THẢO LUẬN TỔ 13: RÀ SOÁT, LÀM RÕ CÁC LOẠI VŨ KHÍ THÔ SƠ QUY ĐỊNH TRONG LUẬT
Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi)
Ngày 20/6/2017, tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật số 14/2017/QH14 về quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2018. Ngày 25/11/2019, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, có hiệu lực thi hành từ ngày 10/01/2020. Qua 05 năm tổ chức triển khai thực hiện, các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân và Công an các đơn vị, địa phương đã tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, góp phần quan trọng trong bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai, thực hiện Luật đã phát sinh một số bất cập, hạn chế, vướng mắc cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số nội dung nhằm đảm bảo phù hợp với thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức và người dân.
Dự thảo Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 gồm 08 chương, 74 điều. Một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm trong quá trình thảo luận về dự luật này là vấn đề bổ sung dao có tính sát thương cao vào nhóm vũ khí thô sơ. Theo đó, dự thảo Luật bổ sung dao có tính sát thương cao vào nhóm vũ khí thô sơ, trường hợp sử dụng dao có tính sát thương cao vào mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt thì không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này; đồng thời, quy định vũ khí thô sơ khi sử dụng với mục đích xâm phạm tính mạng, sức khoẻ con người trái pháp luật là vũ khí quân dụng.
Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định
Quan tâm tới nội dung này, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định nhấn mạnh, quy định dao có chiều dài lưỡi dao từ 20cm trở lên hoặc có chiều dài lưỡi dao dưới 20cm nhưng được hoán cải, lắp đặt có thể coi là vũ khí thô sơ sẽ tăng tính răn đe đối với những đối tượng có tiền án, tiền sự, thường xuyên gây rối trật tự công cộng, hành hung người khác. Các đối tượng này không còn lợi dụng việc sử dụng dao để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, có hành vi đe dọa, xâm hại cơ thể người khác.
Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Việt Hà - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang chỉ rõ, qua báo cáo tổng kết 5 năm thi hành Luật của Bộ Công an, trong tổng số 28.715 vụ sử dụng trái phép vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây án giết người, cướp tài sản, cố ý gây thương tích, chống người thi hành công vụ thì có đến 25.378 vụ, chiếm 88,4% đối tượng sử dụng dao và các phương tiện tương tự dao để gây án. Trong đó, đối tượng sử dụng các loại dao gây án là 16.841/25.378 vụ, chiếm 66,4%. Nhiều vụ có đối tượng sử dụng dao nhọn, sắc có tính sát thương rất cao, giết người với tình tiết manh động, gây bức xúc, hoang mang trong dư luận xã hội.
Trước đây, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số 02/2003/NQ-HĐTP, đưa một số phương tiện, dụng cụ thuộc hung khí nguy hiểm, trong đó có dao phay, các loại dao sắc, nhọn để làm tình tiết định tội và tình tiết định khung hình phạt. Trên thực tế hiện nay, có hiện tượng thanh niên tự hoán cải, tự chế thêm vào các loại dao này để sử dụng làm công cụ phạm tội nhưng không xử lý được các đối tượng này về hành vi tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí bởi luật hiện hành không quy định dao là vũ khí. Do đó, đại biểu đề nghị cần bổ sung trong dự thảo Luật về việc dao có tính sát thương cao là vũ khí thô sơ. Đồng thời, để tránh vướng mắc trong thực tế khi sử dụng loại dao này vào mục đích sinh hoạt thì nên quy định trường hợp đó không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật này để đảm bảo tính khả thi.
Cũng đồng tình với việc bổ sung dao có tính sát thương cao vào nhóm vũ khí thô sơ, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thuỷ - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ căn cứ, mô tả chi tiết và phân loại loại vũ khí này theo chiều dài của lưỡi dao. Đối với các hành vi bị nghiêm cấm, đại biểu chỉ ra rằng, khoản 1 Điều 5 quy định cấm sở hữu trừ dao có tính sát thương cao sử dụng để lao động, sản xuất, sinh hoạt nhưng điểm b khoản 4 Điều 3 quy định dao để lao động, sản xuất không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật này.
Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh
Ngoài ra, đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh cho biết, dao là công cụ dễ thấy, xuất hiện thường xuyên trong cuộc sống hằng ngày, vật dụng này rất dễ biến thành hung khí để gây án. Mặc dù vậy, nếu quy định dao là một loại vũ khí và xử lý đối tượng sở hữu dao theo hướng tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí có thể phát sinh rất nhiều bất cập và nảy sinh vấn đề mâu thuẫn giữa đời sống xã hội và pháp luật. Nếu liệt kê dao vào loại vũ khí thô sơ thì những hoạt động sinh hoạt thường ngày của người dân ít nhiều cũng sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, đại biểu bày tỏ thống nhất với đề xuất dao vào loại vũ khí thô sơ để vừa đảm bảo tính khách quan của pháp luật, vừa đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm mà cuộc sống người dân vẫn không bị đảo lộn.
Đại biểu nêu rõ, có thể hiểu dao có tính sát thương cao là những loại dao có độ sắc nhọn, dễ gây tổn thương cho người khác, có kích thước lớn hơn những loại dao sử dụng trong gia đình hoặc có kích thước như những loại dao sử dụng trong gia đình nhưng được hoán cải, lắp ráp để có công năng tác dụng tương tự dao có tính sát thương cao. Do đó, cơ quan soạn thảo có thể bổ sung khái niệm dao có tính sát thương cao trong dự thảo Luật.
Để đảm bảo tính ổn định xã hội, đại biểu đề nghị cần tổ chức khảo sát, lấy ý kiến sâu hơn nữa của các tầng lớp nhân dân là đối tượng chịu sự tác động của các quy phạm pháp luật nhằm đánh giá tính nghiêm trọng của các loại vật dụng gây nguy hiểm, từ đó đưa ra các quy định cụ thể, phù hợp với thực tiễn cuộc sống. Đồng thời cho rằng, dự thảo Luật nên quy định theo hướng cụ thể, rõ ràng loại dao được phép sử dụng hợp pháp hàng ngày, những loại dao với các đặc điểm như thế nào cần được kiểm soát trong hoạt động mua, bán để đảm bảo tính toàn diện trong phòng ngừa tội phạm lẫn trong sinh hoạt đời thường, không gây xáo trộn trong đời sống người dân.
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Đại Thắng - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên cũng bày tỏ nhất trí cao với việc bổ sung dao có tính sát thương cao là vũ khí thô sơ như quy định trong dự thảo Luật. Việc bổ sung quy định này rất cần thiết nhằm phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn sử dụng dao là công cụ gây án. Lấy ví dụ thực tế thời gian qua, đại biểu cho biết có nhiều nhóm thanh thiếu niên gia cố, tự chế các vũ khí từ dao. Đặc biệt, có một số vụ việc, các thanh thiếu niên tụ tập với số lượng lớn vào đêm khuya và dùng dao tự chế, gắn dao vào tuýp sắt kéo lê trên đường gây hoang mang trong dư luận và gây ảnh hưởng đến an toàn của người tham gia giao thông. Do đó, đại biểu cho rằng khi bổ sung nội dung này trong dự thảo Luật sẽ nhận được sự đồng tình, ủng hộ, đánh giá rất cao của cử tri và nhân dân cả nước.
Cũng theo đại biểu, trên thực tế rất khó xác định khi nào dao được xem là vũ khí, khi nào dao được sử dụng vào mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt. Có trường hợp dao đang là vật dụng hằng ngày, sử dụng vào mục đích lao động, sản xuất, kinh doanh của người dân nhưng khi sử dụng để gây án thì được xem là vũ khí mang tính sát thương cao. Do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ hơn, toàn diện hơn và có quy định chặt chẽ hơn để nội dung này bảo đảm căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn, tránh xáo trộn, khó khăn trong đời sống sinh hoạt cũng như sản xuất thường ngày của người dân cũng như bảo đảm tính khả thi khi triển khai thi hành Luật sau khi được Quốc hội thông qua./.