TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 19/9: CHUYÊN ĐỀ 2 – NÂNG CAO NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG, ĐẢM BẢO AN SINH TRONG BỐI CẢNH MỚI

TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 19/9: KHAI MẠC DIỄN ĐÀN KINH TẾ - XÃ HỘI VIỆT NAM NĂM 2023

Sau phần tham luận về “Giải pháp đột phá nâng cao năng suất lao động” của diễn giả Felix Weidencaff - Chuyên gia về Việc làm, Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) Khu vực Châu Á Thái Bình Dương và “Tín dụng chính sách xã hội với vấn đề thực hiện và bảo đảm an sinh xã hội” của diễn giả Dương Quyết Thắng, Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội, Diễn đàn sẽ chuyển sang phần trao đổi, thảo luận bàn tròn với Điều phối viên Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương.

10h54: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều hành phiên chuyên đề

Ông Nguyễn Đức Hiển cho biết, tiếp tục chương trình làm việc Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam 2023, các đại biểu sẽ tiến hành phiên Hội thảo chuyên đề 02 với chủ đề "Nâng cao năng suất lao động, bảo đảm an sinh xã hội trong bối cảnh mới".

Bắt đầu Phiên Hội thảo chuyên đề này, ông Felix Weidencaff, Chuyên gia về Việc làm, Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương trình bày bài tham luận về “Động lực tăng năng suất ở Việt Nam: vai trò của thể chế, chính sách thị trường lao động”.

10h56: Ông Felix Weidencaff, Chuyên gia về Việc làm, Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương trình bày tham luận về “Động lực tăng năng suất ở Việt Nam: Vai trò của thể chế, chính sách thị trường lao động”.

Phát biểu tham luận tại Diễn đàn, ông Felix Weidencaff, Chuyên gia về Việc làm, Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) Khu vực Châu Á Thái Bình Dương cho biết, xu hướng giảm tỷ lệ tăng năng suất trong dài hạn đang diễn ra trên toàn cầu ở hầu khắp các khu vực trên thế giới đặt ra nhiều thách thức về mặt chính sách. 

Bên cạnh đó là thay đổi môi trường kinh tế vĩ mô toàn cầu. Cụ thể, áp lực lạm phát, căng thẳng địa chính trị, giá lương thực/năng lượng, cam kết giảm phát thải khí nhà kính và các nguồn lực đầu tư cần thiết; hạn chế về tài nguyên...

Cho rằng Việt Nam đã đạt được tăng trưởng kinh tế chưa từng có trong 1 thập kỷ qua, tuy nhiên ông Felix Weidencaff cho biết, so với các nước ASEAN hiện nay vẫn còn khoảng cách, thấp hơn một số quốc gia trong khu vực. 

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng năng suất, ông Felix Weidencaff  cho rằng, Việt Nam cần có động lực mới về tăng trưởng năng suất. Theo đó, chuyển đổi, phát triển kinh tế bền vững và chuyển đổi việc làm, tăng năng suất lao động cần đi đôi với nhau. Bên cạnh đó, cần hoàn thể chế và chính sách của thị trường lao động để giải quyết những thách thức kép đặt ra… 

Theo ông Felix Weidencaff, Việt Nam cần phát triển nguồn nhân lực và tăng cường việc làm để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của nền kinh tế tri thức, công nghệ và công nghiệp 4.0; thay đổi bản chất của thất nghiệp và những thách thức mới; thiết lập hệ thống thông tin thị trường lao động hiệu quả. Đồng thời, tăng năng suất và việc làm bền vững, đặc biệt tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ...

11h08: Ông Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.

Ông Phan Chí Hiếu cho biết, bài trình bày của ông Felix Weidencaff đã cho thấy thực trạng, cũng như những hạn chế và là nút thắt đối với cải thiện năng suất lao động Việt Nam thời gian qua. Các gợi ý giải pháp thúc đẩy tăng năng suất lao động trong thời gian tới được đưa ra trên cơ sở khoa học, có giá trị và rất đáng được tham khảo.

Tiếp theo Chương trình, ông Nguyễn Đức Hải, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội trình bày bài tham luận về “Tín dụng chính sách xã hội: Góp phần thực hiện và bảo đảm an sinh xã hội”.

11h09: Ông Nguyễn Đức Hải, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội trình bày tham luận về “Tín dụng chính sách xã hội: Góp phần thực hiện và bảo đảm an sinh xã hội”.

Đại diện Ngân hàng chính sách xã hội trình bày tham luận về tín dụng chính sách xã hội góp phần thực hiện và bảo đảm an sinh xã hội, ông Nguyễn Đức Hải, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội cho biết: Thực hiện chủ trương của Đảng, Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp hỗ trợ giảm nghèo, động viên được sự tham gia tích cực của toàn xã hội, góp phần đáng kể giảm số hộ nghèo, tăng số hộ khá, cải thiện từng bước đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân. Một trong những giải pháp mang lại hiệu quả là việc hình thành kênh tín dụng dành riêng cho người nghèo và các đối tượng dễ bị tổn thương trong xã hội.

Tín dụng chính sách xã hội được thiết kế thành hệ thống chính sách đồng bộ, hỗ trợ đa chiều, giúp giải quyết những vấn đề căn bản, thiết yếu trong cuộc sống của người nghèo, đối tượng chính sách khác; hạn chế, đẩy lùi nạn cho vay nặng lãi; góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội theo định hướng của Đảng, Nhà nước, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ tại vùng nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; góp phần thu hẹp khoảng cách giữa các vùng trong cả nước và thực hiện thành công Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định trật tự, an toàn xã hội, an ninh quốc phòng; tăng cường, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Trong hơn 20 năm qua, vốn tín dụng chính sách xã hội đã giải ngân cho hơn 44.407 nghìn lượt hộ nghèo và các ĐTCS khác, hỗ trợ hơn 6,4 triệu hộ vượt ngưỡng nghèo; giải quyết việc làm cho gần 6,5 triệu lao động, trong đó, hỗ trợ hơn 147 nghìn lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; hỗ trợ gần 3,9 triệu học sinh sinh viên được vay vốn đi học; xây dựng hơn 18 triệu công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn…

Tín dụng chính sách xã hội là cầu nối hết sức thiết thực, hiệu quả, đã thực sự đi vào cuộc sống, được nhân dân đồng tình ủng hộ. Trong đó, sự quan tâm của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ngành Trung ương và chính quyền địa phương là yếu tố quyết định trong việc thực hiện thành công tín dụng chính sách xã hội; đã khai thác và phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, góp phần xây dựng tín dụng chính sách xã hội ngày càng sâu rộng và bền vững hơn.

Với phương châm “Thấu hiểu lòng dân, tận tâm phục vụ”, Ngân hàng chính sách xã hội (NHCSXH) đã xây dựng mạng lưới hoạt động rộng khắp toàn quốc, triển khai kịp thời, trên diện rộng chính sách tín dụng ưu đãi của Chính phủ “nơi nào có người nghèo và đối tượng chính sách, nơi đó có NHCSXH”. Kết quả này đã được Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ngành và đặc biệt là đông đảo quần chúng ghi nhận, đánh giá cao. 

Bên cạnh những kết quả đạt được, ông Nguyễn Đức Hải cho biết, hoạt động tín dụng chính sách xã hội còn một số khó khăn cần khắc phục. Để giải quyết triệt để những khó khăn này, NHCSXH kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục quan tâm, ưu tiên tập trung, bố trí nguồn vốn để phát huy vai trò của NHCSXH là ngân hàng chủ lực trong triển khai, thực hiện có hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách xã hội cho vay người nghèo và các đối tượng chính sách khác. 

Các cấp ủy đảng, bộ, ngành, chính quyền địa phương tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội theo Chỉ thị số 40-CT/TW, Kết luận số 06-KL/TW của Ban Bí thư; quan tâm bố trí nguồn lực từ ngân sách địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác để bổ sung nguồn vốn cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn; hỗ trợ về cơ sở vật chất, địa điểm, trang thiết bị, phương tiện làm việc nhằm nâng cao năng lực hoạt động của NHCSXH.

Các tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác tiếp tục phối hợp chặt chẽ với NHCSXH trong việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng chính sách xã hội; đẩy mạnh phổ biến, tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội đến các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Các bộ, ban, ngành cơ quan trung ương liên quan căn cứ chức năng nhiệm vụ được giao rà soát, nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, các cơ chế, chính sách liên quan đến tín dụng chính sách xã hội; hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho NHCSXH trong triển khai thực hiện có hiệu quả mô hình tổ chức và phương thức quản lý tín dụng chính sách đặc thù.

11h16: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu

Ông Nguyễn Đức Hiển cho biết, bài trình bày của Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách Xã hội đã cho thấy rõ quyết sách đúng đắn trong chủ trương của Đảng về tín dụng chính sách nhằm bảo đảm an sinh xã hội, đặc biệt trong bối cảnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, cũng như những giải pháp cụ thể rất có ý nghĩa với nhiều giá trị mang tính tham khảo. 

Hai bài tham luận về nâng cao năng suất lao động và tín dụng chính sách xã hội với những phân tích, đánh giá khá đầy đủ về thực trạng và trên cơ sở đó có nhiều gợi mở, đề xuất chính sách nhằm cải thiện năng suất lao động ở Việt Nam, cũng như các giải pháp thiết thực đẩy mạnh một cách có hiệu quả tín dụng chính sách xã hội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định đời sống cho người lao động, người có thu nhập thấp. 

Tiếp theo chương trình, các đại biểu sẽ tiếp tục trao đổi, thảo luận các vấn đề xung quanh chủ đề “Nâng cao năng suất lao động, bảo đảm an sinh xã hội trong bối cảnh mới” với phần toạ đàm bàn tròn.

TRAO ĐỔI, THẢO LUẬN BÀN TRÒN

11h19: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận

Ông Nguyễn Đức Hiển cho biết, trong phần tọa đàm bàn tròn này, các đại biểu sẽ phát biểu, thảo luận về các vấn đề liên quan đến nâng cao năng suất lao động, bảo đảm an sinh xã hội trong bối cảnh mới. 

Ông Nguyễn Đức Hiển đề nghị TS.Nguyễn Lê Hoa, Trưởng phòng Nghiên cứu Năng suất của Viện Năng suất Việt Nam cho biết nguyên nhân chính dẫn đến không đạt được chỉ tiêu đề ra về tốc độ tăng trưởng năng suất lao động năm 2023, cũng như trong 3 năm qua dưới tác động của đại dịch, suy thoái kinh tế. Bà có những kiến nghị chính sách mới gì phù hợp với tình hình mới?

11h22: TS. Nguyễn Lê Hoa, Trưởng Phòng Nghiên cứu năng suất, Viện Năng suất Việt Nam

Lý giải nguyên nhân năng suất lao động Việt Nam thấp, TS. Nguyễn Lê Hoa cho rằng có các nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. Cụ thể, tại Việt Nam đang thiếu hụt lao động lành nghề có kỹ năng cao; thành phần kinh tế tư nhân chiếm tỷ trọng lớn nhưng hầu hết là quy mô nhỏ và siêu nhỏ nên khó có thể nâng cao năng suất lao động trong lĩnh vực này.

Mặc dù các chính sách của Nhà nước đều tập trung vào tái cơ cấu nền kinh tế đã tác động tích cực đến tăng năng suất ở Việt Nam nhưng năng suất nội ngành chưa đạt được như kỳ vọng, các ngành đóng góp cao vào GDP và sử dụng lao động cao nhưng mức năng suất còn thấp, tốc độ tăng trưởng chưa đạt như mong muốn…

TS. Nguyễn Lê Hoa cho biết, thời gian qua, có nhiều chính sách lớn của Đảng, Nhà nước trong thúc đẩy nâng cao năng suất lao động của Việt Nam, như đổi mới mô hình tăng trưởng, giải quyết thủ tục hành chính, đổi mới khoa học công nghệ sáng tạo. Tuy nhiên, quá trình thực thi chính sách còn chậm; các chương trình hỗ trợ cho doanh nghiệp chưa có sự tham gia tích cực từ phía doanh nghiệp.

Vì vậy, thời gian tới, các hoạt động thúc đẩy nâng cao năng suất lao động Việt Nam cần được triển khai mạnh mẽ hơn. Trong đó, tập trung vào liên kết phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương để xây dựng các chính sách đồng bộ và xuyên suốt; Tạo điều kiện thúc đẩy nguồn lực và tạo điều kiện để khu vực kinh tế tư nhân phát huy vai trò trong việc tăng năng suất lao động; Tăng năng lực thực thi chính sách thúc đẩy năng suất, tập trung vào ngành đóng góp giá trị gia tăng cao và sử dụng nhiều lao động.

11h27: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho biết, nâng cao năng suất lao động là động lực để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng quy mô của nền kinh tế, đẩy mạnh quá trình tái sản xuất mở rộng, thích ứng với xu thế toàn cầu và chống chọi tốt với các cú sốc từ bên ngoài; cải thiện thu nhập và điều kiện làm việc cũng như tạo việc làm, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển lành mạnh, bền vững.

Đặt câu hỏi đối với Chuyên gia Kinh tế quốc tế cấp cao của Tổ chức phát triển Liên hợp quốc - UNDP, ông Jonathan Pincus, ông Nguyễn Đức Hiển đề nghị ông Jonathan Pincus chia sẻ kinh nghiệm quốc tế đối với Việt Nam trong việc nâng cao năng suất lao động nhằm thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, góp phần cơ cấu lại và nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam.

11h28: Ông Jonathan Pincus, Chuyên gia Kinh tế quốc tế cấp cao của Tổ chức phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về nâng cao năng suất 

Chuyên gia kinh tế của UNDP cho biết hiện nay trên thế giới chỉ có khoảng 11 quốc gia có thể duy trì tăng năng suất về lâu dài, trong đó Hoa Kỳ là quốc gia dẫn đầu và phần lớn các quốc gia là ở châu Âu. Điểm chung của các quốc gia này là những nước xuất khẩu thành công, tận dụng nhu cầu nước ngoài để tăng quy mô sản xuất các ngành cả công nghiệp và nông nghiệp.

Chuyên gia của UNDP chia sẻ thực tiễn trước đây ở khu vực Đông Nam Á có Thái Lan và Malaysia có tốc đố tăng năng suất lao động tăng nhanh tuy nhiên 2 nước này lại  không duy trì được tốc độ tăng năng suất lao động sau khủng hoảng tài chính châu Á. Các quốc gia này không nâng cấp được chính sách phát triển khi đạt được mức thu nhập trung bình mà tiếp tục theo đuổi chính sách tăng trưởng dựa trên xuất khẩu chi phí thấp mà không đổi mới để nâng cấp công nghệ, nâng cấp năng lực của các ngành sản xuất trong nước. 

Việt Nam là nước thu nhập trung bình đạt được tăng trưởng đáng “ngưỡng mộ” trong một thời gian. Vấn đề đặt ra là Việt Nam liệu có rơi vào bẫy thu nhập trung bình như các nước trên hay không? Theo chuyên gia của UNDP, vấn đề then chốt là Việt Nam phải thành công trong xây dựng hệ thống đổi mới quốc gia. 

Hiện nay, Việt Nam đầu tư vào đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển là rất thấp nhất ở khu vực công, các viện nghiên cứu tư nhân thì chưa được khuyến khích phát triển. Điều này là do các doanh nghiệp tư nhân xuất khẩu chủ yếu là doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp đa quốc gia, còn doanh nghiệp trong nước chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa thì khó có thể có đủ nguồn lực cho nghiên cứu phát triển. 

Chuyên gia của UNDP chỉ rõ 2 vấn đề trong đầu tư nghiên cứu phát triển của Việt Nam là tiêu quá ít và tiêu quá dàn trải. Khả năng điều phối thấp giữa trung ương và địa phương trong đầu tư nghiên cứu phát triển. Đầu tư dàn trải với quá nhiều cơ quan bộ ngành và chưa tập trung vào những ngành then chốt. Nhiều dự án nhỏ làm hạn chế tác động của việc đầu tư.

Ngoài ra, chuyên gia của UNDP cũng góp ý vào công tác đào tạo chuyên sâu, sau đại học ở Việt Nam. Hiện nay chưa có đủ không gian trong giáo dục cao học nhất là các ngành khoa học, kĩ thuật. Trong bối cảnh các doanh nghiệp hứng thú với đầu tư tại Việt Nam, Việt Nam cần chuẩn bị tốt hơn để tận dụng cơ hội này, nâng cấp năng lực của mình. Việt Nam có nhiều du học sinh ở các nước phát triển, nhiều nhân tài khoa học công nghệ cần được khuyến khích trở về các viện, trường ở Việt Nam để tận dụng được nguồn vốn nhân lực này.

11h39: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận 

Ông Nguyễn Đức Hiển cho biết, ông Jonathan Pincus đã nhấn mạnh quá trình tăng năng suất cần được tiến hành liên tục, không sao nhãng, và cần hướng tới thị trường xuất khẩu để phát triển bền vững. Cần có cú hích lớn vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đầu tư thích đáng vào giáo dục đại học. 

Để lắng nghe ý kiến từ phía doanh nghiệp sản xuất đã thực hiện chuyển đổi số thành công để nâng cao nhanh về năng suất, ông Nguyễn Đức Hiển đề nghị ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Bóng đèn và phích nước Rạng Đông chia sẻ những kinh nghiệm, cách làm hay của Rạng Đông trong thực hiện chuyển đổi số để tăng năng suất lao động.

 11h41: Ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Bóng đèn và phích nước Rạng Đông

Chia sẻ về việc ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số để nâng cao năng suất lao động, ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Bóng đèn và phích nước Rạng Đông cho biết, nâng cao năng suất lao động là một trong những yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp phát triển nhanh và bền vững. Trên thực tế, Công ty Bóng đèn và phích nước Rạng Đông thực hiện chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực…

Rạng Đông thực hiện chuyển đổi số trong tất cả các lĩnh vực: trên dây chuyền sản xuất, trong quản lý, vận hành, quy trình nghiệp vụ, mô hình điều hành, trong các hoạt động kinh doanh. Trên các dây chuyền sản xuất, công ty tổ chức xây dựng hệ thống cảm biến đặt tại các điểm kiểm soát quá trình, thu thập dữ liệu theo thời gian thực để điều khiển các cơ cấu, làm các hệ thống máy móc có thể tương tác với nhau, xây dựng hệ thống sản xuất thông minh, linh hoạt.

Việc chuyển đổi số giúp công ty tối ưu hóa quy trình, nâng cao năng suất lao động, nâng cao năng lực khai thác nguồn lực. Trên các dây chuyền nghiệp vụ, công ty áp dụng các công cụ số, phần mềm thông minh, làm quá trình nghiệp vụ được chuẩn hóa, tối ưu hóa, chính xác hóa, giúp nhân viên nghiệp vụ thoát khỏi các công việc lặp lại nhàm chán, để giải phóng năng lực sáng tạo.

Đồng thời chuyển đổi số mang lại cho khách hàng nhiều lợi thế, nâng cao tương tác. Thương mại điện tử của Công ty đã tăng gấp 3 lần năm ngoái. Chuyển đổi số cũng đổi số giúp không chỉ công nhân, kỹ sư mà nhà cung ứng vật tư, kênh phân phối, người tiêu dùng có thể tham gia những ý kiến góp ý, tạo môi trường sinh thái sáng tạo, kết hợp quản lý nguồn lực vật chất và nghệ thuật quản trị tạo mặt bằng tăng trưởng ở mức cao hơn.

11h47: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận

Ông Nguyễn Đức Hiển cho biết, chính sách bảo hiểm xã hội đã từng bước khẳng định và phát huy vai trò trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho người lao động khi họ gặp phải những rủi ro trong cuộc sống. Phát triển bảo hiểm xã hội sẽ là tiền đề và điều kiện để thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 

Theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023 và năm 2024, Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023) và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024). Ông Nguyễn Đức Hiển đề nghị ông Nguyễn Văn Hồi, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội làm rõ, đâu là những định hướng và chính sách lớn của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi)?

11h49: Thứ Trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi 

Tại phiên thảo luận chuyên đề 2, Thứ Trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi cho biết, việc sửa đổi Luật BHXH năm 2014 là hết sức quan trọng và cần thiết hiện nay và đã được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023-2024. Những định hướng lớn nhất sửa đổi Luật BHXH là nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 28 và hướng đến bảm đảm an sinh xá hội toàn dân và bảo đảm an sinh xã hội cho toàn lực lượng lao động. 

Về đối tượng sửa đổi, Thứ trưởng cho biết, Chính phủ đã đề xuất với Quốc hội bổ sung nhóm lực lượng lao động là chủ hộ gia đình, có khoảng 2 triệu chủ hộ gia đình có đăng ký kinh doanh và có đóng thuế. Đồng thời bổ sung nhóm đối tượng quản lý HTX và cơ sở kinh doanh; bổ sung nhóm chế độ hưu trí BHXH cho những người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên. Qua đó, giúp gia tăng độ bao phủ chính sách BHXH.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi nêu rõ, có 5 nhóm chính sách lớn trong Luật BHXH (sửa đổi) trình lên Quốc hội, đáng chú ý là sửa đổi quy định mức đóng, mức hưởng BHXH, quy định thu - chi Quỹ BHXH; giải quyết việc trốn đóng BHXH; giải quyết việc rút BHXH một lần; cải cách hệ thống BHXH một cách hiệu quả hơn, công khai, minh bạch hơn; quy định về đầu tư an toàn, hiệu quả của Quỹ BHXH trong tương lai.

11h52: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận

Trong thời gian qua, vấn đề gia tăng rút bảo hiểm xã hội một lần đang nhận được nhiều sự quan tâm, cần có sự sửa đổi, bổ sung các luật có liên quan trong thời gian tới để khắc phục những vướng mắc hiện có. Ông Nguyễn Đức Hiển đề nghị Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi làm rõ thực trạng của vấn đề này, những định hướng lớn về mặt giải pháp đưa vào trong Luật Bảo hiểm xã hội để hạn chế tình trạng này.

11h54: Ông Nguyễn Văn Hồi, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi cho rằng, vấn đề rút bảo hiểm bảo hiểm xã hội một lần là một thực trạng rất day dứt. Trong giai đoạn 2016- 2022, số người rút bảo hiểm bảo hiểm xã hội một lần lên đến 3,5 triệu người…

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Văn Hồi, số người rút bảo hiểm bảo hiểm xã hội một thường rơi vào các trường hợp đóng dưới 5 năm (70%). Nguyên nhân là do người lao động chưa nhận thức được hết vai trò của bảo hiểm xã hội trong bảo đảm an sinh xã hội trong cả cuộc đời, một phần do hoàn cảnh khó khăn của người lao động…

Về các giải pháp trong thời gian tới, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi cho rằng, Nhà nước cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người lao động về bảo hiểm xã hội. Bên cạnh đó, có các chính sách để tăng tính hấp dẫn của bảo hiểm xã hội; các chính sách hỗ trợ tạm thời cho người lao động trong các hoàn cảnh khó khăn trước mắt…

11h58: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển đề nghị ông Đặng Thuần Phong, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, cơ quan thẩm tra dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) chia sẻ thêm về nội dung dự án luật này.

11h59: Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Đặng Thuần Phong

Chia sẻ về chính sách rút bảo hiểm xã hội một lần trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), ông Đặng Thuần Phong, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết, Dự án luật có 05 nhóm chính sách lớn và 11 vấn đề mà Chính phủ đã trình. Ủy ban đã tiến hành thẩm tra nội dung này tại phiên họp lần thứ 10 vừa qua. Tuy nhiên với các chính sách này, cần làm rõ đâu là chính sách thể chế hóa Nghị quyết, đâu là giải pháp tình thế..

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội nêu rõ, hiện đang còn nhiều ý kiến khác nhau về nội dung rút bảo hiểm xã hội một lần trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Cơ quan soạn thảo đang lắng nghe, tiếp thu các ý kiến này. Quan điểm của Ủy ban Xã hội là bất kể chọn phương án nào nhưng phải đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho người lao động.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội nhấn mạnh, phải đảm bảo chính sách bảo hiểm xã hội thực sự là giải pháp lâu dài cho người lao động. Còn việc rút bao nhiêu, một lần hay nhiều lần thì cần nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, ngoài giải pháp trực tiếp là sửa luật thì có giải pháp gián tiếp là cơ chế tính dụng, chính sách bảo đảm việc làm ổn định...để đáp ứng yêu cầu, giải quyết bài toán đặt cho cho việc rút bảo hiểm 1 lần hiện nay.

Bên cạnh đó, Ủy ban Xã hội đang tích cực tham vấn ý kiến chuyên gia, nhà khoa học để có căn cứ rõ hơn về vấn đề này.

12h04: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận

Kể từ khi Luật Nhà ở 2014 được ban hành, bên cạnh những kết quả tích cực, việc phát triển nhà ở xã hội ở nước ta còn nhiều hạn chế. Một trong những yêu cầu đặt ra cho thời gian tới là khắc phục các hạn chế này khi sửa Luật Nhà ở. Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển đề nghị Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ về những điểm mới trong nội dung quy định về nhà ở xã hội của dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) so với luật hiện hành.

12h05: Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ về những điểm mới trong dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) liên quan đến chính sách nhà ở xã hội

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) đã được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 5 và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 6 tới. Dự án Luật có 8 nhóm chính sách trong đó có chính sách về phát triển nhà ở xã hội. Chính phủ chỉ đạo để bảo đảm nguyên tắc về tính thống nhất với các Luật Đất đai, Đầu tư, Xây dựng, Kinh doanh bất động sản, cũng như, cải cách thủ tục hành chính, khơi thông nguồn lực, có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tích cực tham gia đầu tư dự án nhà ở xã hội.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nêu rõ, Chính phủ trình Quốc hội bổ sung chính sách nhà ở cho công nhân ở khu công nghiệp gồm nhà ở xã hội và nhà lưu trú và chính sách nhà ở cho lực lượng vũ trang…

Dành quỹ đất cho nhà ở xã hội, giao UBND cấp tỉnh chủ động dành đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội theo chương trình kế hoạch đã duyệt, như vậy có thể dành quỹ đất trong các dự án nhà ở thương mại hoặc các dự án độc lập cho nhà ở xã hội

Cùng với đó là nhóm chính sách ưu đãi chủ đầu tư tham gia dự án nhà ở xã hội như miễn tiền sử dụng đất, vay vốn với lãi suất ưu đãi…
Về đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội, dự thảo Luật giảm bớt các thủ tục xác định đối tượng mua nhà ở xã hội, bỏ tiêu chí về cư trú. Như vậy công dân Việt Nam chỉ cần có đủ điều kiện về thu nhập và nhà ở.

Ngoài ra dự án Luật còn có các cải cách thủ tục hành chính về đầu tư, giao đất, lựa chọn chủ đầu tư, xác định giá bán, giá thuê mua. 

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh bày tỏ tin tưởng với những sửa đổi này thời gian tới sẽ tạo cơ chế thông thoáng thúc đẩy nhà ở xã hội.

12h12: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương điều phối thảo luận

Để triển khai thực hiện thành công mục tiêu về phát triển nhà ở xã hội, vai trò của các địa phương hết sức quan trọng. Trong thời gian qua, Hà Nội là một trong những địa phương quan tâm phát triển nhà ở xã hội khi đi đầu trong xây dựng, ban hành Chương trình phát triển nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở. Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đề nghị ông Mạc Đình Minh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, dưới góc nhìn của địa phương, chính sách nhà ở xã hội trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) cần có những điểm mới và đột phá gì để khuyến khích địa phương và thu hút sự tham gia rộng rãi của các thành phần kinh tế trong phát triển nhà ở xã hội?

12h13: Ông Mạc Đình Minh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội

Với góc độ địa phương, ông Mạc Đình Minh cho biết, theo Chiến lược phát triển nhà, mục tiêu thành phố Hà Nội phát triển 6,8 triệu mét vuông, đây là chỉ tiêu lớn. Để hoàn thành mục tiêu này, việc đề xuất, tham mưu chính sách thu hút các nhà đầu tư thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia là cần thiết. Trong đó, thành phố đề nghị cần có giải pháp cải cách về trình tự thủ tục, đặc biệt là lựa chọn nhà đầu tư tham gia đầu tư dự án nhà ở xã hội.

Liên quan đến tiền sử dụng đất thu được từ 20% quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội trong khu nhà ở thương mại, thành phố Hà Nội đề xuất sửa đổi khoản 3 điều 81 dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), được sử dụng số tiền này thông qua quỹ phát triển nhà ở địa phương để phát triển đầu tư hoặc cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội.

Cùng với đó, ông Mạc Đình Minh đề xuất tăng lợi nhuận định mức của các nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội lên 15% (trước đây quy định là 10%).

12h17: Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu kết thúc phiên thảo luận chuyên đề 2 

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển cho biết, về vấn đề năng suất, trong ngắn hạn năm 2023, cần đặc biệt quan tâm đến các chính sách tạo nền tảng thúc đẩy năng suất, gia tăng đầu tư cho khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo. Không được buông lơi vấn đề năng suất, kể cả trong điều kiện kinh tế khó khăn, cần quan tâm đầu tư thỏa đáng cho đổi mới sáng tạo, phát triển công nghệ.

Về dài hạn, cần đổi mới cơ cấu nội ngành, tạo ra sự bền vững của năng suất, tạo sự đồng bộ trong các khâu triển khai, nâng cao chất lượng nhân lực, đẩy mạnh chuyển đổi số trong cộng đồng doanh nghiệp.

Về bảo đảm an sinh xã hội, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, các chuyên gia đã có nhiều chia sẻ xoay quanh vấn đề sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội theo định hướng linh hoạt, mở rộng diện bao phủ đối tượng thụ hưởng, đối tượng thu, đa dạng hóa danh mục cơ cấu quỹ đầu tư bảo hiểm, hạn chế tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần. Đối với việc phát triển nhà ở xã hội, các chuyên gia đã đưa ra nhiều khuyến nghị sửa đổi quy định của pháp luật liên quan đến quỹ đất, đối tượng thụ hưởng chính sách, điều kiện thụ hưởng, các ưu đãi cho chủ đầu tư, thủ tục hành chính. 

Qua trao đổi với các chuyên gia cũng như các tham luận gửi về Diễn đàn, Ban Tổ chức sẽ đúc rút những khuyến nghị chính sách để đóng góp vào hoàn thiện việc triển khai kế hoạch phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới. Phiên Hội thảo chuyên đề số 2 kết thúc tại đây.