Tham dự Phiên họp còn có Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và một số Ủy ban của Quốc hội; Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng; Đại diện các bộ, ngành hữu quan, cùng các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực điện ảnh.
Trình bày Tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông cho biết, Luật Điện ảnh được Quốc hội khóa XI thông qua ngày 29 tháng 6 năm 2006, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2007 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện ảnh được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 18 tháng 6 năm 2009, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 10 năm 2009. Đây là luật đầu tiên trong lĩnh vực nghệ thuật được ban hành, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đổi với sự nghiệp điện ảnh dân tộc, tạo cơ sở pháp lý để phát triển điện ảnh Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng nhu cầu hội nhập của điện ảnh nước nhà.
Sau 14 năm thực hiện, bên cạnh những đóng góp tích cực, hiệu quả cho sự phát triển điện ảnh Việt Nam, Luật Điện ảnh hiện hành đã bộc lộ những thiếu sót, bất cập. Do đó, Luật cần sớm đưrợc sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, chính sách lớn của nhà nước, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, hội nhập quốc tế trong cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ tư; khắc phục một số quy định của Luật không còn phù hơp hoặc đã bị bãi bỏ, được quy định tại các Luật chuyên ngành khác; khắc phục những quy định không thể hiện được tính đặc thù của điện ảnh; một số vấn đề mới phát sinh cần bổ sung vào Luật Điện ảnh; đáp ứng yêu cầu về chuyển đổi số trong hoạt động điện ảnh…
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng
Mục đích sửa đổi Luật nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp năm 2013 nhằm xây dựng nền điện ảnh Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, đậm đà bản sắc dân tộc phù hợp với nên kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong tổng thể phát triển của văn hóa - xã hội, đảm bảo tính minh bạch, tính khả thi cao và tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) gồm 8 Chương, 52 Điều quy định về hoạt động điện ảnh; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động điện ảnh; quản lý nhà nước về điện ảnh.
Thẩm tra sơ bộ dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi), Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục tán thành với sự cần thiết, quan điểm, mục đích xây dựng Luật. Đồng thời nhấn mạnh việc sửa đổi Luật cần đáp ứng các yêu cầu sau: Luật cần khắc phục tình trạng "luật khung", "luật ống"; Các chính sách đề xuất mới cần được cân nhắc, đánh giá kỹ lưỡng, đảm bảo tính khả thi, đồng bộ; Các quy định phải bảo đảm nguyên tắc quan trọng là tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm quyền hưởng thu các giá trị văn hóa nghệ thuật của người dân, cộng đồng đã được ghi nhận tại Hiên pháp 2013 và quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khi tham gia thị trường điện ảnh; Đổi mới hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng thông thoáng, coi mở; tạo hành lang pháp lý thuận lợi, khuyên khích sự tham gia của toàn xã hôi, huy động các nguồn lực tham gia phát triển công nghiệp điện ảnh.
Đại biểu tham dự phát biểu tại Phiên họp
Đi vào một số nội dung cụ thể, Ủy ban thẩm tra cho biết, về đối tượng áp dụng, Ban Soạn thảo cần làm rõ sự điều chỉnh của Luật đối với “tổ chức, cá nhân nước ngoài cung cấp dịch vụ phổ biển phim xuyên biên giới có máy chủ đặt tại nước ngoài. Vì thực tế hiện nay, nhiều dịch vụ xem phim trên nền tảng internet xuyên biên giới có máy chủ đặt tại nước ngoài đang thu hút số lượng lớn khán giả Việt Nam chấp nhận trả phí đề xem nội dung; trong đó, không ít dịch vụ vi phạm pháp luật về điện ảnh, nội dung, bản quyền, thuế...Do đó, cần có quy định điều chỉnh.
Về tính thống nhất với hệ thống pháp luật, Thường trực Ủy ban nhận thấy, dự thảo Luật đã bãi bỏ quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ phát hành phim, trong khi kinh doanh dịch vụ phát hành và phổ biến phim là ngành nghề kinh doanh có điều kiện được quy định tại Phụ lục 4 Luật Đầu tư năm 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020). Thường trực Ủy ban đề nghị cần đánh giá kỹ tác động của việc bãi bỏ quy định này, đồng thời bổ sung tại Tờ trình đề xuất bãi bỏ nội dung kinh doanh dịch vụ phát hành phim ra khỏi Danh mục ngành nghể kinh doanh có điều kiện để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Bên cạnh đó, một số quy định của dự thảo Luật liên quan đến Luật Đầu tư, Luật Cạnh tranh, Luật Đấu thầu, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Quảng cáo, Luật An toàn thông tin mạng,... Thường trực Ủy ban đề nghị Ban Soạn thảo tiếp tục rà soát để bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Đối với nội dung quản lý nhà nước về điện ảnh, Thường trực Ủy ban và các đại biểu chỉ ra rằng, so với Luật hiện hành, dự thảo Luật lược bỏ 05/09 nội dung cấp phép không còn phù hợp với thực tiễn"; bổ sung 01 nội dung cấp phép, 02 nội dung thông báo bằng văn bản có sự chấp thuận; kế thừa có sửa đổi, bổ sung 04 nội dung cấp phép (trong đó có 02 nội dung chuyển từ đơn đề nghị có sự chấp thuận sang giấy phép; 01 nội dung chuyên từ đơn để nghị có sự chấp thuận sang thông báo bằng văn bản có sự chấp thuận; 01 nội dung thay đổi từ Giấy phép phổ biến phim thành Giấy phép phân loại phim). Đề nghị Ban Soạn thảo bổ sung lý giải về việc thay đổi các loại giấy phép nêu trên; rà soát các thủ tục hành chính để bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, đồng thời thúc đây sáng tạo, tăng quyền tự chủ của các cơ sở điện ảnh, tạo thuận lợi cho các tô chức, cá nhân tham gia phát triển điện ảnh.
Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh phát biểu tại Phiên họp
Tại Phiên họp, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục và các đại biểu cũng đánh giá Hồ sơ Dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, tương đối đầy đủ, lấy ý kiến đối tượng chịu sự tác động và cơ quan, tố chức có liên quan; được Bộ Tư pháp thẩm định và Chính phủ xem xét, quyết định theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban và các đại biểu nhận thấy một số văn bản còn thiếu nội dung theo yêu cầu như Tờ trình thiếu nội dung đánh giá về tính thống nhất của Dự thảo Luật với các văn bản quy phạm pháp luật trong cùng lĩnh vực và các lĩnh vực có liên quan, tính tương thích của Du thảo Luật với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên"; Báo cáo đánh giá tác động chính sách chưa gắn viêc lựa chọn giải pháp với dự thảo điều luật dự kiến để ra; một số nội dung đánh giá còn mang tính chủ quan, chung chung. Do đó, đề nghị Ban Soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thêm.
Phát biểu tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng ghi nhận, tiếp thu những ý kiến góp ý của các đại biểu tham dự; mong muốn Luật ra đời sẽ khắc phục được những hạn chế, bất cập hiện hành; xây dựng nền điện ảnh Việt Nam hội nhập quốc tế; khuyến khích phát triển thị trường điện ảnh trong nước với những chính sách hỗ trợ kịp thời và phù hợp.
Kết luận nội dung làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh trân trọng cảm ơn những ý kiến góp ý sâu sắc, cụ thể của các đại biểu tham dự. Đồng thời, Chủ nhiệm Ủy ban đề nghị các Bộ, ngành, đơn vị hữu quan, các chuyên gia tiếp tục phối hợp với Cơ quan soạn thảo và Cơ quan thẩm tra để hoàn thiện các nội dung tiếp theo; đảm bảo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội dự án Luật Điện ảnh (sửa đổi) đáp ứng chất lượng, tiến độ đề ra./.