TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 16/11: UBTVQH CHO Ý KIẾN VỀ DỰ ÁN LUẬT ĐẤT ĐAI (SỬA ĐỔI) VÀ DỰ THẢO LUẬT QUẢN LÝ, BẢO VỆ CÔNG TRÌNH QUỐC PHÒNG VÀ KHU QUÂN SỰ
GÓC NHÌN CHUYÊN GIA: MỘT SỐ Ý KIẾN GÓP Ý DỰ THẢO LUẬT ĐẤT ĐAI, LUẬT NHÀ Ở, LUẬT KINH DOANH BẤT ĐỘNG SẢN Ở VIỆT NAM
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành phiên họp
Trước khi tiến hành thảo luận, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội báo cáo xin ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) (1); Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội báo cáo xin ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) (2).
Cổng Thông tin điện tử Quốc hội sẽ liên tục cập nhật nội dung thông tin:
14h00: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành phiên họp.
Điều hành phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, mở đầu phiên họp chiều 16/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).
Dự phiên họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, cùng lãnh đạo các Bộ, ngành: Nội vụ, Tài nguyên và Môi trường, Công an, Kiểm toán Nhà nước, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam...
Tiếp đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo về vấn đề xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
14h01: Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng báo cáo một số vấn đề lớn giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi)
Báo cáo một số vấn đề lớn giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, chiều ngày 26/10/2023, Quốc hội đã thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Ngay sau phiên họp, thực hiện chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Thường trực Ủy ban Pháp luật đã phối hợp chặt chẽ với Cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan tổng hợp, giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật theo ý kiến các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH).
Về những vấn đề đã thống nhất tiếp thu, chỉnh lý, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý các nội dung lớn sau đây:
(1) Chỉnh lý Điều 57 về nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân để khắc phục các tồn tại, hạn chế thời gian qua, tăng cường quản lý chặt chẽ nhưng vẫn bảo đảm đáp ứng nhu cầu của một bộ phận người dân đối với loại hình nhà ở này;
(2) Quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động thuộc đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội thuê tại khoản 4 Điều 80;
(3) Chỉnh lý quy định về ưu đãi chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội tại điểm d khoản 2 Điều 85 theo hướng kế thừa quy định của pháp luật nhà ở hiện hành để bổ sung quyền được xây dựng cả nhà ở thương mại trong quỹ đất 20% của tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án, nhưng chủ đầu tư phải nộp tiền sử dụng đất đối với phần diện tích này theo quy định của pháp luật về đất đai để vừa thu hút đầu tư, vừa quản lý chặt chẽ nguồn thu ngân sách nhà nước;
(4) Quy định xây dựng nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp tại Điều 94; không quy định về nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp;
(5) Bổ sung khoản 3 Điều 95 về việc Dự án đầu tư xây dựng nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp phải được Ban quản lý khu công nghiệp chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư để bảo đảm thống nhất với Luật Đầu tư;
(6) Một số nội dung chính sách lớn khác đã được thống nhất tiếp thu, chỉnh lý như thể hiện trong dự thảo Luật.
Liên quan đến một số vấn đề lớn xin ý kiến chỉ đạo của UBTVQH, về nhà ở thuộc tài sản công (Điều 13); quản lý, sử dụng nhà ở thuộc tài sản công (Điều 125), Thường trực Ủy ban Pháp luật đã thống nhất ý kiến với Cơ quan chủ trì soạn thảo, đề nghị chỉnh lý lại điểm d khoản 1 Điều 13 của dự thảo Luật như sau: “d) Nhà ở không thuộc trường hợp quy định tại các điểm a, b và c khoản này được đầu tư xây dựng bằng vốn ngân sách nhà nước hoặc có nguồn gốc từ vốn ngân sách nhà nước hoặc được xác lập sở hữu toàn dân theo quy định của pháp luật trong các thời kỳ và đang cho hộ gia đình, cá nhân thuê theo quy định của pháp luật về nhà ở;”; đồng thời, chỉnh lý đồng bộ đối tượng nhà ở này tại các điều có liên quan của dự thảo Luật.
Về việc bán nhà ở thuộc tài sản công tại khoản 3 Điều 125 của dự thảo Luật, để phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, tiếp thu ý kiến ĐBQH và trên cơ sở chính sách Chính phủ đã trình tại kỳ họp thứ 5, Thường trực Ủy ban Pháp luật xin chỉnh lý lại khổ thứ 2 khoản 3 Điều 125 của dự thảo Luật như sau: “Các trường hợp bố trí sử dụng nhà ở thuộc tài sản công quy định tại điểm d khoản 1 Điều 13 của Luật này từ ngày 19 tháng 01 năm 2007 thì quản lý, sử dụng theo quy định của Luật này và pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công; nếu Nhà nước không còn nhu cầu sử dụng thì thực hiện bán theo quy định về bán tài sản công của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công”.
Về bổ sung đối tượng thuê nhà ở công vụ (Điều 45), Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị giữ phạm vi đối tượng thuộc lực lượng vũ trang nhân dân và tổ chức cơ yếu được thuê nhà ở công vụ như điểm d khoản 1 Điều 45 của dự thảo Luật đã được UBTVQH trình Quốc hội tại phiên thảo luận Hội trường ngày 26/10/2023, cụ thể là: “d) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan thuộc lực lượng vũ trang nhân dân được điều động, luân chuyển, biệt phái theo yêu cầu quốc phòng, an ninh; công chức, công nhân và viên chức quốc phòng, người làm công tác cơ yếu và công tác khác trong tổ chức cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước thuộc lực lượng vũ trang nhân dân được điều động, luân chuyển, biệt phái đến công tác tại xã vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, khu vực biên giới, hải đảo; trừ trường hợp pháp luật quy định đối tượng thuộc điểm này phải ở trong doanh trại của lực lượng vũ trang nhân dân”.
Liên quan đến hiệu lực thi hành sớm hơn của nội dung về nhà ở xã hội trong Luật Nhà ở; hiệu lực thi hành của Luật Nhà ở và Luật Đất đai, Thường trực Ủy ban Pháp luật nêu rõ, trường hợp Luật Nhà ở được thông qua tại kỳ họp này trước Luật Đất đai, đề nghị UBTVQH xem xét, có ý kiến chỉ đạo về các nội dung sau:
(1) Thống nhất ngày có hiệu lực của Luật Nhà ở (và Luật Đất đai) là từ ngày 01/01/2025 để có cơ sở quy định trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) trình Quốc hội thông qua. Việc xác định thời điểm có hiệu lực như vậy cũng phù hợp với Luật Đất đai (dự kiến được Quốc hội thông qua chậm nhất tại kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024)) để Chính phủ kịp ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, đáp ứng yêu cầu khẩn trương đưa Luật vào cuộc sống.
(2) Chỉ đạo việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) bảo đảm tính thống nhất với các nội dung chính sách của Luật Nhà ở (sửa đổi) đã được UBTVQH nhất trí theo Báo cáo số 661/BC-UBTVQH15 ngày 22/10/2023 về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) và đã được thể hiện trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).
(3) Về một số vấn đề chính sách khác của Luật Đất đai liên quan đến Luật Nhà ở phải xin ý kiến cấp có thẩm quyền hoặc cần tiếp tục thảo luận, cho ý kiến mới có phương án chỉnh lý, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị UBTVQH cho phép tiếp thu theo hướng: Luật Nhà ở không quy định cụ thể mà dẫn chiếu thực hiện theo Luật Đất đai để bảo đảm thận trọng, chặt chẽ.
14h13: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành nội dung thảo luận
Chủ tịch Quốc hội cho biết vừa qua số lượng tham gia cho dự án luật này cũng khá đông. Sau phiên họp đã có quá trình nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật rất là công phu. Cho đến nay, cơ bản tiếp thu, đạt được sự đồng thuận cao của các cơ quan, tổ chức liên quan.
Gợi ý các vấn đề thảo luận, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ. Một là các nội dung chính đã được tiếp thu, chỉnh lý, trong đó, một số nội dung qua thảo luận nhận được sự đồng thuận của đa số đại biểu Quốc hội như quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho người lao động tại Khoản 4 Điều 80; Điều 94 về nhà lưu trú cho công nhân trong khu công nghiệp quy định mở nhưng có kiểm soát từng bước; quy định về nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân (chung cư mini) với tinh thần tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nhà ở nhưng không hợp thức hóa sai phạm….
Hai là một số vấn đề lớn xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: Về nhà ở thuộc tài sản công Điều 13, quản lý, sử dụng tài sản ở nhà ở thuộc tài sản công Điều 125, Chủ tịch Quốc hội đề nghị xem xét cho ý kiến về phương án xử lý của Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo. Về bổ sung đối tượng thuê nhà ở công vụ tại Điều 45. Về hiệu lực thi hành sớm hơn của nội dung về nhà ở xã hội trong Luật Nhà ở, hiệu lực thi hành của Luật Nhà ở và Luật Đất đai.
Ngoài ra, qua nghiên cứu dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội nhận thấy có một số nội dung đề nghị các cơ quan cho ý kiến thêm như quy định về các hành vi bị nghiêm cấm tại khoản 7 Điều 3: “Cấm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở ủy quyền hoặc giao cho bên tham gia hợp tác đầu tư v.v”. Có một số ý kiến cho rằng là việc cấm ủy quyền ở đây cần phải có rà soát, cân nhắc kỹ vì có thể chưa phù hợp với quy định tại Bộ luật Dân sự 2015 và dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi). Do đó, đề nghị các cơ quan nghiên cứu rà soát lại nội dung này tránh việc có thể ảnh hưởng đến quyền của chủ đầu tư và tạo ra rào cản trong khi thực hiện giao dịch nhà ở trên thị trường. Có thể quy định chặt chẽ hơn về điều kiện để ủy quyền.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị xem xét tính khả thi của quy định về Cưỡng chế bàn giao Quỹ bảo trì nhà chung cư tại Điều 154. Nghiên cứu thêm những nội dung này về hợp đồng mua bán nhà ở giữa chủ đầu tư và người mua tại khoản 4 Điều 191 có quy định trách nhiệm Bộ Xây dựng trong việc quy định nội dung mẫu hợp đồng…Đồng thời rà soát một số nội dung khác về kỹ thuật văn bản, về chức năng quản lý nhà nước, điều khoản chuyển tiếp.
14h29: Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, Điều 45 của dự thảo Luật quy định về nhà công vụ cho cán bộ, công chức nhà nước. Tuy nhiên, quy định này còn chưa thấu đáo, còn bất cập. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần có cái nhìn dài hạn trong việc bố trí nhà công vụ, đảm bảo chính sách xuyên suốt, lực lượng vũ trang, cơ yếu thì có chính sách ưu tiên phù hợp.
Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, việc dành đủ nguồn lực thì cần theo lộ trình phát triển của đất nước, Chính phủ cần có tính toán cụ thể, điều quan trọng là phải đảm bảo chính sách được thực hiện xuyên suốt, giúp cán bộ, công chức, đặc biệt trong ngành an ninh, quốc phòng, cơ yếu yên tâm công tác, qua đó thu hút nhân tài vào cơ quan nhà nước, đáp ứng nhu cầu thực tế.
14h35: Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Bộ Xây dựng đã làm việc liên tục, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật để chỉnh lý dự thảo Luật sau khi các đại biểu Quốc hội cho ý kiến…
Về đối tượng thuê nhà ở công vụ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, dự thảo trước đây Chính phủ gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội không có quy định về điều kiện được thuê nhà công vụ ở vùng sâu, vùng xa. Hiện nay trong dự thảo mới đã mở rộng với các đối tượng là cấp Phó thủ trưởng ngành cấp tỉnh, cấp huyện, Phó Chủ tịch huyện, Phó giám đốc sở… thì được bố trí nhà ở công vụ.
Đối với lực lượng vũ trang, Chính phủ cũng rất ủng hộ việc bổ sung đối tượng là công nhân, viên chức của Bộ Quốc phòng và cán bộ cơ yếu. Tuy nhiên đề nghị chỉnh lý, bỏ chữ “và” để thể hiện rõ là có đối tượng công an
Liên quan đến nội dung về hiệu lực thi hành của dự thảo Luật, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị bày tỏ mong muốn những nội dung liên quan đến nhà ở xã hội sẽ có hiệu lực sớm hơn, để đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội trong điều kiện hiện nay, khi nguồn cung nhà ở xã hội đang rất thiếu.
14h44: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu
Tham gia ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cơ bản đồng ý với các nội dung trong dự thảo luật, cũng như các ý kiến giải trình của Bộ trưởng Bộ Xây dựng. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định bày tỏ băn khoăn về vấn đề nhà ở công vụ. So với luật hiện hành, dự thảo luật hiện tại đã có hướng tiếp cận mở đối với vấn đề này.
Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, việc tiếp cận nhà ở công vụ đối với cán bộ công tác còn hạn chế, khó đáp ứng được yêu cầu thực tế. Dự thảo luật hiện đang có hướng giải quyết cho vấn đề này, tuy nhiên nếu mở rộng hết các đối tượng được sử dụng thì không có đủ nguồn nhà ở công vụ cho các lực lượng.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung nội dung: bố trí tùy theo quỹ nhà ở công vụ của lực lượng vũ trang hoặc của địa phương; với số cán bộ điều động, luân chuyển, giao Bộ trưởng và Chủ tịch tỉnh xem xét cân nhắc bố trí thêm cho các trường hợp khác.
14h49: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, phần giải trình của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đã thể hiện tương đối đầy đủ quan điểm của Chính phủ về quá trình xây dựng luật.
Giải trình thêm ý kiến của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đồng tình với ý kiến Phó Chủ tịch Quốc hội phát biểu, tuy nhiên trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế nên trong dự thảo luật cần diễn đạt rõ ý hơn về các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở công vụ. Bởi nếu định nghĩa như dự thảo, nguồn lực bố trí cho việc thực hiện chính sách luân chuyển cán bộ của Đảng, Nhà nước rất khó thực hiện.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cũng nêu quan điểm cá nhân về việc bố trí nhà ở cho công nhân trong khu công nghiệp, theo đó cần điều chỉnh về khái niệm và thuật ngữ, có thể bố trí khu lưu trú nhưng phù hợp với điều kiện về môi trường, an toàn, theo quy hoạch. Việc sử dụng cụm từ “trong khu công nghiệp” sẽ dẫn tới cách hiểu lầm, là bố trí cho nhà ở lưu trú cho công nhân trong khu công nghiệp.
Về chính sách nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cũng khẳng định, cần tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc quy định về 20% diện tích nhà ở thương mại trong khu nhà ở xã hội. Mặc dù quy định như vậy nhằm thu hút nguồn lực đầu tư xã hội hóa những cũng xuất hiện một số vấn đề bất hợp lý phát sinh trong quá trình thực hiện.
14h53: Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cảm ơn các đồng chí tham gia ý kiến nhiều nội dung trong dự thảo Luật.
Báo cáo thêm về các ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội và Phó Thủ tướng đã nêu liên quan đến việc bổ sung đối tượng nhà ở công vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, với tư cách là cơ quan tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật này, mong muốn có những chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất về nhà ở cho các đối tượng cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy Nhà nước, bao gồm cả lực lượng vũ trang khi luân chuyển, điều động, thực hiện nhiệm vụ.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho rằng, một trong những yêu cầu khi xây dựng pháp luật là phải đảm bảo tính khả thi, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, từng giai đoạn phải có chính sách phù hợp. Luật Nhà ở hiện hành đã quy định đối tượng được hưởng chế độ thuê nhà ở công vụ. Dự thảo Luật Nhà ở lần này cũng mở rộng thêm đối tượng là hạ sĩ quan. Đồng thời cơ quan thẩm tra cũng đa tiếp thu, đề xuất thêm để tương ứng với chính sách của cán bộ, công chức, viên chức khi đi công tác vùng sâu vùng xa, cố gắng nghiên cứu để đáp ứng được mức tốt nhất trong phạm vi ngân sách có thể đáp ứng.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, mong muốn và khả năng Quỹ nhà ở công vụ phải phù hợp để đáp ứng. Do đó, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết đã ghi nhận tất cả ý kiến của Bộ Quốc phòng và Ban Cơ yếu và giải thích rõ. Dự thảo Luật hiện nay đã có một quy định mở tại điểm g khoản 1 Điều 45. Để tránh lãng phí nhà ở công vụ, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng đề nghị cho phép cơ quan thẩm tra tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu đề có phương án vừa có đối tượng cụ thể áp dụng vừa có điều khoản linh hoạt để phù hợp với thực tiễn.
Về vấn đề cấm ủy quyền liên quan đến Luật Kinh doanh bất động sản, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong quá trình phối hợp, hiện dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản đã tiếp thu tinh thần này và thể hiện quy định cấm ủy quyền để khắc phục bất cập hiện nay trong Luật Kinh doanh bất động sản. Do đó, hai Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản đã thống nhất nội dung
Liên quan đến tranh chấp về quỹ bảo trì, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, hiện cả nước có khoảng 5.587 nhà chung cư tính đến tháng 11/2022, có 85 nhà chung cư có tranh chấp về quỹ bảo trì, khi có tranh chấp thì phải có động thái vào cuộc của chính quyền và có biện pháp cưỡng chế. Do đó trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý, Ủy ban Pháp luật đã trao đổi với Bộ Xây dựng về vấn đề này, nếu quy định ủy quyền cho huyện ngay trong luật thì trong một số trường hợp UBND cấp huyện không đủ năng lực thực hiện việc này.
Vì vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị quy định cho phép UBND cấp tỉnh khi cần thiết, nếu đơn vị cấp dưới đủ năng lực thì được ủy quyền để tạo sự linh hoạt. Ở các đô thị lớn như Hà Nội và Tp.Hồ Chí Minh có thể ủy quyền cho chính quyền các quận thực hiện vì đủ năng lực.
15h11: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ kết luận nội dung thảo luận
Chủ tịch Quốc hội ghi nhận về cơ bản việc tiếp thu giải trình là phù hợp. Đồng thời, đề nghị tập trung giải trình thuyết phục một số nội dung như nhà ở lưu trú ngoài khu công nghiệp hay quy định về Tổng Liên đoàn Lao động làm chủ đầu tư nhà ở xã hội…
Đối với một số nội dung khác, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát kỹ lưỡng điều khoản chuyển tiếp, thời điểm áp dụng, một số nội dung như về nhà ở xã hội có thể có hiệu lực thi hành sớm hơn.
15h11: Đại diện Cục Quản lý Công sản - Bộ Tài chính phát biểu
Đại diện Cục Quản lý Công sản - Bộ Tài chính cho biết, dự thảo luật mới có bổ sung khoản 3 Điều 125, quy định việc xử lý đối với các trường hợp nhà ở cũ thuộc sở hữu của Nhà nước, trường hợp Nhà nước không có nhu cầu sử dụng thì người đang thuê có nhu cầu sẽ bán theo cơ chế thị trường. Trường hợp người đang thuê không có nhu cầu mua thì thực hiện bán đấu giá theo quy định của pháp luật về quản lý sử dụng tài sản công.
Để đảm bảo tính khả thi, đại diện Cục Quản lý Công sản - Bộ Tài chính đề nghị quy định theo hướng, trong trường hợp người đang thuê không có nhu cầu thì thực hiện theo pháp luật về đấu giá tài sản.
15h14: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành nội dung Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).
Điều hành nội dung phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, tiếp tục chương trình làm việc chiều 16/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).
Trước khi tiến hành thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo về vấn đề xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
15h15: Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh báo cáo một số vấn đề lớn giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi)
Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, trên cơ sở 26 ý kiến ĐBQH phát biểu, 04 ý kiến ĐBQH tranh luận tại Hội trường, Thường trực Ủy ban Kinh tế đã phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Xây dựng), Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan liên quan nghiên cứu tiếp thu, giải trình ý kiến của các vị ĐBQH, chỉnh lý dự thảo Luật. Theo đó, đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung tại dự thảo Luật (khoản 2 Điều 1, Điều 3, Điều 4, khoản 4 Điều 5, Điều 9, Điều 14, Điều 21, Điều 23, Điều 24, Điều 25, Điều 26, Điều 29, Điều 30, khoản 1 và khoản 2 Điều 38, Điều 42, khoản 5 và khoản 6 Điều 44, Điều 47, Điều 78, Điều 83…). Dự thảo Luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý gồm 10 chương và 83 điều (tăng 01 điều so với dự thảo Luật trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 6).
Để bảo đảm đồng bộ với Luật Đầu tư, dự thảo Luật đã được chỉnh lý tại Điều 10, Điều 15 và Điều 41, theo đó tổ chức kinh tế thực hiện điều kiện và thủ tục đầu tư theo quy định đối với nhà đầu tư trong nước có quyền thực hiện các hình thức kinh doanh bất động sản, được mua, thuê, thuê mua nhà ở, công trình xây dựng như tổ chức, cá nhân trong nước. Hiện nay, theo quy định tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), chủ thể này được coi là tổ chức trong nước…
Liên quan đến vấn đề xử lý tài sản bảo đảm là dự án bất động sản, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ sớm có phương án cụ thể về xử lý tài sản bảo đảm là dự án bất động sản để tránh tạo khoảng trống pháp lý.
Về điều kiện đối với tổ chức, cá nhân khi kinh doanh bất động sản, qua rà soát, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy, trên thực tế có các trường hợp không đủ điều kiện để được làm người thành lập và quản lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp nhưng vẫn được quyền kinh doanh bất động sản và thực hiện các giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản. Vì vậy, dự thảo Luật được chỉnh lý tại khoản 3 Điều 9 để không làm hạn chế các quyền chính đáng, hợp pháp của các tổ chức, cá nhân.
Đối với nội dung về đặt cọc trong kinh doanh nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai, để bảo đảm thể hiện đúng bản chất của việc đặt cọc, đồng thời hạn chế rủi ro cho bên mua, thuê mua, thường là bên yếu thế, dự thảo Luật được chỉnh lý tại khoản 5 Điều 23 như sau: “Chủ đầu tư dự án bất động sản chỉ được thu tiền đặt cọc không quá 5% giá bán, cho thuê mua nhà ở, công trình xây dựng từ khách hàng khi nhà ở, công trình xây dựng đã có đủ các điều kiện đưa vào kinh doanh theo quy định của Luật này. Thỏa thuận đặt cọc phải ghi rõ giá bán, cho thuê mua nhà ở, công trình xây dựng”...
Về thanh toán trong mua bán, thuê mua nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai, tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật được chỉnh lý tại khoản 3 Điều 25 theo 2 phương án: Phương án 1: “Nếu bên mua, bên thuê mua chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì bên bán, bên cho thuê mua không được thu quá 95% giá trị hợp đồng; giá trị còn lại của hợp đồng được thanh toán khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho bên mua, bên thuê mua”.
Phương án 2: “Nếu bên mua, bên thuê mua chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì bên bán, bên cho thuê mua không được thu quá 95% giá trị hợp đồng. Phần giá trị còn lại của hợp đồng được khách hàng chuyển vào tài khoản của chủ đầu tư mở tại tổ chức tín dụng để quản lý và chủ đầu tư chưa được sử dụng số tiền này; khách hàng được thụ hưởng lợi tức phát sinh từ khoản tiền này. Chủ đầu tư chỉ được sử dụng số tiền này của từng khách hàng khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho bên mua, bên thuê mua nhà ở, công trình xây dựng”.
Về nội dung này, Thường trực Ủy ban Kinh tế xin kiến nghị giữ 2 phương án và lấy phiếu xin ý kiến ĐBQH để làm cơ sở Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định về vấn đề này.
Ngoài ra, Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng đã tiếp thu các ý kiến của ĐBQH tại Kỳ họp thứ 6, rà soát tổng thể dự thảo Luật, rà soát các quy định chuyển tiếp, hoàn thiện các quy định, bảo đảm rõ ràng về nội dung, chính xác về kỹ thuật lập pháp, kỹ thuật văn bản, tránh dẫn đến cách hiểu khác nhau, thống nhất với các luật có liên quan, hoàn thiện dự thảo Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.
15h26: Nghỉ giải lao (15 phút)
15h43: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành nội dung thảo luận
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội thảo luận và tranh luận tại hội trường, Thường trực Ủy ban Kinh tế đã phối hợp với Bộ Xây dựng và Thường trực Ủy ban Pháp luật chỉnh lý nhiều nội dung như khoản 2, Điều 1, Điều 2, Điều 3, Điều 4, khoản 4 Điều 5, Điều 9, Điều 14, Điều 25, Điều 26, Điều 29, Điều 30, Điều 38, Điều 42, Điều 44, Điều 47…
Chủ tịch Quốc hội cũng gợi ý thảo luận thêm về bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các luật có liên quan đế tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, các vấn đề liên quan Luật Đất đai. Về phạm vi điều chỉnh tại Điều 1, xử lý tài sản bảo đảm là nhà công trình xây dựng quyền sử dụng đất, dự án bất động sản đang được dùng bảo lãnh, thế chấp để thu hồi nợ theo quy định pháp luật thì không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Kinh doanh bất động sản, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cho ý kiến thêm về nội dung này.
Về điều kiện đối với tổ chức, cá nhân khi kinh doanh bất động sản ở Điều 9; Về đặt cọc trong kinh doanh nhà ở, công trình xây dựng hình thành trong tương lai; Về thanh toán trong mua bán, thuê mua nhà ở công trình xây dựng hình thành trong tương lai; Về điều kiện chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án bất động sản ở Điều 40.
Ngoài 6 nội dung trên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu để có báo cáo giải trình thêm một số nội dung.
Một là về giải thích từ ngữ, Chủ tịch Quốc hội cho rằng điều luật về giải thích hoặc định nghĩa từ ngữ thì chỉ nên quy định về bản chất của hoạt động đó thôi, còn đưa vào giải thích từ ngữ quy định các nội hàm quy phạm pháp luật thì không nên.
Hai là, về sử dụng thuật ngữ trong dự thảo Luật kinh doanh bất động sản lần này, có đến 28 nội dung quy định là theo quy định pháp luật và có 11 nội dung quy định theo pháp luật có liên quan. Do đó, đề nghị rà soát kỹ, nội dung nào rõ thì dẫn chiếu, tránh chung chung.
Ba là, về hợp đồng kinh doanh bất động sản Điều 44. Một số ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát quy định này. Cần phải rà soát để thống nhất phạm vi đối tượng nhà ở đưa vào kinh doanh và chịu sự điều chỉnh của Luật Kinh doanh bất động sản và phân biệt được với phạm vi điều chỉnh của Luật Nhà ở.
Bốn là về Điều 55 về điều kiện đối với người quản lý điều hành sàn giao dịch bất động sản.
Ngoài ra, có thể cho ý kiến thêm về kỹ thuật lập pháp, tính đồng bộ hệ thống pháp luật, chức năng quản lý nhà nước, điều khoản chuyển tiếp để tiếp tục hoàn thiện.
16h03: Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu
Tham gia ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong quá trình tiếp thu, Thường trực Ủy ban Pháp luật thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Thường trực Ủy ban Kinh tế để rà soát, đảm bảo thống nhất với Luật Nhà ở, đồng thời góp phần giúp việc tiếp thu đầy đủ, phù hợp.
Cơ bản đồng tình với các nội dung báo cáo của Thường trực Ủy ban Kinh tế, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, trong tương quan giữa dự án Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) và dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), khoản 2 Điều 1 trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã xác định rõ, tất cả những giao dịch mua bán, cho thuê mua, cho thuê, nhà ở thương mại của doanh nghiệp, hợp tác xã có chức năng kinh doanh bất động sản được điều chỉnh theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản, còn phát triển dự án nhà ở thương mại thì được điều chỉnh bằng Luật Nhà ở, đất cho nhà ở thương mại được điều chỉnh bằng Luật Đất đai. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật nêu rõ, sự phân định này đã được thể hiện thống nhất, còn một số chi tiết nhỏ, cơ quan thẩm tra sẽ tiếp tục rà soát.
Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, về việc sử dụng cụm từ “giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sử dụng tài sản gắn liền với đất”, trong dự thảo còn sử dụng chưa thống nhất. Có nơi thì dùng 3 loại giấy với 3 tên gọi khác nhau. Cho biết Luật Đất đai đã có quy định thống nhất về giấy chứng nhận này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra điều chỉnh để sử dụng thống nhất với Luật Đất đai.
16h08: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định Cơ bản nhất trí với nội dung tiếp thu, giải trình do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày. Cho ý kiến về phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật liên quan đến tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quản lý tài sản, xử lý tài sản bảo đảm là nhà đất chưa có quy định cụ thể, về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị khi thảo luận về dự thảo Luật Tổ chức tín dụng (sửa đổi) đưa vào một điều trong dự thảo.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng đồng tình với quan điểm của Chủ tịch Quốc hội nêu liên quan đến chuyển nhượng toàn bộ một phần dự án, theo đó, khi hoàn thành nghĩa vụ mới được phép chuyển nhượng.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, đối với nội dung Chính phủ xin ý kiến đối với 2 phương án, đề nghị gửi phiếu xin ý kiến đại biểu Quốc hội, tuy nhiên cần lập luận rõ ưu nhược điểm của từng phương án, trong đó nêu rõ đa số ý kiến của Ủy ban Thường vụ, nêu rõ quan điểm của Chính phủ để đại biểu Quốc hội lựa chọn.
16h11: Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị bày tỏ thống nhất với các nội dung Báo cáo một số vấn đề lớn giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) của Ủy ban Kinh tế…
Liên quan đến phạm vi điều chỉnh, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, sau khi có văn bản của Ủy ban Kinh tế, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã tổ chức họp, giao nhiệm vụ cho Bộ Xây dựng phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tư pháp để có ý kiến đề xuất đối với nội dung này. “Qua nghiên cứu ý kiến của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tư pháp, Bộ Xây dựng nhận thấy, nếu không quy định liên quan xử lý tài sản đảm bảo sẽ tạo ra khoảng trống pháp lý”, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nêu rõ.
Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, quan điểm cho rằng các tổ chức tín dụng không có chức năng kinh doanh bất động sản, do đó không nên đưa vào phạm vi điều chỉnh dự thảo Luật này cũng có lý lẽ phù hợp. “Tuy nhiên, nếu chúng ta không quy định ở Luật này và cũng không quy định ở Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) sẽ dẫn đến những vướng mắc trong xử lý tài sản đảm bảo, gây ảnh hưởng lớn đến thị trường. Qua ý kiến các bộ ngành, Bộ Xây dựng nhận thấy, trong dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) nên đưa một quy định dẫn chiếu qua Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) để đảm bảo quy định cụ thể vấn đề này”, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nêu ý kiến.
16h15: Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đoàn Thái Sơn phát biểu
Phát biểu tại phiên họp, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết, theo chỉ đạo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Xây dựng để hoàn thiện phương án chính thức của Chính phủ. Đề xuất của Bộ Xây dựng dẫn đến hai vấn đề vướng mắc. Luật Các tổ chức tín dụng hiện hành không có quy định nào về điều kiện thế chấp với các loại tài sản.
Dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) có luật hóa một số chính sách trong Nghị quyết 42 về xử lý tài sản nợ xấu và tài sản bảo đảm, cụ thể dự kiến luật hóa Điều 10 liên quan đến xử lý tài sản bảo đảm dự án bất động sản. Nếu không tiếp tục luật hóa Nghị quyết 42 nữa thì sẽ không còn điều khoản quy định phạm vi điều chỉnh về tài sản bảo đảm nữa.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước đề nghị dẫn chiếu một cách phù hợp, theo đó, khi xử lý các tài sản, điều kiện chuyển nhượng đối với dự án cũng như trình tự, thủ tục được thực hiện theo Luật Kinh doanh bất động sản, để có cơ sở triển khai thực hiện trên thực tiễn.
16h17: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ kết luận nội dung thảo luận
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ qua thảo luận Ủy ban Thường vụ Quôc hội cơ bản đồng tình, đánh giá cao về báo cáo, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý của Ủy ban Kinh tế trên cơ sở đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng, các cơ quan.
Những nội dung tiếp thu, giải trình chỉnh lý có tính đồng thuận, thống nhất cao, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu tối đa những ý kiến đã phát biểu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện dự án luật có chất lượng tốt nhất.