Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân trình bày Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương
Liên quan đến việc giảm số lượng Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện; giảm số lượng thành viên chuyên trách các Ban của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh; tăng số lượng Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã, Uỷ ban Pháp luật nhận thấy, việc rà soát để quy định cơ cấu tổ chức của các cơ quan thuộc Chính quyền địa phương ở từng loại đơn vị hành chính là cần thiết nhằm thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Tuy nhiên, việc thực hiện quy định này cũng cần bảo đảm sự tương quan, hài hoà và cân đối chung giữa Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân – hai thể thống nhất của Chính quyền địa phương. Uỷ ban Pháp luật đề nghị Chính phủ cần có đánh giá tác động thật kỹ đối với quy định này. Nếu giảm số lượng Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, giảm số lượng Phó Ban chuyên trách thì trên toàn quốc sẽ giảm được bao nhiêu và sẽ sắp xếp, bố trí vào vị trí công việc nào cho phù hợp? Trong bối cảnh hiện nay, nếu đặt vấn đề tăng số lượng Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã thì sẽ ảnh hưởng đến kết quả thực hiện chủ trương tinh giản biên chế, đây là vấn đề rất đáng được lưu ý trong quá trình xem xét, sửa đổi Luật.
Do chưa có đánh giá tác động về nội dung này nên tại phiên thảo luận, còn nhiều ý kiến khác nhau, một số ý kiến nhất trí đề nghị giữ nguyên như Luật hiện hành. Một số ý kiến đề nghị chuyển số Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân sang làm Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân để tăng cường hoạt động chỉ đạo, điều hành cho Uỷ ban nhân dân.
Cũng có ý kiến đề nghị xem xét tính hiệu quả của việc vừa duy trì các Ban nhưng lại thành lập Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân ở cấp xã. Thực tế cho thấy, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã không nhiều, khoảng từ 15 đến 30 đại biểu, cùng sinh hoạt trong một phạm vi địa bàn hẹp ở cấp cơ sở thì không nhất thiết phải thi hành nhiều hình thức tổ chức hoạt động như vậy. Việc Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 thành lập các Ban thuộc Hội đồng nhân dân cấp xã là nhằm chuyên môn hoá, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân với vị trí là cơ quan quyền lực nhà nước tại địa phương trong điều kiện năng lực, trình độ của đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã nhìn chung còn hạn chế. Vì vậy, trong thời gian tới cần tiếp tục nâng cao chất lượng đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã, chất lượng, hiệu quả hoạt động của các Ban của Hội đồng nhân dân cấp xã. Trường hợp Chính phủ thấy vẫn cần thiết hình thành các Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân ở cấp xã thì cần bổ sung quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Tổ tại Điều 112 Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Phạm Trí Thức trình bày báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Pháp luật
Về cơ cấu tổ chức của Uỷ ban nhân dân, nhiều ý kiến đề cập đến những vướng mắc, bất cập trong cơ cấu tổ chức của Uỷ ban nhân dân và việc bầu Uỷ viên Uỷ ban nhân dân với việc bổ nhiệm người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân theo Luật hiện hành.
Uỷ ban Pháp luật thấy rằng, Luật hiện hành quy định người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện là thành viên Uỷ ban nhân dân nhằm phát huy trí tuệ tập thể của Uỷ ban nhân dân trong quản lý, điều hành, giải quyết công việc của Uỷ ban nhân dân. Đồng thời, cũng tạo thuận lợi cho việc giám sát, chất vấn, lấy phiếu tín nhiệm đối với người do Hội đồng nhân dân bầu.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay cũng phát hiện một số vướng mắc, bất cập do số lượng thành viên Uỷ ban nhân dân quá nhiều nên ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và cấp có thẩm quyền chưa có hướng dẫn cụ thể việc bầu, bổ nhiệm chức danh Uỷ viên Uỷ ban nhân dân và người đứng đầu cơ quan chuyên môn. Vì vậy, một số ý kiến đề nghị cần sửa đổi quy định về cơ cấu tổ chức của Uỷ ban nhân dân theo hướng gọn hơn. Theo đó, cơ cấu của Uỷ ban nhân dân gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và một số người đứng đầu cơ quan chuyên môn, từ 9 đến 11 người như Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân năm 2013./.