Rút BHXH 1 lần sẽ mất đi nhiều quyền lợi lâu dài của chính sách BHXH
Số người nhận BHXH một lần gia tăng
Tại phiên họp thứ hai của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, năm 2020 có 860.741 người hưởng BHXH một lần tăng 6,65% so với năm 2019 và gấp hơn 02 lần so với số người tham gia BHXH tăng thêm của năm 2020 so với năm 2019 (399.644 người).
Số tham gia BHXH tự nguyện hưởng BHXH một lần là 11.887 người tăng 50% so với năm 2019 và bằng 2,09% so với số người tham gia BHXH tự nguyện tăng thêm của năm 2020 so với năm 2019 (570.036 người).
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho rằng: Việc hưởng BHXH một lần là nhu cầu thực tế của người lao động, mặc dù số người hưởng BHXH một lần có tốc độ tăng hơn so với năm trước, tuy nhiên, tỷ lệ người hưởng BHXH một lần so với tổng số người tham gia BHXH vẫn chỉ dao động ở mức khoảng 5% trong các năm qua nhưng ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của công tác phát triển đối tượng. Ngoài ra, với tốc độ, tình hình phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và thực tế đời sống, thu nhập khó khăn như hiện nay, dự báo có thể số người hưởng chế độ BHXH một lần sẽ tăng cao vào các năm tiếp theo.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cũng nhấn mạnh, nhận định của BHXH Việt Nam về việc số người tham gia BHXH tự nguyện hưởng BHXH một lần tăng do tác động của dịch bệnh COVID-19 là chưa thỏa đáng mà chỉ là nhân tố xúc tác của tình trạng này vì để nhận hưởng BHXH một lần cần 01 năm dừng đóng BHXH. Bên cạnh đó một số ý kiến cho rằng, nguyên nhân chính của tình trạng này do chính sách, điều kiện cho hưởng BHXH một lần còn tương đối dễ dàng, mức hưởng cao cùng với thủ tục thực hiện BHXH hiện nay đã được đơn giản hóa, thuận tiện nhiều hơn so với trước đây; phụ nữ khi nghỉ việc để sinh con và chăm sóc con nhỏ thì thường kéo theo việc hưởng BHXH một lần.
Cần đảm bảo an sinh xã hội bền vững
Đồng tình với quan điểm này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, trong báo cáo của Ủy ban Kinh tế để trình Quốc hội tại kỳ họp vừa qua về tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng cũng nhiều ý kiến quan tâm đến tình trạng tỷ lệ rút BHXH một lần trong thời gian vừa qua tăng cao và trong xu hướng rất khó khăn của dịch bệnh COVID-19 như hiện nay nếu chính sách của chúng ta không điều chỉnh thì tỷ lệ này tiếp tục còn tăng cao hơn. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đặt vấn đề, phải chăng do chính sách cho hưởng bảo hiểm xã hội một lần và các thủ tục để hưởng còn rất đơn giản. Điều này vô hình chung tạo khuyến khích cho việc rút bảo hiểm một lần. Vì vậy, đề nghị Chính phủ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cần thể hiện quan điểm rõ ràng về việc rút bảo hiểm xã hội một lần và có giải pháp phù hợp đảm bảo an sinh xã hội bền vững.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh
Trước đó, về nội dung này, trong phiên họp Tổ tại Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV nhiều ĐBQH đã bày tỏ lo ngại trước tình hình số người nhận BHXH một lần gia tăng. Theo đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long, hiện nay thực trạng số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế vừa giảm so với năm 2020 nhưng số người đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần có chiều hướng gia tăng nhanh. Ở đây, chúng ta cũng cần phải có những giải pháp thấu đáo để giải quyết kịp thời tránh những hệ lụy lâu dài về mặt an sinh xã hội. Đại biểu đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành quan tâm một số nhóm vấn đề. Trong đó, cần quan tâm, đánh giá đúng thực trạng tình hình người tham gia bảo hiểm xã hội không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội nữa và tình trạng đề nghị thanh toán một lần đang có xu hướng gia tăng rất nhanh. Trên cơ sở rà soát, đánh giá để phân tích rõ nguyên nhân, đưa ra giải pháp điều chỉnh linh hoạt, phù hợp. Bên cạnh đó, thực hiện việc tuyên truyền, vận động, hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi chính đáng, lâu dài cho người dân lao động trong thời gian tiếp theo.
Quan tâm đến vấn đề bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu Đinh Ngọc Quý, Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai cho rằng, tỷ lệ người bảo hiểm một lần rất đáng lo ngại. Khi nhận BHXH một lần thì người lao động sẽ mất đi cơ hội được hưởng lương hưu, không có gì đảm bảo cho cuộc sống lúc tuổi già và sẽ trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Khi nhận BHXH một lần sẽ đồng nghĩa với việc người lao động rút khỏi hệ thống BHXH. Như vậy, đồng nghĩa với việc người lao động không còn được hưởng quyền tham gia, thụ hưởng các chế độ như: Hưu trí, tử tuất, bảo hiểm y tế miễn phí… Vì vậy, bản thân người lao động cũng cần hiểu rõ và cân nhắc kỹ lưỡng khi quyết định rút BHXH 1 lần./.