QUY HOẠCH ĐIỆN VIII: ƯU TIÊN TẬP TRUNG ĐÁNH GIÁ ĐẦY ĐỦ GIẢI PHÁP, TRÁNH PHẢI NHẬP KHẨU RÒNG NĂNG LƯỢNG
Ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La.
Báo cáo gửi Tổ Công tác đã chỉ ra những tồn tại hạn chế trong việc thực hiện Chính sách pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 – 2021 của tỉnh Sơn La như một số dự án đầu tư thuỷ điện triển khai chậm so với tiến độ, còn phải điều chỉnh nhiều nội dung liên quan đến kỹ thuật công trình. Vẫn còn 02 thủy điện Quang Huy và thủy điện Nậm Trai 3 gặp khó khăn vướng mắc trong thực hiện dự án, đang tiếp tục giải quyết theo hướng chấm dứt thực hiện dự án. Nhiều công trình đầu tư truyền tải và phân phối điện được quy hoạch nhưng triển khai chậm hoặc chưa có nguồn lực đầu tư. Trong quá trình xây dựng và thực hiện quy hoạch năng lượng còn có tình trạng trùng với quy hoạch sử dụng đất lâm nghiệp.
Dù Sơn La có tiềm năng, lợi thế về năng lượng tái tạo nhưng đến nay lĩnh vực được các nhà đầu tư quan tâm đầu tư vào lĩnh vực thủy điện, các lĩnh vực năng lượng tái tạo khác như điện mặt trời nối lưới, điện gió… mới chỉ dừng ở mức khảo sát để bổ sung quy hoạch. Việc đánh giá tác động môi trường của một số dự án năng lượng còn có mặt hạn chế, một số tác động, ảnh hưởng của dự án chưa được nhận diện hết nên chưa đề ra được những giải pháp khắc phục toàn diện, đặc biệt là tác động về mặt môi trường, sinh thái của các dự án thủy điện, do có sự thay đổi về dòng chảy, môi trường sống, nguồn cung cấp nước.... hay việc thực hiện các cam kết của nhà đầu tư khắc phục các vấn đề phát sinh trong quá trình thi công, vận hành có dự án chưa được thực hiện đầy đủ.
Đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh Sơn La.
Khẳng định lại với đoàn giám sát, ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho biết bên cạnh việc ban hành nhiều văn bản cụ thể hoá chính sách về phát triển năng lượng trên địa bàn, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương thì vẫn còn nhiều tồn tại liên quan đến việc lập, rà soát, bổ sung quy hoạch các dự án năng lượng (thủy điện nhỏ, điện gió) khi lập, bổ sung cục bộ theo từng dự án chưa được lập một cách tổng thể, đồng bộ hay trong quá trình lập quy hoạch, vẫn còn có sự không tương khớp với một số quy hoạch khác, đặt biệt là quy hoạch đất đai, có một số địa điểm trùng quy hoạch sử dụng đất lâm nghiệp, đồng thời khẳng định, nguyên nhân là do nguồn kinh phí còn hạn hẹp nên thực hiện xã hội hoá điều chỉnh, bổ sung cục bộ các dự án năng lượng. Bên cạnh đó, để tránh tình trạng quy hoạch treo nên đa phần các dự án do các doanh nghiệp đề xuất bổ sung quy hoạch và tiếp tục đầu tư dự án nếu được cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư hay Quy hoạch khoáng sản có trước Quy hoạch 03 loại rừng có sự chồng lấn với nhau. Đồng thời cũng kiến nghị Tổ công tác của Đoàn giám sát kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương nghiên cứu, sớm sửa đổi, bổ sung Luật Điện lực, nhằm đảm bảo thống nhất, đồng bộ; ban hành quy định về nguồn vốn thực hiện lập quy hoạch phát triển năng lượng địa phương theo hướng chỉ sử dụng ngân sách Nhà nước; ban hành quy định cụ thể về công tác đền bù, giải phóng mặt bằng đối với các dự án năng lượng...
Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn phát biểu tại buổi làm việc
Tại buổi làm việc, Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị, đối với các dự án thủy điện Nậm Trai 3, Quang Huy, điện mặt trời Mai Sơn , tỉnh Sơn La cần báo cáo rõ hơn về thực trạng đầu tư của dự án này, khối lượng công việc triển khai, nguồn vốn đầu tư, diện tích đất; đối với các dự án chậm tiến độ, đề nghị làm rõ hơn nguyên nhân, lý do thuộc về chủ quan, khách quan như thế nào và kiến nghị ra làm sao để xử lý đối với các dự án chậm tiến độ này. Riêng đối với dự án điện mặt trời khu công nghiệp Mai Sơn do gặp phải vướng mắc trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng nên đến thời điểm hiện tại dự án vẫn chưa thể khởi công, chủ đầu tư dự án đã có văn bản xin chấm dứt dự án, Tổ công tác đề nghị là Sơn La cần đánh giá rõ hơn về các vướng mắc trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng để có hướng rút kinh nghiệm trong khâu thẩm định.
Cho rằng, việc khai thác than ảnh hưởng đến rừng nên không khai thác than trong tương lai hay định hướng quy hoạch phát triển năng lượng than của Sơn La có ảnh hưởng đến tiến trình chung, khi Việt Nam cam kết Phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, nhiều đại biểu, chuyên gia đề xuất, tỉnh Sơn La cần bổ sung các giải pháp để thúc đẩy phát triển năng lượng tại địa phương thay vì tập trung vào các kiến nghị đối với các cơ quan cấp trên. Đặc biệt là các giải pháp để quy hoạch phát triển nguồn và sử dụng năng lượng đáp ứng mục tiêu phát thải ròng bằng 0 theo cam kết của Việt Nam tại COP 26.
Chuyên gia Ngô Tuấn Kiệt phát biểu tại buổi làm việc.
Tổ Công tác đã khảo sát tại dự án thủy điện Nậm Bú, xã Tạ Bú, huyện Mường La và Công ty thủy điện Sơn La. Hiện toàn tỉnh Sơn La đã phát triển thêm 22 dự án thủy điện nhỏ đi vào vận hành với tổng công suất 142 MW, nâng tổng số nhà máy thủy điện lớn nhỏ trên địa bàn tỉnh lên 57 nhà máy, sản lượng điện sản xuất hàng năm khoảng từ 12 đến 15 tỉ KWh. Hiện, toàn tỉnh có 704 hệ thống điện mặt trời mái nhà đang hoạt động với tổng công suất 61,9 MWp; 1 dự án điện sinh khối tại Nhà máy Mía đường Sơn La với công suất 9MW. Liên quan đến vấn đề phát triển thủy điện nhỏ, Tổ trưởng Tổ Công tác Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị, Tỉnh Sơn La cần báo cáo rõ hơn về 44 thủy điện nhỏ hiện đang khai thác và đánh giá cụ thể hơn về công suất phát điện, hiệu suất khai thác, hiệu quả đầu tư so với dự án được phê duyệt đối với 22 dự án đã hoàn thành hay “11 dự án mới được Bộ Công Thương bổ sung vào quy hoạch thì tiến độ đầu tư, đánh giá các khó khăn, vướng mắc và các giải pháp tháo gỡ như thế nào, dự kiến thời điểm đưa vào vận hành phát điện đề nghị UBND tỉnh Sơn La làm rõ, đặc biệt đối với các dự án mới được bổ sung quy hoạch thì cần có đánh giá rõ về phương án đền bù, giải phóng mặt bằng, đảm bảo không để xảy ra các vướng mắc về chồng lấn mực nước giữa các bậc thang thủy điện đến mức phải dừng dự án hoặc đề nghị đưa ra khỏi quy hoạch như đối với dự án mặt điện mặt trời tại khu công nghiệp Mai Sơn” Ông Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh thêm.
Việc quản lý năng lượng trên địa bàn tỉnh cũng được Đoàn Công tác quan tâm, yêu cầu báo cáo đánh giá cụ thể, đặc biệt về vấn đề nguồn nhân lực cho lĩnh vực phát triển năng lượng. Đặc biệt là vai trò của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh trong công tác quản lý đầu tư, sử dụng và quản lý năng lượng như thế nào, sự quan tâm của lãnh đạo địa phương đối với vấn đề trọng yếu của tỉnh cũng cần phải được nhắc đến trong báo cáo.
Đối với các dự án phụ tải đường dây truyền tải chậm tiến độ, nếu như tỉnh khẳng định do khó khăn về giải phóng mặt bằng thì cần làm rõ hơn nguyên nhân, lý do tại sao chủ quan, khách quan như thế nào và kiến nghị ra làm sao để xử lý đối với các dự án chậm tiến độ này, bởi đây không phải là vấn đề riêng của Sơn la, nhiều địa phương khác cũng đang gặp phải..
Cũng trong ngày làm việc, Tổ Công tác cũng đề nghị tỉnh Sơn la làm rõ thêm các vấn đề liên quan đến việc điều chỉnh các mục, bổ sung dữ liệu về rừng, quy hoạch, quản lý đất đai, lòng hồ thủy điện hay các vấn đề khác như điện tích năng. Đối với công tác ứng dụng khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực, thành viên tổ khảo sát cũng đề nghị tỉnh Sơn La làm rõ nguyên nhân, vướng mắc khi không có đơn vị nào đặt hàng nhiệm vụ khoa học công nghệ liên quan đến phát triển năng lượng. Từ những nhận định của địa phương trong việc làm rõ khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ, bổ sung trong Luật Khoa học, công nghệ./.
Một số hình ảnh tại buổi khảo sát thực tế và làm việc với tỉnh Sơn La:
Tổ Công tác đã khảo sát tại dự án thủy điện Nậm Bú, xã Tạ Bú, huyện Mường La và Công ty thủy điện Sơn La, huyện Mường La, tỉnh Sơn La
Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn – Tổ trưởng Tổ Công tác.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân - Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị tỉnh Sơn La cần báo cáo rõ hơn về thực trạng đầu tư của dự án thủy điện Nậm Trai 3, Quang Huy, điện mặt trời Mai Sơn.