Tham dự hội thảo còn có Phó Giám đốc Viện FES TS.Tiêu Dũng Tiến; Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân PGS.TS Trần Thị Vân Hoa; đại diện thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành, cơ quan, đơn vị hữu quan.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội TS.Nguyễn Đức Kiên phát biểu khai mạc hội thảo
Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội TS.Nguyễn Đức Kiên cho biết, những năm gần đây khái niệm cách mạng công nghiệp 4.0 hay cách mạng công nghiệp lần thứ 4 được nhắc đến nhiều trong đó Việt Nam là những nước nói đến nhiều nhất mặc dù Việt Nam không phải là nước có nền công nghiệp phát triển. Nhưng việc đề cập nhiều đến cách mạng công nghiệp 4.0 thể hiện mong muốn, nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân tìm con đường ngắn nhất, nhanh nhất phát triển đất nước từ vị thế của quốc gia đi sau.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nêu rõ, trong chương trình chuẩn bị văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII năm 2021, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội được giao làm chủ trì đầu mối, phối hợp xây dựng 13 chuyên đề nghiên cứu chuyên sâu của các Ủy ban của Quốc hội trong đó vấn đề kinh tế có 4 chuyên đề. Nhiệm vụ đặt ra cho các cơ quan của Quốc hội với tư cách là cơ quan hoạch định, thẩm định chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam là phải hoạch định rõ mục tiêu để bảo đảm phát triển kinh tế theo hướng xã hội chủ nghĩa; xác định mô hình phát triển cụ thể đến năm 2030 và định hướng đến 2045, trên cơ sở đó lựa chọn một số ngành mũi nhọn để tập trung phát triên, ngành nào Nhà nước làm, ngành nào tư nhân làm; xác định rõ lộ trình và khả năng thực hiện mục tiêu trên.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Đức Kiên cũng chia sẻ, trong năm 2019 vừa qua, nhóm nghiên cứu của các cơ quan gồm đại diện các Ủy ban của Quốc hội, Đại học Kinh tế quốc dân, Tổng liên đoàn lao động Việt Nam đã tổ chức khảo sát đánh giá về cách mạng công nghiệp 4.0 tại Đức nhìn từ góc độ kinh tế - xã hội. Do đó, hội thảo này là dịp để trao đổi và cung cấp thông tin, thể hiện góc nhìn khác nhau về sự cần thiêt phát triển những vấn đề đặt ra và tác động đến những vấn đề lao động, trong đó có báo cáo về làm rõ nhận định hình dung những bước đi Việt Nam có thể thực hiện trong thời kì tới.
Phó Giám đốc Viện FES TS.Tiêu Dũng Tiến cho rằng chính sách công nghiệp có ý nghĩa quan trọng trong cách mạng công nghiệp 4.0
Tại hội thảo các đại biểu đã nghe các chuyên gia đến Đức và các nhà quản lý trình bày tham luận về sự cần thiết của một chính sách công nghiệp, chính sách công nghiệp trong bối cảnh WTO và thương mại tự do, vấn đề cách mạng công nghiệp và người lao động, vấn đề nguồn nhân lực chất lượng cao và cách mạng công nghiệp 4.0 trong ngành dệt may.
Theo Phó Giám đốc Viện FES TS.Tiêu Dũng Tiến, nói đến cách mạng công nghiệp 4.0 mà không bàn đến chính sách công nghiệp là thiết sót bởi đây là vấn đề then chốt trong phát triển kinh tế. Công nghiệp 4.0 mang những đặc trưng như vấn đề số hóa, trí tuệ nhân tạo…cần được xem xét dưới góc độ phát triển bền vững như về môi trường, đào tạo nguồn nhân lực, tác động đối với người lao động.
Đưa ra khuyến nghị với Việt Nam, GS.TS Hansjorg Herr của Đại học Kinh tế- Luật Berlin (Đức) cho rằng, việc hội nhập kinh tế quốc tế là bước phát triển nhưng cần phải định hướng quá trình phát triển đó. Trước hết là phải có và thực hiện chính sách công nghiệp chủ động nhằm tận dụng được hiệu ứng tích cực từ đầu tư nước ngoài và chuỗi giá trị toàn cầu, đồng thời hạn chế những tác động tiêu cực của quá trình đó bằng chính sách của Nhà nước. Do đó Nhà nước cần phải có chính sách công nghiệp tổng thể. Trong đó, thu hút đầu tư nước ngoài phải được tích hợp vào chính sách công nghiệp, hình thành các cụm FDI, xây dựng các cụm kinh tế, cùng vơi đó là có nguồn vốn ưu đãi và dài hạn, hỗ trợ công nghệ, quan tâm tới các yêu cầu về sinh thái, đầu tư cơ sở hạ tầng, khuyến khích các doanh nghiệp nhỏ đổi mới sáng tạo và các doanh nghiệp khởi nghiệp, đầu tư thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu, gắn chính sách công nghiệp với nâng cấp về xã hội. Trong cần thiết, phải có sự phối hợp nhịp nhàng với chính sách lao động việc làm, giáo dục, chính sách tạo cầu thúc đẩy của Nhà nước.
GS.TS Hansjorg Herr của Đại học Kinh tế- Luật Berlin (Đức) trao đổi về sự cần thiết của chính sách công nghiệp
Các chuyên gia cũng cho rằng vấn đề khó khăn nhất trong chính sách công nghiệp là xây dựng được thiết chế, cơ quan tổ chức có trình độ năng lực để lựa chọn dự án tốt để đi vào vận hành. Một thiết chế như vậy phải làm việc một cách minh bạch, đủ khả năng để khắc phục sửa chữa những sai sót và có sự tham gia của tất cả các nhóm lợi ích liên quan như các hiệp hội doanh nghiệp, công đoàn và các tổ chức khác.
Bên cạnh đó, tổ chức triển khai thực hiện chính sách công nghiệp cũng là thách thức. Do đó để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả triển khai thì chính sách này cần phải do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cao nhất ban hành và chỉ đạo thực hiện. Bởi nếu chỉ thực hiện chính sách ở cấp bộ ngành và do nhiều bộ ngành cùng tiến hành ở mức độ rời rạc thì sẽ không phát huy được hiệu quả. Thực tế nhiều nước không thể xây dựng và thực hiện tốt chính sách sách công nghiệp nên vẫn chỉ là nước kém phát triển.
Những năm qua Việt Nam thực hiện phát triển kinh tế xã hội tương đối tốt nhưng muốn phát triển hơn nữa thì Việt Nam vẫn cần có chính sách công nghiệp. Trong bối cảnh của Việt Nam nếu không có chính sách công nghiệp rõ ràng thì sẽ ít có cơ hội để phát triển.
Phát biểu kết luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nêu rõ, qua trao đổi các kết quả nghiên cứu khoa học và khảo sát thực tế tại hội thảo cho thấy, muốn phát triển kinh tế bền vững thì nhà nước cần có chính sách công nghiệp tổng thể và chính sách công nghiệp quốc gia phải bắt nguồn từ cấp chính trị cao nhất mới có thể triển khai hiệu quả. Điều này cũng phù hợp với quan điểm của Đảng ta từ Hội nghị trung ương 6 khóa IX lần 2 xác định ngoại lực là quan trọng nhưng nội lực mới đóng vai trò quyết định cho thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Đức Kiên cũng lưu ý, qua nghiên cứu cũng cho thấy cách mạng công nghiệp 4.0 là cả quá trình và trong quá trình đó nếu Việt Nam không chủ động sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh và Nhà nước cũng cần bình tĩnh trước những dự báo để có hoạch định chính sách phù hợp.