Hội thảo “Chính sách bảo đảm sinh kế đối với đồng bào dân tộc thiểu số, gắn với bảo vệ, phát triển rừng ở Việt Nam”

Hội đồng Dân tộc: Tích cực, trách nhiệm, đoàn kết, sáng tạo, đạt kết quả toàn diện

Toàn cảnh Hội thảo

Cùng dự có: ĐBQH các địa phương gồm: Tuyên Quang, Yên Bái, Cao Bằng, Bắc Kạn, Hà Giang; các cơ quan, đơn vị thuộc Ban Kinh tế Trung ương, Ban Dân vận Trung ương, Ủy ban Dân tộc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội; Văn phòng Quốc hội; đại diện các tổ chức; các chuyên gia trong và ngoài nước...

Phát biểu mở đầu Hội thảo, TS. Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho biết, Hội thảo “Chính sách bảo đảm sinh kế đối với đồng bào dân tộc thiểu số, gắn với bảo vệ, phát triển rừng ở Việt Nam - Những vấn đề đặt ra và kiến nghị, giải pháp” nhằm cung cấp thông tin thực trạng chính sách về lâm nghiệp, đặc biệt là vấn đề tạo sinh kế, nâng cao thu nhập gắn với công tác bảo vệ, phát triển rừng đối với nhóm các dân tộc thiểu số tại Việt Nam và các phương pháp tiếp cận, giải pháp xây dựng chính sách về lâm nghiệp đã được áp dụng thành công ở Canada và các nước khác. Đồng thời giúp nhận diện vấn đề còn tồn tại, khó khăn, thách thức cần tháo gỡ trong chính sách tạo sinh kế từ rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số tại Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp hiệu quả, phù hợp, bền vững trong điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành phát biểu khai mạc Hội thảo

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành đề nghị các vị đại biểu, các chuyên gia, nhà quản lý tham dự cùng tập trung trao đổi và làm rõ về: (1) những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện chính sách tạo sinh kế, nâng cao thu nhập từ rừng đối với đồng bào dân tộc thiểu số tại Việt Nam; (2) Các bài học kinh nghiệm từ các quốc gia trên thế giới (trong đó có Canada) về chính sách lâm nghiệp và sinh kế đối với các đối tượng yếu thế; (3) Các đề xuất, kiến nghị trong chính sách tạo sinh kế, nâng cao thu nhập từ rừng gắn với việc bảo vệ, phát triển rừng đối với đồng bào dân tộc thiểu số tại Việt Nam.

Tại Hội thảo, các đại biểu nghe Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Quàng Văn Hương báo cáo bước đầu kết quả khảo sát tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về giao đất, giao rừng, bảo vệ, phát triển rừng gắn với tạo sinh kế ổn định, nâng cao đời sống cộng đồng dân cư và hộ gia đình ở vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2019-2023.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Canada tại Việt Nam Shawn Steil đồng chủ trì Hội thảo

Qua thảo luận, các đại biểu nêu rõ, những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong lĩnh vực lâm nghiệp, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường. Tỷ lệ che phủ rừng năm 2023 đạt 42,02% cao hơn mức bình quân chung của thế giới (31%); Giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản năm 2024 đạt 17,29 tỷ USD; Việc duy trì, phát triển các hệ sinh thái rừng đóng góp đáng kể vào bảo vệ đa dạng sinh học và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, tạo nguồn thu đáng kể cho chủ rừng và giảm nguồn đầu tư từ ngân sách nhà nước.

Bên cạnh những kết quả đạt được, các đại biểu cũng chỉ rõ một số tồn tại, hạn chế trong thời gian qua như tình trạng vi phạm các quy định về lâm nghiệp vẫn còn diễn ra, việc chặt phá, khai thác rừng, vận chuyển, tiêu thụ lâm sản trái phép, cháy rừng, lấn, chiếm rừng, chống người thi hành công vụ vẫn còn xảy ra. Công tác giao đất, giao rừng còn nhiều vướng mắc; chưa được bảo đảm kinh phí thực hiện giao rừng, cho thuê rừng. Hiệu quả kinh tế từ rừng chưa được tối ưu, nhiều tiềm năng của rừng chưa được khai thác, sử dụng hiệu quả như: nuôi trồng cây dược liệu dưới tán rừng; phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trong rừng;…

Mặc dù đã có nhiều chính sách về đất đai cho đồng bào DTTS được ban hành, tuy nhiên, việc triển khai còn rất chậm, nhu cầu đất ở, đất sản xuất đối với đồng bào DTTS vẫn rất lớn.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương đồng chủ trì Hội thảo

Trước những tồn tại nêu trên, các đại biểu đề nghị thời gian tới tiếp tục sửa đổi, bổ sung ban hành các chính sách tạo sinh kế đặc thù phù hợp với tình hình thực tế vùng DTTS&MN. Đồng thời các Chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình/đề án phát triển kinh tế vùng đồng bào DTTS&MN cần thực hiện tốt các chính sách, đối tượng quy định tại Nghị định số 58/2024/NĐ-CP ngày 25/5/2024, nhất là chính sách hỗ trợ bảo vệ, phát triển rừng cho các cộng đồng dân cư, hộ gia đình DTTS; cần mở rộng hơn đối tượng chính sách đến các hộ cận nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, cho các hộ được tham gia các mô hình sản xuất hoặc mức hỗ trợ phù hợp để tạo điều kiện cho các hộ có sinh kế, thu nhập ổn định hơn, tránh nguy cơ tái nghèo.

Cùng với đó, cần ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn cụ thể chính sách sử dụng đất, rừng để thực hành các hoạt động tín ngưỡng, văn hóa của đồng bào DTTS; khuyến khích, hỗ trợ các cộng đồng dân cư phục dựng các lễ hội, luật tục truyền thống tốt đẹp gắn với bảo vệ, phát triển rừng.

Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu các mô hình tổ chức sản xuất dược liệu dưới tán rừng phù hợp cho nông hộ: như mô hình hợp tác xã lâm nghiệp (trồng rừng, dược liệu…); phát triển các chuỗi giá trị lâm sản bao gồm cả chuỗi giá trị rừng trồng kinh tế, thông qua đẩy mạnh sự liên kết giữa các bên liên quan ở các khâu trong chuỗi giá trị lâm sản từ sản xuất, chế biến và đến thương mại lâm sản…

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành đánh giá cao các báo cáo tham luận được nghiên cứu, chuẩn bị kỹ, công phu, tập trung làm rõ những kết quả đạt được, khó khăn vướng mắc, bất cập trong việc triển khai Luật Lâm nghiệp, Luật Đất đai và các chính sách liên quan khác gắn với bảo đảm sinh kế cho cộng đồng các dân tộc thiểu số ở Việt Nam, từ đó đề ra nhiều kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả bảo vệ, phát triển rừng gắn với tạo sinh kế ổn định cho đồng bào DTTS&MN.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc tin tưởng, với sự phối hợp, hỗ trợ của các chuyên gia, nhà khoa học, cùng sự hỗ trợ của Đại sứ quán Canada, xuất phát từ đời sống của người dân, thời gian tới Quốc hội, Chính phủ sẽ sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách để phù hợp với tình hình thực tiễn. Đồng thời những chia sẻ, kinh nghiệm của Canada về các chính sách liên quan đến bảo đảm sinh kế của người dân với việc bảo vệ, giữ gìn rừng và môi trường rừng là những bài học quý cho Việt Nam. Trong đó, bài học về việc nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen sinh sống, tập quán truyền thống của người dân và tiếp cận các chính sách xuất phát từ quyền của người dân là rất quan trọng, cần tham khảo và vận dụng.

Một số hình ảnh tại Hội thảo: