TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 03/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ DỰ THẢO LUẬT ĐẤT ĐAI (SỬA ĐỔI)

TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 02/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN ĐÁNH GIÁ GIỮA NHIỆM KỲ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH ĐẦU TƯ CÔNG TRUNG HẠN GIAI ĐOẠN 2021-2025…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp 

Trước khi thảo luận luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Quốc hội nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Tại phiên họp, Cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra phối hợp giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu.

Cổng thông tin điện tử Quốc hội sẽ liên tục cập nhật chi tiết nội dung:

8h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp

Điều hành nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, ngày hôm nay 03/11, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Phiên họp được truyền hình, trực tiếp trên Truyền hình Quốc hội để cử tri và nhân dân cả nước cùng theo dõi. 

Tiếp đến, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

8h01: Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Trình bày báo cáo giải trình một số vấn đề lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, ngày 02/11/2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã có Báo cáo số 678/BC-UBTVQH15 (400 trang) về tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gửi các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH). 

Về các nội dung có 1 phương án: Về thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 78 và Điều 79). Tiếp thu các ý kiến và trên cơ sở Báo cáo số 598/BC-CP, dự thảo Luật bổ sung trường hợp thu hồi đất để “thực hiện các dự án đã được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật”. Theo quy định này các dự án của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài không thuộc các trường hợp quy định từ khoản 1 đến khoản 30 của Điều 79 nhưng nếu được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư thì sẽ thực hiện thu hồi đất.

Tiếp thu các ý kiến và trên cơ sở Báo cáo số 598/BC-CP, dự thảo Luật bổ sung quy định về “thực hiện các dự án, công trình vì mục đích lợi ích quốc gia, công cộng không thuộc các trường hợp quy định từ khoản 1 đến khoản 31 của Điều này thì Quốc hội sửa đổi, bổ sung về các trường hợp thu hồi đất của Luật này theo trình tự, thủ tục rút gọn”.

Về điều kiện về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng liên quan (khoản 3 Điều 80 và khoản 5 Điều 87)

Tiếp thu các ý kiến và trên cơ sở Báo cáo số 598/BC-CP, dự thảo Luật đã bổ sung về một trong những trường hợp đáp ứng điều kiện đã hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư để ban hành quyết định thu hồi đất là sau khi “người có đất bị thu hồi tự nguyện bàn giao đất cho Nhà nước và đã được bố trí tạm cư hoặc được chi trả kinh phí tạm cư” (khoản 5 Điều 87) nhằm khuyến khích người dân tự nguyện bàn giao diện tích đất bị thu hồi, góp phần đẩy nhanh công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, cũng là góp phần giúp dự án đầu tư sớm được triển khai trên thực tế mà vẫn bảo đảm yêu cầu hạn chế ảnh hưởng tới cuộc sống, sinh hoạt của người dân.

Về đối tượng được sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế (khoản 1 Điều 202), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, ngày 29/8/2023, Chính phủ có Báo cáo số 411/BC-CP gửi Quốc hội về kết quả thực hiện Nghị quyết số 132/2020/QH14. Đến ngày 23/10/2023, dự thảo Luật kèm theo Báo cáo số 598/BC-CP bổ sung đối tượng “doanh nghiệp kết hợp kinh tế với quốc phòng, an ninh do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý” để phù hợp với thực tế một số doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn trực tiếp phục vụ quốc phòng, an ninh (QPAN) sau khi thực hiện thủ tục công nhận lại theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2020 được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật số 03/2022/QH15 và Nghị định số 16/2023/NĐ-CP ngày 25/4/2023 về tổ chức quản lý và hoạt động của doanh nghiệp trực tiếp phục vụ QPAN và doanh nghiệp kết hợp kinh tế với QPAN thì không được công nhận lại là doanh nghiệp trực tiếp phục vụ QPAN mà là doanh nghiệp kết hợp kinh tế với QPAN trong khi thực tế đang quản lý, sử dụng đất QPAN kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế.

UBTVQH đề nghị Chính phủ làm rõ đối tượng này là “doanh nghiệp kết hợp kinh tế với QPAN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ do Bộ Quốc phòng, Bộ Công an quản lý” hay bao gồm cả doanh nghiệp kết hợp kinh tế với QPAN do Nhà nước nắm giữ từ 50% đến dưới 100% vốn; cân nhắc việc mở rộng đối tượng áp dụng không phù hợp với nguyên tắc luật hóa các quy định của Nghị quyết số 132/2020/QH14 có tính chất thí điểm với đối tượng áp dụng và phạm vi áp dụng giới hạn. 

Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo tổ chức thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng đất QPAN kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế bảo đảm các mục tiêu quản lý nhà nước, không để xảy ra tình trạng thất thoát, sai phạm, ảnh hưởng đến các nhiệm vụ QPAN, cơ quan có thẩm quyền phê quyệt có trách nhiệm bảo đảm chặt chẽ trong quá trình phê duyệt phương án sử dụng đất, các doanh nghiệp được phê duyệt phương án chịu trách nhiệm về tổ chức thực hiện các phương án sử dụng đất bảo đảm hiệu quả.

Ủy ban Thường vụ cũng giải trình, tiếp thu các nội dung có 02 phương án và xin ý kiến Quốc hội về các nội dung: về quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài (khoản 5 Điều 4, điểm e khoản 1 Điều 28, điểm đ khoản 1 Điều 37, Điều 44, khoản 1 Điều 181, khoản 4 Điều 184, khoản 1 Điều 188); Về quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hằng năm (Điều 34); Về cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng đất trồng lúa (khoản 7 Điều 45); Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (Chương V); Về nguyên tắc lập và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất các cấp (khoản 9 Điều 60); Về chỉ tiêu sử dụng đất được xác định trong nội dung quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp huyện (Điều 65 và Điều 66); Về tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất cấp tỉnh, chỉ tiêu sử dụng đất cấp huyện (Điều 76).

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng xin ý kiến về các quy định có 02 phương án về: Thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ (khoản 27 Điều 79, điểm b khoản 1 Điều 126, điểm a khoản 1 Điều 127, khoản 1 và khoản 6 Điều 128); Về phát triển, khai thác và quản lý quỹ đất (Chương VIII); Về Quỹ phát triển đất (Điều 115); Về Tổ chức phát triển quỹ đất (Điều 116); Về mối quan hệ giữa các trường hợp thu hồi đất và thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất, đang có quyền sử dụng đất (khoản 1 và khoản 6 Điều 128); Về mối quan hệ giữa các trường hợp thu hồi đất và thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với dự án phát triển kinh tế - xã hội không sử dụng vốn ngân sách nhà nước (riêng dự án nhà ở thương mại phải đáp ứng thêm điều kiện về loại đất) (điểm b khoản 1 Điều 128); Về mối quan hệ giữa các trường hợp thu hồi đất và đang có quyền sử dụng đất đối với dự án phát triển kinh tế - xã hội (riêng dự án nhà ở thương mại phải đáp ứng thêm điều kiện về loại đất) (khoản 6 Điều 128); Về cấp Giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất không vi phạm pháp luật về đất đai, không thuộc trường hợp giao đất trái thẩm quyền (Điều 139); Về tiền thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm (khoản 3 Điều 154); Về phương pháp định giá đất và các trường hợp, điều kiện áp dụng (Điều 159); Về hoạt động lấn biển (Điều 191); Về quyền và nghĩa vụ của đơn vị, doanh nghiệp quân đội, công an khi sử dụng đất quốc phòng, an ninh kết hợp với hoạt động lao động sản xuất, xây dựng kinh tế (khoản 3 Điều 202)… 

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng xin ý kiến Quốc hội về một số quy định có 03 phương án: Về cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng đất trồng lúa; Về nguyên tắc lập và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất các cấp.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, thời gian qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội và của Chính phủ đã phối hợp chặt chẽ để nghiên cứu, rà soát, tiếp thu ý kiến các cơ quan, tổ chức, chuyên gia; qua đó, chất lượng dự thảo Luật đã từng bước được nâng lên. 
Tuy nhiên, cho đến nay, nhiều chính sách quan trọng chưa thiết kế được phương án tối ưu; trong quá trình rà soát tiếp tục phát sinh các vấn đề chính sách mới có ý kiến khác nhau do phạm vi của dự án Luật Đất đai rất rộng, liên quan mật thiết, chặt chẽ với nhiều quy định tại các luật khác. 

Bên cạnh đó, các quy định có tính kế thừa về mặt lịch sử, ghi nhận chính sách của Nhà nước qua các thời kỳ, một số nội dung tuy là trình tự, thủ tục nhưng được luật định do tác động trực tiếp đến quyền và nghĩa vụ người sử dụng đất; vì vậy, công tác hoàn thiện các quy định đòi hỏi hết sức kỹ lưỡng, thận trọng. 

Về quy định chuyển tiếp, sửa đổi, bổ sung một số Điều của các luật có liên quan, các nội dung đang được quy định tại Chương XVI dự thảo Luật do Chính phủ trình đã được rà soát, chỉnh lý; tuy nhiên, chưa có điều kiện rà soát kỹ lưỡng các trường hợp cần có quy định chuyển tiếp cũng như nội dung khác của các luật có liên quan. Quá trình rà soát, hoàn thiện các phương án chính sách quan trọng, tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến tham gia và toàn bộ dự thảo Luật sẽ cần nhiều thời gian để bảo đảm chất lượng tốt nhất có thể của dự án Luật. 

Trên cơ sở tiếp thu, giải trình ý kiến ĐBQH thảo luận tại kỳ họp thứ 6 về dự án Luật Đất đai (sửa đổi), Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ báo cáo, xin ý kiến Quốc hội về phương án xem xét, thông qua dự án Luật này trên tinh thần bảo đảm chất lượng dự án Luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khả thi.

8h41: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung thảo luận

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) đã được Quốc hội thảo luận tại tổ, tại Hội trường ở Kỳ họp thứ 4, Kỳ họp thứ 5. Dự thảo luật cũng được lấy ý kiến rộng rãi cử tri và nhân dân trên cả nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã nhiều lần cho ý kiến về dự án luật, tổ chức Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách để thảo luận về dự án luật này.

Dự thảo luật cũng đã được gửi xin ý kiến Chính phủ, các đoàn ĐBQH, dự kiến nếu đủ điều kiện và đảm bảo chất lượng, luật sẽ được thông qua tại Kỳ họp này. Mặc dù đã quyết tâm, nỗ lực, nhưng tài liệu gửi tới Quốc hội vẫn chưa được kịp thời theo quy định. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiêm túc rút kinh nghiệm. 

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, dự án luật Đất đai (sửa đổi) là dự án luật đồ sộ, khó, phức tạp, là nhiệm vụ lập pháp quan trọng của cả nhiệm kỳ. Việc sửa đổi luật huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, mọi tầng lớp nhân dân. Quy định của luật ảnh hưởng sâu rộng đến mọi mặt đời sống kinh tế xã hội, quyền và lợi ích của người dân. Chất lượng của dự án luật phải được đặt lên hàng đầu, đòi hỏi phải nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng trên cơ sở khoa học, thực tiễn.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung cho ý kiến vào các vấn đề trọng tâm trong báo cáo, đặc biệt là các nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau, các nội dung dự thảo luật đang thiết kế theo 2 phương án. 

Qua 2 Kỳ họp, Chính phủ và các cơ quan của Quốc hội đã rất cố gắng, nỗ lực, dự thảo luật từng bước được hoàn thiện, nhiều nội dung quan trọng đã được thể chế hóa, tuy nhiên, còn nhiều chính sách quan trọng chưa thiết kế được phương án tối ưu, nhiều nội dung còn có ý kiến khác nhau, chưa có điều kiện rà soát kỹ các nội dung cần có điều kiện chuyển tiếp, việc rà soát, hoàn thiện cần có thời gian, thận trọng và kỹ lưỡng. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội thẳng thắn, trách nhiệm nêu ý kiến để hoàn thiện dự thảo luật, đánh giá chất lượng dự án luật và bày tỏ chính kiến của mình.

08h44: Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm - Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội: Đánh giá cao dự thảo Luật lấy ý kiến từ đông đảo cử tri, nhân dân cả nước

Phát biểu tại hội trường, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm bày tỏ sự thống nhất cao với bản dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) mà Ban soạn thảo đã lấy ý kiến cử tri, nhân dân qua các cuộc họp, hội thảo, từ cơ quan địa phương đến Trung ương, các cơ quan truyền thông thông tin đến đại chúng cũng như ý kiến của UBTVQH trong nhiều phiên họp để luật trình Quốc hôm nay. Đồng thời thống nhất cao với báo cáo thẩm tra của Ủy Ban Kinh tế.

Qua nghiên cứu, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm thấy rằng, sự thống nhất ý kiến của UBTVQH, Quốc hội và Chính phủ đã phối hợp rất chặt chẽ, nghiên cứu, rà soát để chất lượng dự thảo Luật lần này sẽ được sự đồng tình cao nhất của các ĐBQH khi luật được thông qua. 

Góp ý về Điều 4 quy định về người sử dụng đất, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm thống nhất chọn phương án 2. 
Còn Điều 7, đề nghị bổ sung thêm điều khoản là người đại diện tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc chịu trách nhiệm đối với sử dụng đất làm cơ sở thờ tự, trụ sở của tổ chức và đất sử dụng vào mục đích khác theo quy định của luật. 

Đối với Điều 32 khoản 2, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm đề nghị bổ sung hai từ “cho mượn”, tức là “không có quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, tặng, cho, cho thuê” thì bổ sung “cho mượn” để bảo đảm quyền sử dụng đất chặt chẽ hơn, trên thực tế nhiều người không thể lách luật được.

Đối với Điều 79 khoản 9, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm đề nghị bổ sung thêm cụm từ là “tổ chức tôn giáo trực thuộc” ví dụ như “xây dựng công trình tôn giáo bao gồm trụ sở của các tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc”. Cũng tại Điều này, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm đề nghị không nên giải thích, liệt kê các công trình của tôn giáo cũng như tín ngưỡng. Bởi vì mỗi một tôn giáo có tên của các cơ sở tôn giáo riêng. Nếu liệt kê thì có thể thiếu sót tên của các cơ sở tôn giáo, cơ sở tín ngưỡng.

8h49: Đại biểu Nguyễn Hữu Chính – Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội: Không nên quy định cứng điều kiện tái định cư trong dự thảo Luật

Đại biểu Góp ý về điều kiện về khu tái định cư, đại biểu Nguyễn Hữu Chính cho biết dự thảo Luật quy định khu tái định cư phải đảm bảo các điều kiện về hạ tầng kĩ thuật, đường giao thông bảo đảm kết nối, hạ tầng xã hội bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ y tế giáo dục.., phù hợp vơi điều kiện phong tục tập quán của từng vùng miền…. Đại cho rằng với những quỹ đất hiện nay thì khó có khu tái định cư nào đủ 3 điều kiện trên. Nếu quy định cứng trong luật thì vấn đề bồi thường tái định cư trở nên khó khả thi, nhất là các thành phố lớn.

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính cũng cho rằng việc bố trí tái định cư phải phù hợp với điều kiện phong tục tập quán của từng vùng miền là rất khó khả thi. Bởi lẽ phong tục tập quán là điều đặc trưng không địa phương nào giống địa phương nào, có người được bố trí tái định cư ngay tại địa phương nhưng cũng có người phải tái định ở nơi khác. Do đó theo đại biểu Nguyễn Hữu Chính, dự thảo Luật chỉ nên quy định những tiêu chí mang tính nguyên tắc căn bản, có tính khả thi và không quy định cứng. 

Ngoài ra đại biểu cũng đề nghị rà soát liên quan đến định nghĩa “tái định cư” trong dự thảo luật, khái niệm về “người không có chỗ ở nào khác”. 
Về tài sản gắn liền với đất thuê khoản 2 Điều 34, đại biểu Nguyễn Hữu Chính tán thành với phương án 1 và cho rằng quy định theo hướng này bảo đảm tài sản nhà nước, thực hiện bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự, hạn chế thất thoát tài sản nhà nước.

Về mở rộng đối tượng được nhận chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa tại khoản 7 Điều 45, hiện đang có 2 phương án, đại biểu Nguyễn Hữu Chính tán thành với phương án 1. Đại biểu cho rằng quy định theo hướng này sẽ bảo đảm công tác quản lý đất trồng lúa nghiêm ngặt, chặt chẽ, tránh trường hợp cá nhân thu gom đất trồng lúa để đầu cơ, ảnh hưởng đến phát triển. Bên cạnh đó để đáp ứng điều kiện nhận chuyển nhượng, cá nhân không trực tiếp sản xuất phải có phương án sử dụng đất và lên kế hoạch sử dụng đất trồng lúa là phù hợp với điều kiện hiện nay, tránh tính trạng không quản lý được quỹ đất.

8h55: Đại biểu Nguyễn Hải Dũng - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định: Nội dung về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đảm bảo phù hợp

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội trường, đại biểu Quốc hội bày tỏ quan tâm đến quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng gia, công cộng...

Đặc biệt là Khoản 32 Điều 79 quy định trường hợp thu hồi đất để thực hiện các dự án, công trình vì lợi ích quốc gia, công cộng không thuộc các trường hợp quy định từ khoản 1 đến khoản 31 của Điều này thì Quốc hội sửa đổi, bổ sung về các trường hợp thu hồi đất của Luật này theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Đại biểu Nguyễn Hải Dũng cho rằng quy định như thảo Luật lần này đã đảm bảo phù hợp với Điều 54 của Hiến pháp, đó là Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết và do luật định thì báo cáo với Quốc hội. 

Theo đại biểu, quy định này đã khắc phục được tình trạng quy định chung chung và không rõ ràng như dự Luật trước đây.

9h00: Đại biểu Trần Thị Vân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh: Giải quyết các vấn đề trong công tác quản lý, sử dụng đất

Đại biểu Trần Thị Vân cho biết, dự thảo Luật trình Kỳ họp thứ 6 cơ bản đã được sửa đổi và bổ sung theo hướng phù hợp hơn so với thực tiễn trên cơ sở rà soát, tiếp thu các ý kiến của các đại biểu, các chuyên gia và toàn thể nhân dân. 

Dự thảo Luật thể hiện rõ hơn vai trò của đất đai trong phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng nguyện vọng của cử tri đối với một dự án luật quan trọng của đất nước. Đại biểu kỳ vọng, dự thảo luật khi được Quốc hội thông qua sẽ góp phần giải quyết nhiều vấn đề đang đặt ra cho công tác quản lý, sử dụng đất hiện nay....

Quan tâm tới quy định liên quan đến quy hoạch sử dụng đất, đại biểu chỉ rõ, hiện nay, các quy định này đang bị chia tách bởi hai luật, một nửa quy định tại Chương 5 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), còn lại được quy định tại Luật Quy hoạch. Đưa ra ví dụ về quan điểm trên, đại biểu chia sẻ, đối với quy hoạch về sử dụng đất quốc gia, quy định về căn cứ lập quy hoạch sử dụng đất căn cứ vào nội dung kế hoạch sử dụng đất quốc gia được quy định tại Điều 65 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Trong khi đó, nội dung quy hoạch sử dụng đất quốc gia lại được quy định tại Điều 24 Luật Quy hoạch. Vấn đề này cũng xảy ra tương tự đối với đất quốc phòng, an ninh và một số loại đất khác.

Như vậy, nếu giữ nguyên như dự thảo Luật thì sau khi ban hành việc triển khai thực hiện các quy định pháp luật sẽ bị xé lẻ manh mún. Đơn vị lập quy hoạch sử dụng đất phải sử dụng cùng một lúc là hai luật. Do đó, đại biểu đề nghị các quy định về quy hoạch sử dụng đất cần được sửa đổi, bổ sung vào ngay Chương 5 của dự thảo Luật. Đồng thời, bãi bỏ các quy định về nội dung, quy trình đang bị chồng chéo tại Luật Quy hoạch.

9h07: Đại biểu Nguyễn Duy Minh - Đoàn ĐBQH Tp. Đà Nẵng: Cần thận trọng xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi thông qua dự án luật

Qua nghiên cứu dự thảo luật trình tại Kỳ họp lần này, đại biểu Nguyễn Duy Minh - Đoàn ĐBQH Tp. Đà Nẵng cho biết, còn nhiều nội dung còn có các phương án khác nhau, chưa thống nhất như trong báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đại biểu kiến nghị Quốc hội cần thận trọng xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi thông qua dự án luật.

Luật Đất đai là luật rất quan trọng, phức tạp, tác động đến mọi mặt của đời sống kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường của đất nước. Đại biểu đề nghị cần khẳng định hiệu lực pháp lý cao hơn của luật Đất đai, xem xét bổ sung một điều về áp dụng pháp luật như bản dự thảo lấy ý kiến nhân dân. Việc bổ sung thêm điều này chính là giải pháp để giải quyết các xung đột pháp luật, vướng mắc trong quản lý sử dụng đất đai do lịch sử để lại, từ yêu cầu mới của thực tiễn.

Đại biểu nêu rõ, khoản 2, 3 Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã có quy định cụ thể, xong trên thực tế, vẫn còn có những cách hiểu khác nhau, cách áp dụng khác nhau. Kỳ họp lần này dự kiến thông qua Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi). Đại biểu cho rằng cần rà soát để đảm bảo không mâu thuẫn, xung đột. 

Ngoài ra, khoản 5 Điều 65 của dự thảo luật quy định: Thành phố trực thuộc Trung ương đã có quy hoạch đô thị được phê duyệt theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị thì không phải lập quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh mà căn cứ quy hoạch đô thị để lập kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. Trường hợp quy hoạch đô thị được phê duyệt sau khi phê duyệt quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh mà làm thay đổi chỉ tiêu sử dụng đất trong kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh thì không phải thực hiện điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh mà chỉ điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

Đại biểu đề nghị sửa đổi Điều 18 Luật Quy hoạch đô thị cho thống nhất với Luật Đất đai (sửa đổi), bổ sung quy định về lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, cấp xã trong quy hoạch đô thị ở các thành phố trực thuộc trung ương.

9h12: Đại biểu Hà Đức Minh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai: Mở động đối tượng cho thuê đất không qua đấu giá.

Đại biểu Hà Đức Minh đánh giá cao dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã tiếp thu và giả trình đầy đủ các ý kiến của đại biểu Quốc hội đã đảm bảo cho ba nội hàm: công tác quản lý của nhà nước, quyền lợi của Nhân dân; trách nhiệm và lợi ích của các tổ chức và doanh nghiệp.

Đóng góp ý kiến tại Điều 80 dự thảo luật, theo đó điểm b khoản 1 quy định: kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc quyết định đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư công; quyết định phê duyệt dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác thông tư; quyết định Chấp thuận chủ trương đầu tư; quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư; quyết định chấp thuận nhà đầu tư theo quyết định của pháp luật đầu tư đối với dự án đầu tư theo thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư của Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ. Đại biểu băn khoăn những dự án thực hiện theo Luật Đầu tư thuộc thẩm quyền cấp tỉnh thuộc trường hợp thu hồi đất sẽ được thực hiện như thế nào?

Thứ hai, tại Điều 105 quy định 4 trường hợp Nhà nước thu hồi đất không được bồi thường tài sản gắn liền với đất, trong đó tại khoản 4 nêu: công trình hạ tầng kỹ thuật hạ tầng xã hội có công trình xây dựng khác không còn sử dụng trước thời điểm có quyết định thu hồi của cơ quan có thẩm quyền. Theo đại biểu, việc quy định không còn sử dụng là chưa rõ ràng, nhất là khi xem xét bồi thường các công trình kỹ thuật phục vụ dự án đầu tư của doanh nghiệp, có thể do khó khăn về kinh tế, mà nhà đầu tư phải ngừng, tạm dừng dự án đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư.

Thứ ba, tại khoản 2 Điều 121 quy định về nhà nước cho thuê đất, thu tiền thuế đất một lần cho cả thời gian thuê trong một số trường hợp, đặc biệt là mở rộng cho các dự án về du lịch. Tuy nhiên, theo đại biểu, thực hiện chủ trương của Đảng về đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư các công trình cung cấp dịch vụ công như y tế, giáo dục và môi trường cần nghiên cứu đối tượng này được trả tiền thuế đất một lần.

Thứ tư, tại khoản 3 Điều 125 quy định về các trường hợp nhà nước cho thuê đất không thông qua đấu giá, trong đó có trường hợp cho thuê đất làm mặt bằng sản xuất kinh doanh đối với người được nhà nước cho thuê đất, thu tiền thuế đất hàng năm, nhưng phải di dời ra khỏi vị trí do ô nhiễm môi trường theo quy định của pháp luật; hỗ trợ cho thuê đất để tiếp tục sản xuất kinh doanh đối với trường hợp thu hồi đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp của người đang sử dụng quy định tại điểm d. Theo đó, tại điểm d khoản 2 Điều 9 quy định đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp gồm: đất khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đất thương mại dịch vụ, đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp. 

Đại biểu cho rằng, để phát triển kinh tế xã hội mà nhà nước phải thu hồi đất thương mại dịch vụ, không phải đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp như đất trụ sở cơ quan, đất nhà hàng, siêu thị, khách sạn, trạm xăng, trạm dừng nghỉ, trạm sạc điện xe… thì người thu hồi đất sẽ không được thuê đất để tiếp tục kinh doanh nữa. Muốn kinh doanh  phải đi tìm đất đấu giá nhưng nếu đấu giá không được người khác chúng, đương nhiên người bị thu hồi đất phải dừng hoạt động đóng cửa, sa thải người lao động. Như vậy không đảm bảo quyền tiếp cận đất đai của người đang sử dụng đất, không đảm bảo công bằng trong việc tiếp cận đất đai. Đại biểu đề nghị nghiên cứu mở rộng đối tượng cho thuê đất không qua đấu giá đối với trường hợp này để tiếp tục duy trì sản xuất kinh doanh theo nguyên tắc thu hồi thì phải bố trí lại để tái sản xuất.

9h17: Đại biểu Nguyễn Quốc Luận - Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái: Hoàn thiện quy định về trường hợp thực hiện quyền sử dụng đất có điều kiện

Tham gia phát biểu tại hội trường về dự án luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Quốc Luận - Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái bày tỏ đồng tình với quy định tại khoản 1, 2 Điều 48 về trường hợp thực hiện quyền sử dụng đất có điều kiện. Cụ thể, trường hợp người được tiếp tục sử dụng đất theo quy định tại điểm này không có nhu cầu sử dụng đất thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi diện tích đất này để tiếp tục giao đất, cho thuê đất cho cá nhân khác là người dân tộc thiểu số theo chính sách quy định tại Điều 16 của Luật này.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, nếu quy định cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi diện tích đất này để tiếp tục giao đất, cho thuê đất cho cá nhân là người dân tộc thiểu số theo chính sách quy định tại Điều 16 của luật này sẽ rất khó thực hiện trên thực tế, vì sẽ xảy ra trường hợp không có đối tượng để giao đất, gây lãng phí, khó khăn cho công tác quản lý. 

Đại biểu đề nghị quy định lại theo hướng "diện tích đất đã thu hồi sẽ được giao cho Ủy ban nhân dân cấp huyện xây dựng phương án quản lý, sử dụng đất, trong đó ưu tiên được dùng để tiếp tục giao đất, cho thuê đất cho cá nhân là người dân tộc thiểu số theo chính sách quy định tại Điều 16 của Luật này". 

Về công bố, công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tại khoản 4 Điều 75 quy định: Thời điểm, thời hạn công bố công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo quy định sau đây: Chậm nhất là 10 ngày kể từ ngày quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt, phải thực hiện việc công bố công khai; Việc công khai được thực hiện trong suốt kỳ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Đại biểu cho rằng, quy định như vậy là rất khó khăn cho các địa phương trong thực hiện, đặc biệt là với địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét sửa đổi thời điểm thực hiện công bố, công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất từ “chậm nhất là 10 ngày” thành “chậm nhất là 15 ngày, để đảm bảo tính khả thi trong quá trình tổ chức thực hiện.

Về tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tại khoản 7 Điều 76 quy định: Diện tích đất được xác định trong kế hoạch sử dụng đất cấp huyện đã được phê duyệt thu hồi để thực hiện dự án hoặc phải chuyển mục đích sử dụng đất mà sau 02 năm liên tục được xác định trong kế hoạch sử dụng đất hằng năm mà chưa có quyết định thu hồi đất hoặc chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất phải xem xét, đánh giá để tiếp tục thực hiện trong kế hoạch sử dụng đất năm tiếp theo hoặc hủy bỏ.

Đại biểu nhấn mạnh, quy định như vậy đã thuận lợi hơn cho quá trình triển khai dự án đầu tư công, tuy nhiên dự thảo luật chưa quy định rõ việc công bố hủy bỏ hay tiếp tục thực hiện đối với diện tích đất đã được HĐND cấp tỉnh thông qua trước đó, nay có phải trình HĐND cấp tỉnh thông qua trước khi UBND cấp tỉnh ra quyết định hay không. Đại biểu cho rằng cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần rà soát, nghiên cứu kỹ và có quy định phù hợp về vấn đề này.

09h24: Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang: Dự thảo Luật cần chuẩn bị kỹ lưỡng, thận trọng, song cần thông qua kịp thời

Phát biểu tại hội trường, Đại biểu Đỗ Thị Việt Hà – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang cho biết, qua dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp này và Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật cho thấy UBTVQH và Chính phủ đã tổng hợp, nghiên cứu tiếp thu tối đa, có giải trình ý kiến của ĐBQH, nhất là nêu được rõ nhiều vấn đề và cũng giải trình được nhiều vấn đề đã nêu để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật để trình tại Kỳ họp này.

Với tính chất của luật Đất đai có phạm vi điều chỉnh rộng, nội dung khó, phức tạp, tác động lớn đến đời sống nhân dân và các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, nội dung có liên quan chặt chẽ với nhiều luật khác trình thông qua tại Kỳ họp này như Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản. Do đó, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà cho rằng dự thảo luật cần chuẩn bị kỹ lưỡng, thận trọng, đảm bảo chất lượng tốt nhất, song cần được xem xét, thông qua kịp thời để đảm bảo hoàn thiện thể chế pháp luật về đất đai cũng như các lĩnh vực liên quan, nhất là đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Về nguyên tắc lập và phê duyệt quy hoạch sử dụng đất các cấp, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà nhận thấy phương án do hhai cơ quan lựa chọn đều có những cơ sở nhất định. Để đảm bảo thống nhất với Luật Quy hoạch và luật hóa những quy định phù hợp, đại biểu đề nghị có thể nghiên cứu thêm một phương án theo hướng kết hợp cả hai phương án do UBTVQH và Chính phủ trình như sau: Các quy hoạch sử dụng đất được lập đồng thời, quy hoạch sử dụng đất cấp cao hơn phải được phê duyệt quyết định trước. Trường hợp quy hoạch cấp cao hơn chưa được phê duyệt thì cấp có thẩm quyền được phê duyệt với quy hoạch cấp thấp hơn để thực hiện.

Sau khi quy hoạch cấp cao hơn được phê duyệt, nếu quy hoạch cấp thấp hơn đã được phê duyệt không còn phù hợp với quy hoạch cấp cao hơn thì điều chỉnh quy hoạch cấp thấp hơn cho phù hợp với quy hoạch cấp cao hơn. Khi kết thúc thời kỳ quy hoạch sử dụng đất mà quy hoạch thời kỳ mới chưa được cấp có thẩm quyền quyết định phê duyệt thì tiếp tục thực hiện các chỉ tiêu mà chưa thực hiện đến khi mà quy hoạch sử dụng đất thời kỳ tiếp theo đường cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định phê duyệt. Đồng thời có thể bổ sung quy định giao Chính phủ quy định chi tiết. Trường hợp quy định cấp cao hơn chưa được phê duyệt thì cấp có thẩm quyền được phê duyệt cấp thấp hơn để thực hiện nhằm đảm bảo tính thống nhất trong quá trình thực thi nếu quy định theo phương án này.

9h29: Nghỉ giải lao (20 phút)

 

9h50: Đại biểu Lê Thanh Vân - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau: Xác định các nguyên tắc nhất quán trong bồi thường, tái định cư, thu hồi đất thực hiện dự án

Đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng cần quán triệt nguyên tắc nhất quán bồi thường giá đất theo nguyên tắc chỉ bồi thường giá trị đất theo mục đích ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tất cả thành viên trong xã hội đều được hưởng lợi từ giá trị gia tăng từ đất do Nhà nước đầu tư. 

Nhà nước bên cạnh thực hiện quy hoạch đối với dự án đất ở đất thương mại đất khu đô thị và Nhà nước phải đứng ra giải phóng mặt bằng. Nhà nước định ra không gian gần như 1 sản phẩm quy hoạch để tiến hành đấu giá đất, đấu giá dự án. Tiền thu được phục vụ thu hồi chi phí nhà nước đầu tư cho quy hoạch chi tiết, kết nối hạ tầng (thực chất đây là đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư), chi phí bồi thường tái định cư, đầu tư phát triển hạ tầng phục vụ lợi ích chung. Đồng thời, không phân biệt dự án công, dự án tư, tránh tình trạng 2 giá, bất bình đẳng dễ nảy sinh mâu thuẫn.

Đại biểu Lê Thanh Vân đề nghị xác định phương pháp bồi thường, vấn đề lựa chọn phương án phù hợp với từng loại đất và có nguyên tắc trong Luật. Theo đó đất ở gắn với quyền tài sản, tài sản trên đất cần áp dụng phương pháp so sánh thị trường, thậm chí là phương pháp thặng dư. Đất sản xuất thì lấy phương pháp thu nhập kết với phương pháp khấu trừ…Nếu xác định được trong luật những nguyên tắc đó thì Chính phủ có cơ sở hướng dẫn thực hiện.

Đại biểu Lê Thanh Vân cho rằng đối với chế độ pháp lý đối với lấn biển nên quy định nguyên tắc trong Luật Đất đai thay vì ủy thác cho Chính phủ. Theo đó, cần khuyến khích thể nhân, cá nhân thực hiện lấn biển để gia tăng quỹ đất, mở rộng không gian sinh tồn. Đại biểu gợi ý có thể sử dụng công cụ thuế để điều tiết, ưu đãi tài chính…Theo đó, Nhà nước cần khuyến khích hỗ trợ tài chính, lãi suất, miễn giảm thuế có thời hạn, cấp quyền sử dụng đặc biệt nếu như mảnh đất có thể sử dụng vào những việc phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, có lợi cho cả Nhà nước, doanh nghiệp, người dân. 

Nhấn mạnh đây là dự án luật hết sức quan trọng, đại biểu Lê Thanh Vân đề nghị cần hết sức cẩn trọng khi xem xét thông qua.

9h57: Đại biểu Đặng Hồng Sỹ - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận phát biểu tranh luận

Phát biểu ý kiến tranh về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội trường, đại biểu Quốc hội Đặng Hồng Sỹ - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận nêu quan điểm không đồng tình với đại biểu Nguyễn Hữu Chính…

Cụ thể là nội dung về chuyển nhượng đất trồng lúa. Theo đó, đại biểu không đồng ý với phương án 1 và phương án 3 trong Điều 45 của dự thảo luật. Theo đại biểu, quy định như vậy không đảm bảo quyền bình đẳng của công dân trong tiếp cận nguồn đất đai.

10h00: Đại biểu Phạm Thị Kiều - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông: Cần quy định bao quát, giải quyết thấu đáo, đáp ứng mong muống của đồng bào dân tộc thiểu số

Quan tâm tới chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đại biểu Phạm Thị Kiều nhận thấy, dự thảo Luật lần này đã có những quy định rõ ràng, cụ thể hơn rất nhiều so với dự thảo trình tại Kỳ họp thứ 5; có 02 quy định riêng và 13 quy định cụ thể đối tượng là dân tộc thiểu số. Tuy có nhiều nội dung hợp lý, nhưng đại biểu cho rằng một số nội dung cần được điều chỉnh đề phù hợp, cụ thể hơn...

Theo đại biểu, Luật Đất đai năm 2013 có 2 Điều quy định về chính sách đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, do quy định chưa đầy đủ, cụ thể nên kết quả thực hiện còn rất khiêm tốn so với nhu cầu của đồng bào dân tộc thiểu số.

Nghị quyết số 18 của Trung ương cũng nhận định, việc giải quyết đất đai, đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số ở một số nơi còn chậm, hiệu quả chưa cao, chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra. Do đó, nội dung dự thảo Luật lần có với những quy định rộng hơn, rõ hơn, đây là điều rất đáng vui mừng, là sự mong chờ của đồng bào các dân tộc thiểu số và các cơ quan thực thi chính sách, nhất là để tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn của các địa phương. 
Tuy nhiên, đại biểu nhận thấy, chính sách chưa có đánh giá tác động hoặc đánh giá tác động chưa đầy đủ nên khi thi hành sẽ khó khăn. Bên cạnh đó, trên thực tế, từ tình hình tranh chấp đất đai, đơn thư khiếu kiện về đất đai ngày càng phức tạp. 

Đại biểu cho rằng, dự thảo Luật phải thực sự thận trọng, thấu đáo, cân nhắc kỹ lưỡng và phải được Quốc hội quyết định theo khoản 5 Điều 70 Hiến pháp năm 2013.

Cùng với đó, Luật Đất đai (sửa đổi) cần quy định bao quát, giải quyết thấu đáo, đáp ứng được mong muốn của từng dân tộc trong điều kiện nguồn lực của Nhà nước còn hạn chế và nhiều đồng bào dân tộc thiểu số cũng đang khó khăn. Do đó, đại biểu bày tỏ thống nhất cao với quan điểm luật hướng tới ưu tiên cho những cho những dân tộc khó khăn nhất, những vùng đặc biệt khó khăn, những trường hợp là người nghèo, cận nghèo mới thoát nghèo còn khó khăn để không ai bị bỏ lại phía sau.

10h07: Đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị: Đảm bảo tự chủ tài chính, giảm áp lực ngân sách nhà nước

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu đánh giá cao những nỗ lực của cơ quan soạn thảo, thẩm tra trong tiếp thu đầy đủ các ý kiến, đưa ra nhiều nội dung giải trình thuyết phục. Góp ý vào các vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau trong dự thảo luật Đất đai (sửa đổi), về quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài, đại biểu bày tỏ thống nhất với phương án 1.

Về quyền, nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm, đại biểu nghiêng về phương án 2, để các đơn vị này có thể đảm bảo tự chủ tài chính, giảm áp lực với ngân sách nhà nước. 

Liên quan đến điều kiện với cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi nhận chuyển nhượng đất trồng lúa, dự thảo đang thiết kế 3 phương án. Đại biểu cho rằng, phương án 3: phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa khi cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng đất trồng lúa quá hạn mức theo khoản 1 Điều 177 đảm bảo hài hòa hơn. Việc không giới hạn về điều kiện sẽ rất khó quản lý, dễ phát sinh những vấn đề không mong muốn.

10h12: Đại biểu Nguyễn Thị Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk phát biểu tranh luận 

Tranh luận với đại biểu Trần Thị Vân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh Về quyền và nghĩa vụ về sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài, đại biểu Nguyễn Thị Xuân đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra làm rõ quyền của người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch và không có quốc tịch.

Đại biểu Nguyễn Thị Xuân đồng tình với quan điểm của đại biểu Trần Thị Vân cho rằng quy định như dự thảo sẽ đáp ứng tốt hơn nguyện vọng của kiều bào; đồng thời thu hút kiều bào ủng hộ đầu tư về quê hương, góp phần khơi thông nguồn lực cho phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, nếu quy định như dự thảo luật, đại biểu băn khoăn, bởi theo quy định tại khoản 4 Điều 3 của Luật Quốc tịch, người Việt Nam định cư ở nước ngoài bao gồm: người có quốc tịch Việt Nam và người Việt Nam không có quốc tịch Việt Nam đang cư trú sinh sống lâu dài ở nước ngoài.

Như vậy, quy định như trên vẫn có hai đối tượng về người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Đại biểu cho rằng, nếu chúng ta quy định chung chung về quyền và nghĩa vụ đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài theo Phương án 1 tại Điều 44 trong dự thảo luật là chưa thật sự đầy đủ và cũng chưa thật sự tạo sự công bằng. 

Vì vậy, dự thảo luật cần phân định rõ và cần làm rõ quyền của người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch và người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài không còn quốc tịch Việt Nam để đảm bảo quyền lợi cho công dân Việt Nam.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Thị Xuân cũng cho rằng, công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài, thường không sinh sống, làm việc ở trong nước và có thể dẫn đến  tình trạng trường hợp có tranh chấp về đất đai; việc sử dụng đất không thường xuyên gây lãng phí về nguồn lực. Hơn nữa, trong trường hợp phát sinh tranh chấp về đất đai, việc sử dụng đất không thường xuyên cũng sẽ dẫn đến quá trình giải quyết tranh chấp kéo dài. Đại biểu đề nghị cơ quan thẩm tra và Chính phủ cần có cái đánh giá tác động đầy đủ, cụ thể về nội dung này.

10h15: Đại biểu Khang Thị Mào - Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái: Hình thành hệ thống pháp luật về đất đai đảm bảo đồng bộ, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả

Tham gia đóng góp ý kiến tại phiên họp, đại biểu Khang Thị Mào - Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái tán thành cao với báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Dự thảo luật đã tiếp thu, bổ sung hoàn chỉnh nhiều nội dung quan trọng được các đại biểu Quốc hội tham gia ý kiến tại Kỳ họp thứ 5, đặc biệt về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phương pháp định giá đất, bồi thường tái định cư…

Đại biểu cho biết, trong quá trình tiếp thu, hoàn thiện dự thảo luật, đã có sự đối chiếu với các luật, dự thảo luật khác đang trình Quốc hội xem xét như Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), bảo đảm tính thống nhất trong nội dung luật Đất đai cũng như tính thống nhất, đồng bộ với các luật có liên quan nhằm hướng tới hình thành hệ thống pháp luật về đất đai đảm bảo đồng bộ, thống nhất, chặt chẽ, hiệu lực, hiệu quả.

Về trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đại biểu cho biết, khoản 2 Điều 16 quy định: Nhà nước có chính sách hỗ trợ đất đai lần đầu cho cá nhân là người dân tộc thiểu số thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, phù hợp với phong tục, tập quán, bản sắc văn hóa và điều kiện thực tế của từng vùng để bảo đảm ổn định cuộc sống theo quy định. 

Khoản 3 Điều 16 quy định, Nhà nước có chính sách hỗ trợ đất đai để đảm bảo ổn định cuộc sống cho cá nhân là người dân tộc thiểu số đã được giao đất, cho thuê đất quy định tại khoản 2 Điều này nhưng nay không còn đất hoặc thiếu đất so với hạn mức mà thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo quy định. 

Đại biểu cho rằng, các quy định chính sách chủ yếu tập trung vào nhóm dân tộc thiểu số thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo, thu hẹp chính sách về đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, không phù hợp với nội hàm tên của Điều 16 là trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, chỉnh lý nội dung điều này cho phù hợp với chính tên của điều luật, đảm bảo chính sách cơ bản cho đồng bào dân tộc thiểu số.

10h20: Đại biểu Mai Thị Phương Hoa - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định: Đề nghị làm rõ các trường hợp thu hồi đất tại Điều 79

Góp ý vào dự án Luật này, đại biểu Mai Thị Phương Hoa - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định đánh giá cao Báo cao tiếp thu giải trình của UBTVQH rất công phu, cầu thị trách nhiệm và tiếp thu nhiều ý kiến của ĐBQH.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa quan tâm góp ý về quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại Điều79.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa đề nghị làm rõ các trường hợp thu hồi đất là trường hợp gì và những cơ quan nào sẽ quyết định bởi Luật thì phải rõ ràng, khách quan, minh bạch, nhất là trường hợp liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Đại biểu Mai Thị Phương Hoa cho rằng, trường hợp mà chưa làm rõ được thì thì sẽ trình UBTVQH bổ sung sau theo thủ tục rút gọn. Vì vậy, đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát các khoản 1 đến khoản 31 Điều này.

Liên quan đến quy định về đất đai với khu vực đầu tư nước ngoài, đại biểu Mai Thị Phương Hoa cho biết, nay dự thảo Luật Đất đai tại các Điều 28, Điều 79 và Điều 128 đã bổ sung quy định dự án đầu tư nước ngoài đã được Quốc hội hoặc Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư thì được thu hồi đất hoặc được phép thương lượng, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong phạm vi dự án.

Đại biểu cho rằng những quy định nêu trên là phù hợp và cần thiết. Và về Điều 28, đại biểu Mai Thị Phương Hoa nhất trí chọn phương án 2 vì quy định này rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi chúng ta sắp phải thực hiện quy định về thuế tối thiểu toàn cầu của OECD. Quy định này sẽ giúp các nhà đầu tư sắp vào nước ta sẽ iếp tục ở lại và những nhà đầu tư sắp vào nước ta thì sẽ thu hút hơn cũng như thu hút được thêm nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Vì vậy, đại biểu tán thành với những nội dung này của dự thảo luật.

10h26: Đại biểu Lê Xuân Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa phát biểu tranh luận

Tranh luận về tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đại biểu Lê Xuân Thân tán thành với ý kiến cho rằng quy định trong vòng 2 năm kể từ khi có kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện mà chưa được điều chỉnh, hủy bỏ thì người sử dụng đất được sử dụng đất bình thường, không bị hạn chế. Đây là quy định tiến bộ. Tuy nhiên trong dự thảo Luật mới sửa thời hạn 3 năm xuống còn 3 năm nhưng nội dung quy định vẫn như cũ. Điều này không khắc phục được tình trạng kéo dài dự án và quy hoạch, kế hoạch kéo dài. 

Đại biểu Lê Xuân Thân nhấn mạnh cần đổi mới mạnh mẽ kiên quyết hơn trong việc không thực hiện kế hoạch sử dụng đất hàng năm. Sang năm thứ 2 mà không thực hiện thì hủy bỏ. Kế hoạch sử dụng đất không có thời hạn thực hiện nên kéo theo các quyết định thu hồi đất không có thời hạn nên ảnh hưởng đến đời sống người dân thiếu ổn định và nhiều hệ lụy. Do đó, cần có quy định về thời hạn thực hiện kế hoạch sử dụng đất hàng năm, thông báo thu hồi đất và việc hủy kế hoạch sử dụng đất.

10h28: Đại biểu Trần Văn Tuấn - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang: Đề xuất nội dung về Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án kinh tế - xã hội

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội trường, đại biểu Quốc hội Trần Văn Tuấn- Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang đánh giá cao tinh thần cầu thị hoàn thiện dự thảo Luật của cơ quan soạn thảo…

Đồng thời, đại biểu đề nghị Quốc hội tiếp tục thảo luận, xem xét thông qua dự thảo Luận một cách thận trọng song cũng phải hết sức khẩn trương để giải quyết càng sớm càng tốt những khó khăn, vướng mắc đang đặt ra bởi những bất cập của Luật đất đai hiện hành, đồng thời tránh những khó khăn phát sinh do tâm lý chờ đợi Luật đất đai (sửa đổi) ban hành bảo đảm đồng bộ với Luật Nhà ở, Luật kinh doanh bất động sản và các luật liên quan. 

Nêu vấn đề đang đặt ra từ thực tiễn đòi hỏi cần được giải quyết triệt để hơn thông qua việc sửa luật lần này, đại biểu đề nghị tại Điều 79 quy định về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã liệt kê 31 trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, đại biểu còn băn khoăn, băn khoăn việc liệt kê các trường hợp cụ thể như vậy có thể sẽ chưa bao quát hết.

Đại biểu cho rằng, quy định như vậy vẫn chưa thể giải quyết triệt để. Vì vậy, đại biểu đề xuất với Quốc hội xem xét chỉnh sửa, bổ sung điều chỉnh các điều khoản liên quan trong dự thảo luật theo hướng Nhà nước thu hồi đất đối với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế-xã hội, nhất là thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng thực hiện dự án.

10h32: Đại biểu Huỳnh Thanh Phương - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh: Đảm bảo an toàn đất do Nhà nước giao cho đơn vị sự nghiệp công lập

Quan tâm tới quy định về quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm, đại biểu Huỳnh Thanh Phương bày tỏ thống nhất lựa chọn phương án một. Theo đó, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm không có quyền bán, quyền thế chấp và quyền góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất thuê. 

Theo đại biểu, phương án này phát huy được hiệu quả sử dụng đất, đảm bảo giúp an toàn đất do nhà nước giao cho đơn vị sự nghiệp công lập, tránh được những rủi ro gây thất thoát nguồn lực đất đai của Nhà nước....

Về điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, đại biểu đề xuất chọn phương án một. Theo đại biểu, Báo cáo tiếp thu, giải trình đã phân tích những ưu điểm, nhược điểm của các phương án. Có thể thấy, dù chọn phương án nào cũng sẽ có tác động rất lớn trong thực tế vì việc mở rộng đối tượng là cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa là cách tiếp cận hoàn toàn mới so với luật hiện hành.

Mặt khác, trước đây chưa thực hiện nội dung này nên cũng chưa có cơ sở để tổng kết từ thực tiễn.

Phương án này đảm bảo đối tượng nhận quyền sử dụng đất trồng lúa sử dụng đất đúng mục đích, hạn chế tình trạng đầu cơ, thu gom đất trồng lúa nhưng sử dụng không đúng mục đích. Nếu kiểm soát không chặt chẽ, tình trạng lợi ích nhóm có thể xảy ra trong việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và cho chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lúa sang đất phi nông nghiệp.

10h37: Đại biểu Nguyễn Trường Giang - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông phát biểu tranh luận

Tranh luận với đại biểu Nguyễn Duy Minh về việc bổ sung 1 điều về nguyên tắc áp dụng pháp luật và quy định hiệu lực pháp lý cao hơn của luật đất đai, đại biểu Nguyễn Trường Giang cho biết, theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, việc bổ sung thêm Điều như đại biểu Nguyễn Duy Minh đề xuất là không hợp lý, không đảm bảo tuân thủ đúng Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, có thể dẫn đến phá vỡ tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, có thể gây ra sự chồng chéo, xung đột pháp luật.

Về thời điểm thông qua luật, đại biểu cho rằng, cho đến nay, nhiều chính sách quan trọng chưa thiết kế được phương án tối ưu, trong quá trình rà soát tiếp tục phát sinh các vấn đề chính sách mới còn ý kiến khác nhau, do phạm vi của luật rất rộng, liên quan chặt chẽ với nhiều quy định của các luật khác. Đại biểu cho rằng, cần rất thận trọng, nếu sửa đổi mà không nghiên cứu một cách thấu đáo thì sẽ dẫn đến những vướng mắc khác thi luật có hiệu lực.

10h39: Đại biểu Nguyễn Thị Yến - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu: Đề nghị không xác định phương pháp thặng dư trong định giá đất.

Đóng góp ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Yến đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát quy định về bồi thường hỗ trợ tái định cư thống nhất với các quy định của dự thảo luật. Đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định về xác định phương pháp thặng dư trong định giá đất.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến cho biết, về phương pháp định giá đất tại Điều 159, đại biểu đề nghị ban soạn thảo xem xét cân nhắc không sử dụng phương pháp thặng dư trong xác định giá đất cụ thể và bỏ điểm b tại khoản 5 Điều 159 và điểm c khoản 6 Điều 159 về phương pháp thặng dư. Đại biểu nêu rõ, trên thực tế áp dụng ước tính doanh thu chi phí việc tính toán các yếu tố giả định trên rất phức tạp, kết quả định giá không chắc chắn, thiếu chính xác, có sai số lớn, cùng một thửa đất chỉ cần thay đổi một chỉ tiêu trong các yếu tố giả định sẽ thay đổi kết quả định giá. Đây là nguyên nhân chính gây vướng mắc, chậm trễ trong việc xác định thẩm định quyết định giá đất cụ thể trong thời gian qua; chưa kể cách hiểu của mọi người khác nhau trong các hoàn cảnh thời điểm khác nhau.

Về giá đất cụ thể tại Điều 161, theo quy định tại khoản 3 Điều 161 và khoản 4 Điều 162 quy định về thuê tổ chức tư vấn xác định giá đất, đại biểu đề nghị ban soạn thảo cân nhắc làm rõ khi tham gia làm thành viên Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể, các tổ chức tư vấn xác định giá đất trong trường hợp đồng thời do cơ quan tài nguyên môi trường thuê, Hội đồng thẩm định giá đất cụ thể cấp tỉnh và cấp huyện tổ chức thuê, Hội đồng mời; trong ba vai trò này có khác nhau hay không? Thực tiễn thực hiện phương pháp xác định giá đất đã xảy ra tình trạng cùng một khu đất, mỗi phương pháp xác định giá đất và mỗi đơn vị tư vấn khác nhau sẽ cho ra kết quả khác nhau. Do vậy, để tránh rủi ro về mặt pháp lý cho các cơ quan định giá, thẩm định giá đất, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc thêm quy định này…

10h45: Đại biểu Vương Thị Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Hoàn thiện các quy định liên quan đến thu hồi đất

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội trường, đại biểu Quốc hội Vương Thị Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang cho rằng, sau khi được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 4 và Kỳ họp thứ 5, dự thảo Luật trình tại Kỳ họp lần này đã đảm bảo tiếp thu cơ bản các ý kiến tham gia của các đại biểu Quốc hội, nhân dân và cử tri…

Đại biểu cho biết, nhiều cử tri quan tâm đến nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh- tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Dự thảo Luật đã quy định cụ thể các trường hợp thật cần thiết thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc phòng đảm bảo phù hợp với quy định của Hiến pháp. Theo đại biểu, việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư  khi thu hồi đất phải bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư để người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn, phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi.

10h50: Đại biểu Trình Lam Sinh - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang: Đề nghị bổ sung thêm vào Điều 3 giải thích từ ngữ 

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trình Lam Sinh - Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang cơ bản thống nhất với Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) của UBTVQH. 

Về Điều 3 giải thích từ ngữ, đại biểu Trình Lam Sinh đề nghị bổ sung giải thích thêm cụm từ “đất công”, “cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp”.

Bên cạnh đó, tại khoản 24 Điều 79 của dự thảo Luật quy định thu hồi đất để thực hiện hoạt động lấn biển, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc thay thuật ngữ “lấn biển” thành cụm từ “bảo vệ vùng biển của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Như vậy, quy định tại khoản 24 Điều này sẽ được điều chỉnh như sau: “thu hồi đất để bảo vệ vùng biển của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Về Điều 87 quy định trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội, dự án quốc gia công cộng, đại biểu Trình Lam Sinh cho rằng, tại điểm d khoản 2 Điều này, quy định thời gian vận động chỉ có 10 ngày là chưa đủ. Đồng thời thực tiễn xét xử cho các vụ kiện hành chính có liên quan đến quyết định thu hồi đất, quyết định bồi thường, quyết định cưỡng chế thì luôn đòi hỏi phải có xác định rõ số lần vận động và phải lập biên bản. Do đó, tđại biểu Trình Lam Sinh đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định tăng thêm thời gian vận động trên 15 ngày và vận động 3 lần, sau đó mới ban hành quyết định. 

Cũng tại Điều này ở khoản 3 là quy định thời gian niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư là 30 ngày, đại biểu Trình Lam Sinh cho biết, trong quá trình lấy ý kiến, nhiều cử tri hay cán bộ ở cơ sở làm công tác này cho rằng, thực tế thời gian niêm yết chỉ cần từ 15 ngày cho đến 20 ngày là hợp lý. Một số dự án thì người bị thu hồi đất đòi 100% với phương án bồi thường nhưng chưa thẩm định, phê duyệt được phương án bồi thường. 

Do đó, để đẩy nhanh tiến độ dự án một cách hợp lý và vẫn đảm bảo thủ tục, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định mở ra như sau: Thời gian niêm yết phương án bồi thường là 15 ngày, đối với vùng cao do điều kiện đi lại khó khăn thì thời gian niêm yết là 30 ngày. Trường hợp chưa hết thời gian niêm yết, phương án bồi thường mà người bị thu hồi đất đồng ý 100% với phương án bồi thường thì trình thẩm định phê duyệt khi chưa hết thời gian niêm yết.

10h55: Đại biểu Lê Minh Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang: Cần quy định việc triển khai quyền của Nhà nước trong điều tiết phần giá trị tăng thêm của đất 

Tham gia phát biểu tại hội trường, đại biểu Lê Minh Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang cho biết, dự thảo luật Đất đai (sửa đổi) đã được tiếp thu, chỉnh sửa nhiều lần, kết tinh trí tuệ, sức lực của các tập thể, cơ quan, đơn vị từ trung ương đến địa phương và toàn thể nhân dân.

Tham gia góp ý hoàn thiện dự thảo luật, đại biểu cho rằng, cần bổ sung quy định cụ thể hơn việc triển khai quyền của Nhà nước trong điều tiết phần giá trị tăng thêm từ đất không do đầu tư của người sử dụng đất mang lại thông qua chính sách thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và thực hiện chính sách hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi.

Theo đại biểu, nội dung này, qua một số lần thảo luận, góp ý đã được cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung một số điều của luật, tuy nhiên, cần bổ sung cụ thể, rõ ràng và có tính chất bắt buộc cao hơn. Một chính sách lớn giúp tạo lập nguồn lực quan trọng cho nhà nước để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng đã được đặt ra từ lâu, cần hoàn thiện thêm, trong khi kinh nghiệm quốc tế đã có, thực tiễn quản lý cũng đủ cơ sở xem xét, tổng kết để thể chế hóa thành quy định pháp luật. Đại biểu cho rằng cần có quyết tâm, xác định rõ nội dung trong luật sửa đổi và sớm tổ chức thực hiện. 

Cụ thể, đại biểu cho rằng cần biên tập, bổ sung, làm rõ nội hàm quỹ đất phụ cận các công trình, kết cấu hạ tầng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo Nghị quyết 18, đưa vào quy định tại khoản 54, Điều 3, làm cơ sở thống nhất hướng dẫn thực hiện tại các điều luật cụ thể.

11h00: Đại biểu Nguyễn Quang Huân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương phát biểu tranh luận

Tranh luận về thu hồi đất nhà ở thương mại, đại biểu Nguyễn Quang Huân đồng tình với quan điểm cần phải kiểm soát địa tổ chênh lêch nhưng cần làm rõ nội dung cần kiểm soát là giá trị thặng dư siêu ngạch – được tạo ra sau khi có đầu tư của nhà đầu tư. Nếu kiểm soát chặt quá thì không khuyến khích và thu hút được nhà đầu tư, không phát triển được kinh tế xã hội. Nhưng nếu buông lỏng thì một số lợi ích siêu ngạch lại phục vụ lợi ích thiểu sổ. 

Đại biểu Nguyễn Quang Huân cho rằng kiểm soát tốt nhất là thực hiện đấu thầu. Để đấu thầu được thì Nhà nước phải thu hồi đất.  Đồng thời đền bù do Nhà nước thực hiện. Khi đó sẽ tiếp cận được giá thị trường. Người sử dụng đất khi được đền bù sẽ được tiệm cận giá thị trường trước khi đầu tư. Như vậy công bằng cho cả nhà đầu tư, người bị thu hồi đất và Nhà nước không bị thất thoát.

11h02: Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh - Đoàn ĐBQH Tp. Hồ Chí Minh: Quy định bắt buộc tách thửa mới được thực hiện quyền của người sử dụng đất là hạn chế quyền tài sản

Góp ý về quyền của người sử dụng đất, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh cho biết, khoản 2 Điều 27 quy định, trường hợp nhóm người sử dụng đất mà quyền sử dụng đất đã phân chia được thêm phần, nếu từng thành viên của nhóm thực hiện quyền đối với quyền sở hữu quyền sử dụng đất của mình thì phải tách thửa. 

Đại biểu chỉ rõ, nội dung này kế thừa tại Điều 167 của Luật hiện hành. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện có vướng mắc, gây khó khăn, phiền hà cho người sử dụng đất. Quy định bắt buộc phải tách thửa mới được thực hiện các quyền của người sử dụng đất là hạn chế quyền tài sản theo quy định tại Bộ luật Dân sự. Đại biểu đặt vấn đề, nếu thửa đất không đủ điều kiện tách thửa thì xử lý như thế nào?...

Bên cạnh đó, tại Khoản 3 quy định về công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải trình nội dung quy định công chứng, chứng thực đối với giao dịch có một bên trong giao dịch là tổ chức có chức năng kinh doanh bất động sản phù hợp với quy định của Luật Kinh doanh bất động sản.

Đại biểu nhận thấy, đây là quy định được kế thừa từ Luật Đất đai năm 2013 và được thực hiện ổn định cho đến nay. Tuy nhiên, thực tiễn đã có rất nhiều vụ việc lừa đảo của doanh nghiệp kinh doanh bất động sản gây thiệt hại lớn cho bên mua là cá nhân nhưng việc ngăn chặn cho đến nay chưa hiệu quả, nhiều người dân vẫn tiếp tục là nạn nhân của tình trạng này. 

Đại biểu cho rằng, cá nhân khi giao dịch với doanh nghiệp kinh doanh bất động sản luôn là bên yếu thế, khả năng tiếp cận, nắm bắt thông tin về tài sản giao dịch còn hạn chế nên cần thiết có bên thứ ba không phụ thuộc vào lợi ích của các bên để hướng dẫn, giải thích pháp luật cho bên yếu thế, kiểm tra và sát thực về tình trạng pháp lý của tài sản giao dịch để đảm bảo an toàn pháp lý. Do đó, đại biểu đề nghị chỉnh lý lại điểm a, b khoản 3 Điều 27 theo hướng "nếu giao dịch có ít nhất một bên là cá nhân thì phải được công chứng, chứng thực."

11h07: Đại biểu Bế Minh Đức - Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng: Đảm bảo Luật Đất đai (sửa đổi) đồng bộ, thống nhất với Luật Quản lý sử dụng tài sản công

Qua nghiên cứu dự thảo luật và báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Bế Minh Đức cho biết, về Điều 34 liên quan đến quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hằng năm, đại biểu chọn phương án 1, để phù hợp với quy định của Luật Quản lý sử dụng tài sản công.

Theo đại biểu, việc loại trừ quyền bán, quyền thế chấp, quyền góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất thuê và quyền thuê trong hợp đồng thuê của đơn vị sự nghiệp sử dụng đất thuê, trả tiền thuê đất hàng năm sẽ bảo toàn được đất nhà nước giao cho đơn vị sự nghiệp công lập. 

Về điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất, đại biểu đề nghị chọn phương án 3. 

Đại biểu cho biết, thực tế ở địa phương cũng như ở các tỉnh miền núi, đời sống kinh tế, xã hội còn nhiều khó khăn, đại đa số các đối tượng công chức, viên chức, lao động hợp đồng hay công nhân, ngoài giờ làm việc hưởng lương, muốn sản xuất nông nghiệp, trồng lúa trồng màu, tăng gia sản xuất để cải thiện đời sống. Nguồn thu nhập từ tiền công, tiền lương chưa đảm bảo được cuộc sống. Đại biểu cho rằng việc lựa chọn phương án 3 đảm bảo phù hợp với yêu cầu thực tiễn, đảm bảo đời sống cho các đối tượng này.

11h12: Đại biểu Bế Trung Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh phát biểu tranh luận.

Tranh luận với đại biểu Phạm Thị Kiều liên quan đến đảm bảo đất ở, đất sản xuất cho đồng bào thiểu số, đại biểu Bế Trung Anh cho rằng, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) không có điều khoản nào tạo quỹ đất cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo đại biểu Bế Trung Anh, dự thảo luật chưa có điều khoản cụ thể nào nhằm đảm đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số. Theo báo cáo của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc của Chính phủ Hầu A Lềnh, năm 2023 có trên 24.000 hộ đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất ở và gần gấp đôi số đó thiếu đất sản xuất. Đại biểu Bế Trung Anh cho biết, nghiên cứu dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) không có điều khoản nào quy định tạo quỹ đất để giao cho đồng bào. Đại biểu kiến nghị bổ sung một điều khoản tạo hành lang pháp lý cho việc này, nếu không sẽ lại có 20 năm lặp lại việc không hoàn thành nhiệm vụ nội dung của Nghị quyết 24. Điều 16 dự thảo luật nêu: Đảm bảo cho đồng bào của đất sinh hoạt cộng đồng nhưng trong luật cũng không có định nghĩa về loại đất này.

Đại biểu Bế Trung Anh cũng đề nghị Quốc hội cân nhắc rất cẩn trọng trong việc thông qua tại Kỳ họp thứ 6 khi còn có quá nhiều ý kiến khác nhau trong dự thảo luật.

11h14:  Đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn: Ủng hộ chỉnh sửa“Cá nhân là người Việt Nam trong nước” thành “Cá nhân là công dân Việt Nam” tại Điều 4

Phát biểu ý kiến về dự án Luật Đất đai (sửa đổi) tại hội trường, đại biểu Quốc hội Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn bày tỏ tán thành với hồ sơ dự án Luật; đồng thời nhấn mạnh đây là dự án Luật khó, phạm vi ảnh hưởng rộng lớn, có tác động đến mọi tầng lớp nhân dân…

Qua nghiên cứu, đại biểu cho rằng, cơ quan soạn thảo đã hết sức nỗ lực cố gắng để tiếp thu, giải trình và chỉnh lý Dự thảo Luật. Báo cáo tiếp thu giải trình và Bảng so sánh các phiên bản được trình bày khoa học, dễ dàng theo dõi. Dự thảo Luật đã bao gồm nhiều chính sách mới, Các chính sách mới này đã được cụ thể hóa theo hướng quan tâm, chăm lo hơn đến đời sống Nhân dân, để Nhân dân chính là người được thụ hưởng....

Một trong số đó là Chính sách về Trách nhiệm của Nhà nước về đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, như được cụ thể hóa tại Điều 16 Dự thảo Luật. So sánh với Điều 27 Luật Đất đai năm 2013, nội dung này, có thể coi như một đổi mới, mang tính đột phá. Mà người được thụ hưởng chính sách nhân văn này chính là các đồng bào dân tộc thiểu số trên cả nước. 

Về quy định tại khoản 3 Điều 4 về người sử dụng đất, đại biểu bày tỏ ủng hộ Phương án 1 như Chính phủ trình là sửa thành “Cá nhân là công dân Việt Nam”.  Bởi theo khoản 1, Điều 5 Luật Quốc tịch có quy định: Người có quốc tịch Việt Nam là công dân Việt Nam. Do vậy, dù ở trong nước, hay ở nước ngoài, người có quốc tịch Việt Nam vẫn là công dân Việt Nam, họ vẫn có đầy đủ quyền và nghĩa vụ đầy đủ của một Công dân Việt Nam. 

“Hơn nữa, Ngoài lí do là thúc đẩy tăng trưởng và thu hút kiều hối, như được đề cập trong Báo cáo số 678, việc mở rộng đối tượng này còn có thể thu hút được chất xám và đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học là công dân việt nam định cư ở nước ngoài. Họ luôn luôn hướng về Việt Nam, mong muốn cống hiến cho quê hương. Do vậy việc lựa chọn Phương án 1 mở rộng đối tượng này thành Công dân Việt Nam tại khoản 3 Điều 4 để họ có đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai là thực sự phù hợp”, đại biểu Lưu Bá Mạc nêu ý kiến.

11h19: Đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang: thống nhất phương án 2 tại Điều 28 về nhận quyền sử dụng đất

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang thống nhất với Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) của UBTVQH. 

Về Điều 28 nhận quyền sử dụng đất, đại biểu Ma Thị Thúy góp ý vào điểm c khoản 1 Điều này, bày tỏ thống nhất phương án 2 của dự thảo Luật, vì mở rộng phạm vi chuyển nhượng quyền sử dụng đất sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài sẽ được chuyển quyền sử dụng đất trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao… Qua đó, góp phần thúc đẩy tăng trưởng đầu tư và thu hút kiều hối từ công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài.

Về Điều 34 quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế, tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc, đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng đất thuê trả tiền hằng năm, đại biểu Ma Thị Thúy góp ý vào khoản 2 và thống nhất phương án 1. Phương án này sẽ giúp đơn vị sự nghiệp công lập vừa có cơ chế khai thác hiệu quả quỹ đất quản lý và bảo toàn tài sản công phù hợp với pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công về đơn vị sự nghiệp công lập không được sử dụng tài sản công do Nhà nước giao hoặc được đầu tư xây dựng, mua sắm từ ngân sách nhà nước để thế chấp hoặc thực hiện biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự khác; mặt khác về mặt tiếp cận đất đai thì đơn vị sự nghiệp công lập sẽ có điều kiện tiếp cận đất đai thuận lợi hơn so với các tổ chức kinh tế, nếu cùng có quyền như nhau thì sẽ gây mất bình đẳng giữa đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức kinh tế khác.

Đại biểu Ma Thị Thúy cho rằng, dự án Luật Đất đai hiện nay mặc dù đã hết sức khẩn trương và quyết liệt hoàn thiện, nhưng do đây là dự án Luật hết sức quan trọng, hiện còn nhiều ý kiến khác nhau (có 9 nội dung 02 phương án hoặc 3 phương án), có ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của hầu hết cá nhân, tổ chức trong xã hội, công tác quản lý nhà nước từ Trung ương đến cơ sở và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Do đó, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị Quốc hội cân nhắc cần dành thêm thời gian tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật một cách thấu đáo và hiệu quả nhất.

11h24: Đại biểu Vũ Xuân Hùng - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa phát biểu tranh luận

Phát biểu tranh luận về vấn đề lấn biển, đại biểu Vũ Xuân Hùng cho rằng đây là nội dung quan trọng, được quy định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, các quy định hiện nay chưa thống nhất, vì vậy, để tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế, xã hội, thu hút các nhà đầu tư thực hiện các dự án lấn biển, phát triển hạ tầng, mở rộng không gian biển, tăng thu ngân sách, đại biểu đề nghị quy định rõ như phương án 2 đối với khoản 6 Điều 191, giao cho Chính phủ quy định chi tiết về trình tự, thủ tục.

Đại biểu cho biết, tại khoản 3 Điều 202, dự thảo đang đưa ra 2 phương án. Đại biểu bày tỏ đồng tình với phương án 2, giữ nguyên điểm h để các doanh nghiệp quốc phòng, an ninh được cho thuê, thế chấp góp vốn bằng tài sản gắn liền trên đất. Đại biểu cho rằng, quy định như phương án 2 là cơ sở pháp lý quan trọng để khai thông, sử dụng hiệu quả nguồn lực đất quốc phòng an ninh, thực hiện nhiệm vụ quốc phòng an ninh đồng thời cũng góp phần phát triển kinh tế - xã hội, góp phần kiểm soát, ngăn chặn các sai phạm, thất thoát, lãng phí.

11h26: Đại biểu Trần Văn Lâm – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang phát biểu tranh luận

Đại biểu Trần Văn Lâm phát biểu tranh luận liên quan đến quy định Nhà nước đứng ra thu hồi đất. Đại biểu nêu rõ Nghị quyết 18-NQ/TW nêu ra yêu cầu bảo đảm nguyên tắc thỏa thuận trong thu hồi đất. Do đó cần làm rõ khi nào thỏa thuận và thỏa thuận ra sao. Đại biểu lưu ý cần phân biệt đất thu hồi cho dự án nhà ở thương mại, nếu là đất ở thực hiện hai bên thỏa thuận. Nhưng nếu là đất nông nghiệp thì Nhà nước đứng ra thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất và chuyển do doanh nghiệp thông qua đấu giá. Đối với đất nông nghiệp để chuyển cho dự án sản xuất nông nghiệp thì thực hiện thỏa thuận.

11h28: Đại biểu Trịnh Xuân An - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai phát biểu tranh luận

Tranh luận đối với nội dung liên quan đến thu hồi đất đối với các dự án, đại biểu Trịnh Xuân An nêu rõ, Nghị quyết số 18 có nêu tiếp tục cơ chế thoả thuận trong thu hồi đất, nhưng không yêu cầu tất cả các dự án đều thoả thuận. 

Đại biểu cho rằng, một trong những mục tiêu quan trọng nhất là nhằm phát huy nguồn lực đất đai và nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ tầng, kinh tế - xã hội.

Các khoản tại Điều 79 đều là lợi ích công, nhưng quan trọng nhất là phải phát huy được nguồn lực của đất đai. Để đất đai trở thành sức mạnh của nền kinh tế thì phải cho phép thu hồi đối với các dự án. Trong đó, phải có quy định cụ thể về quy mô, tính chất của dự án.

11h31: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết thúc phiên thảo luận sáng 3/11.

Phát biểu kết thúc phiên thảo luận sáng 03/11, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, phiên thảo luận diễn ra sôi nổi và chất lượng, có 23 đại biểu phát biểu, 9 đại biểu tranh luận, còn 109 đại biểu đăng ký phát biểu. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị phiên làm việc chiều 3/11, đại biểu phát biểu tập trung vào các vấn đề đã nêu trong báo cáo giải trình, tiếp thu dự thảo Luật Đất đại (sửa đổi). Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan liên quan tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật.