Trong phiên chất vấn Chánh án TANDTC, rất nhiều đại biểu đã đặt câu hỏi về vụ án ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang bị tuyên án oan và phải chịu ngồi tù trong suốt 10 năm qua. Các đại biểu nhấn mạnh, đây là vụ việc được dư luận cả nước đặc biệt quan tâm và cần có câu trả lời thỏa đáng từ các cơ quan có thẩm quyền, lấy lại niềm tin của nhân dân vào cán cân công lý.
“Vụ án Nguyễn Thanh Chấn bị xét xử chung thân sau 10 năm mới được minh oan, dân gian vẫn nói “nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại”, vậy trách nhiệm của tòa án đến đâu? Chánh án có giải pháp gì để minh oan, bồi thường cho người dân. Liệu còn bao nhiêu con thỏ chúng ta tuyên thành con gấu hay không?” – đại biểu Nguyễn Bá Thuyền nói.
Án oan, bức cung, nhục hình là không thể chấp nhận được
Trả lời chất vấn, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cho biết, vụ án ông Nguyễn Thanh Chấn thuộc thẩm quyền của cả 3 ngành: công an, viện kiểm sát và tòa án. Theo đó, ngay sau khi ông Chấn bị tuyên án chung thân, gia đình và bản thân ông Chấn đã có đơn kêu oan.
Ngày 6/11, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã xem xét lại vụ án Nguyễn Thanh Chấn phạm tội giết người theo trình tự tái thẩm. Theo đó, Hội đồng Thẩm phán đã chấp nhận quyết định kháng nghị số 01 ngày 4/11/2013 của Viện trưởng VKSNDTC, tuyên hủy bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm để điều tra lại từ đầu.
Chánh án TANDTC cũng chia sẻ, dư luận cả nước quan tâm cho rằng vụ án này có thực sự oan sai không? Có ép cung, nhục hình không? Và trách nhiệm của các cơ quan có liên quan như thế nào?
Theo ông Trương Hòa Bình, do những nguyên nhân khác nhau, án oan sai là điều không thể tránh khỏi, kể cả những nước phát triển. Tuy nhiên, việc để xảy ra án oan ở mức tuyên cao nhất như 20 năm, chung thân, tử hình là không thể chấp nhận được. Việc xác định ông Chấn có bị kết án oan, có bị nhục hình, ép cung hay không cần phải được tiến hành điều tra chặt chẽ theo quy định của pháp luật.
Những người có trách nhiệm sẽ phải nghiên cứu, xem xét dựa trên cả dư luận, bởi án oan là sự thống khổ của người dân, họ bị thiệt hại về nhân phẩm, danh dự, quyền tự do công dân… Điều này cần phải được giải quyết kịp thời, khẩn trương, thấu đáo, song phải dựa theo pháp luật. Do đó, để xác định sai phạm trong vụ án này ở giai đoạn nào, oan như thế nào thì các cơ quan có trách và trực tiếp là người đứng đầu những cơ quan này phải chịu trách nhiệm trước Quốc hội, pháp luật, nhân dân.
Theo Chánh án TANDTC, việc ép cung, nhục hình là điều không thể chấp nhận được, song phải chứng minh được việc này. “Tôi được biết, Bộ trưởng Công an đã chỉ đạo kiểm điểm. Nếu có ép cung, nhục hình thì những người trực tiếp và có trách nhiệm phải chịu trách nhiệm, kể cả luật sư. Dù không phát hiện được việc ép cung, nhưng nếu phát hiện oan sai vẫn phải chịu trách nhiệm” - vị Chánh án này nói.
Chánh án TANDTC khẳng định, đến nay chưa thể khẳng định được ngay là có ép cung, nhục hình hay không. Điều này phải được chứng minh theo quy trình chặt chẽ, xem xét trên cả hai mặt. Nếu phát hiện cán bộ nào vi phạm sẽ bị xử lý tùy theo mức độ, kể cả hình sự. Trong trường hợp phát hiện sai phạm ở giai đoạn nào thì người đứng đầu cơ quan đó sẽ phải chịu trách nhiệm.
Đề nghị Bộ Công an vào cuộc
Chưa thỏa mãn với trả lời của Chánh án TANDTC, Đại biểu Lê Thị Nga đã thẳng thắn nói: Theo quyết định của Hội đồng tái thẩm, vụ án ông Chấn được giao Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang để điều tra lại theo luật tố tụng. Tuy nhiên, để đảm bảo khách quan, đề nghị Bộ trưởng Bộ Công an không để Công an tỉnh Bắc Giang điều tra, mà để cơ quan điều tra Bộ Công an vào cuộc điều tra, VKSNDTC trực tiếp chuyển sang điều tra.
Trong quá trình điều tra lại, cơ quan điều tra, viện kiểm sát phải hoàn toàn dựa trên những bằng chức, sự thật khách quan. Nếu không đủ căn cứ kết luận ông Chấn phạm tội phải đình chỉ điều tra ngay đối với ông Chấn, không phụ thuộc vào kết quả điều tra đối với Lý Văn Chung.
Không được dùng nguyên tắc suy đoán có tội theo hướng nếu không chứng minh được Lý Văn Chung phạm tội thì chính là ông Chấn./.