, song Hội thảo vẫn nhận được rất nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà giáo... Ghi nhận những những ý tưởng, đề xuất, kiến nghị đầy tâm huyết và trách nhiệm của đại biểu, Chủ nhiệm Uỷ ban Nguyễn Đắc Vinh yêu cầu Ban nội dung của Hội thảo tổng hợp, chuyển tới các cơ quan có thẩm quyền làm cơ sở cho xây dựng chiến lược, hoạch định chính sách về giáo dục - đào tạo nói chung, văn hóa học đường nói riêng, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục - đào tạo, góp phần phát triển đất nước trong trong giai đoạn mới./.