Nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội
Tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, với tỷ lệ 97,3% đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Nghị quyết nhận được sự đồng thuận rất cao của đại biểu Quốc hội trong phiên biểu quyết thông qua. Nghị quyết quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh về quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý đô thị, tài nguyên, môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của chính quyền Thành phố và thành phố Thủ Đức.
Quốc hội thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. HCM tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV
Từ ngày 1/8/2023, Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh sẽ chính thức có hiệu lực thi hành với 44 cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội. Nghị quyết này tập trung vào nhiều lĩnh vực quan trọng và có ý nghĩa chiến lược, bao gồm: Quản lý đầu tư (Đề xuất các cơ chế mới để quản lý và thu hút đầu tư trong Thành phố, nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế, cải thiện hạ tầng và tăng cường hợp tác với các nhà đầu tư trong nước và quốc tế); Tài chính và ngân sách nhà nước (Đề ra các chính sách nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và ngân sách nhà nước của Thành phố, giúp tăng cường khả năng đầu tư vào các dự án cơ bản và phục vụ phát triển bền vững); Quản lý đô thị, tài nguyên và môi trường (Đưa ra các biện pháp tối ưu hóa quản lý đô thị, tài nguyên và môi trường, bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên và tạo môi trường sống lành mạnh cho người dân); Ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược (Xác định các ngành, nghề có tiềm năng phát triển mạnh trong Thành phố và thiết lập chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược vào các lĩnh vực này); Quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo (Thúc đẩy nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ, khuyến khích đổi mới sáng tạo để đáp ứng yêu cầu phát triển của Thành phố); Tổ chức bộ máy của chính quyền Thành phố và thành phố Thủ Đức (Đề xuất các cơ chế tổ chức và quản lý chính quyền Thành phố và Thành phố Thủ Đức nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động và phục vụ cộng đồng một cách hiệu quả).
Các ý kiến cho rằng, Nghị quyết này có tầm quan trọng đặc biệt, hướng tới thúc đẩy sự phát triển bền vững và toàn diện của Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời góp phần nâng cao đời sống và đáp ứng nhu cầu của người dân trong thời kỳ hội nhập và phát triển.Nghị quyết số 98/2023/QH15 bắt đầu có hiệu lực với nhiều điểm mới quan trọng nhằm thí điểm cơ chế và chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.
Theo Nghị quyết này, Hội đồng nhân dân Thành phố sẽ bố trí vốn đầu tư công để hỗ trợ giảm nghèo và giải quyết việc làm. Để thực hiện chính sách này, Ủy ban nhân dân Thành phố sẽ ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh thực hiện chính sách cho vay hỗ trợ các hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và giải quyết việc làm. Tiêu chí, điều kiện, mức, nội dung, hình thức và thời gian hỗ trợ sẽ được Hội đồng nhân dân Thành phố quy định. Thành phố cũng sẽ thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) nhằm tăng cường hiệu quả và tiện ích trong giao thông đô thị.
Nghị quyết cho phép Hội đồng nhân dân thành phố sử dụng ngân sách địa phương để triển khai dự án đầu tư công độc lập nhằm thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, đồ án quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt được cấp có thẩm quyền phê duyệt, vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3 thuộc địa phận thành phố. Quy hoạch này nhằm thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô thị, thực hiện tái định cư và tạo quỹ đất để đấu giá và lựa chọn nhà đầu tư các dự án đầu tư phát triển đô thị, thương mại, dịch vụ theo quy định của pháp luật. Hội đồng nhân dân thành phố căn cứ vào quy mô dân số, hoạt động kinh tế và đặc điểm địa bàn sẽ quyết định cơ cấu, số lượng cán bộ, công chức tại các xã, phường, thị trấn và quyết định số lượng, chức danh, chế độ chính sách của người hoạt động không chuyên trách tại các xã, phường, thị trấn để đảm bảo tinh gọn tổ chức bộ máy. Đồng thời, thành phố cũng sẽ thực hiện cơ chế tạo nguồn thực hiện cải cách tiền lương theo quy định.
Nghị quyết cho phép thành phố vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, các tổ chức khác trong nước và từ nguồn vay nước ngoài của Chính phủ vay về cho thành phố với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp.
Nghị quyết còn quy định rõ việc bầu, tuyển dụng, quản lý và sử dụng cán bộ, công chức tại các xã, phường, thị trấn theo quy định của pháp luật về bầu cử, tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức và thuộc biên chế cán bộ, công chức cấp huyện trở lên được giao hằng năm. Tổ chức bộ máy của thành phố cũng sẽ được điều chỉnh và thí điểm theo quy định để tăng cường hiệu quả hoạt động và phục vụ cộng đồng một cách hiệu quả...
Miễn thuế trong các lĩnh vực ưu tiên
Theo quy định của Thành phố, việc hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong các lĩnh vực ưu tiên được thực hiện như sau: Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời hạn 5 năm từ thời điểm phát sinh thuế đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức khoa học và công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo và các tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Thành phố. Việc miễn thuế thu nhập doanh nghiệp này giúp các doanh nghiệp và tổ chức có thời gian hỗ trợ tài chính ban đầu và đầu tư vào hoạt động đổi mới sáng tạo mà không phải chịu áp lực thuế.
Bên cạnh đó, miễn thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các cá nhân, tổ chức có thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp, quyền góp vốn vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn Thành phố. Điều này giúp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức khi chuyển nhượng vốn vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, từ đó thúc đẩy hoạt động đầu tư và khởi nghiệp trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo.
Từ ngày 1/8/2023, Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh sẽ chính thức có hiệu lực thi hành với 44 cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội
Những chính sách miễn thuế này hỗ trợ đáng kể cho việc phát triển và khởi nghiệp trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, góp phần thúc đẩy sự đổi mới và tăng cường sức cạnh tranh của Thành phố Hồ Chí Minh trong kỷ nguyên công nghệ số và kinh tế 4.0.
Hưởng 100% số thu tăng thêm do việc điều chỉnh chính sách phí, lệ phí
Cùng với đó, Hội đồng nhân dân Thành phố đã quyết định áp dụng một số chính sách phí, lệ phí trên địa bàn Thành phố như sau: Áp dụng phí, lệ phí chưa được quy định trong Danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí. Điều này cho phép Thành phố điều chỉnh và áp dụng phí, lệ phí mới để phù hợp với nhu cầu và yêu cầu phát triển của Thành phố; Điều chỉnh mức hoặc tỷ lệ thu phí, lệ phí đã được cấp có thẩm quyền quyết định trong Danh mục ban hành kèm theo Luật Phí và lệ phí, trừ án phí, lệ phí Tòa án và các loại phí thuộc nguồn thu của ngân sách trung ương hưởng 100%. Điều này cho phép Thành phố thực hiện điều chỉnh mức phí, lệ phí đã được quy định để đáp ứng thực tế và các yêu cầu phát triển của Thành phố.
Ngân sách Thành phố sẽ được hưởng 100% số thu tăng thêm từ các khoản thu do việc điều chỉnh chính sách phí, lệ phí nhằm đầu tư vào cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội và các nhiệm vụ chi khác thuộc ngân sách Thành phố. Các khoản thu này sẽ không được sử dụng để xác định tỷ lệ phần trăm (%) đối với các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách Thành phố.
Bên cạnh đó, thí điểm thực hiện chính sách phí, lệ phí trên địa bàn Thành phố phải bảo đảm có lộ trình, phù hợp với khả năng và yêu cầu phát triển của Thành phố. Mục tiêu của việc thí điểm này là tạo môi trường sản xuất, kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm sự thống nhất của thị trường và không cản trở lưu thông hàng hóa, dịch vụ. Đồng thời, việc thực hiện chính sách phí, lệ phí cũng cần đảm bảo điều tiết hợp lý đối với hàng hóa, dịch vụ và nguồn thu nhập hợp pháp của tổ chức, cá nhân trên địa bàn Thành phố. Quan trọng hơn, việc thực hiện chính sách này phải tuân thủ nguyên tắc công khai, minh bạch và cải cách hành chính nhà nước để đảm bảo sự minh bạch và trung thực trong thu thuế và phí phạm vào ngân sách Thành phố.
Chủ động nhiều thẩm quyền về thực hiện chính sách tiền lương
Đặc biệt, Nghị Quyết của Quốc hội cũng giao Thành phố Hồ Chí Minh nhiều thẩm quyền về thực hiện chính sách tiền lương. Cụ thể tại khoản 3, Điều 5 về tài chính, ngân sách nhà nước, Nghị quyết quy định: Thành phố thực hiện cơ chế tạo nguồn thực hiện cải cách tiền lương theo quy định.
Sau khi ngân sách Thành phố bảo đảm đủ nguồn thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách an sinh xã hội cho cả thời kỳ ổn định ngân sách theo quy định của cấp có thẩm quyền, Hội đồng nhân dân Thành phố được quyết định: Sử dụng nguồn thực hiện cải cách tiền lương còn dư của ngân sách Thành phố và cho phép ngân sách cấp dưới sử dụng nguồn cải cách tiền lương còn dư để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách, chi thu nhập tăng thêm trên cơ sở tuân thủ quy định tại điểm b khoản 5 Điều 9 của Nghị quyết này; Tỷ lệ trích nguồn thu được để lại để tạo nguồn cải cách tiền lương đối với các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý có số thu lớn cho phù hợp; bảo đảm nguyên tắc để các cơ quan, đơn vị này tự sắp xếp bố trí nguồn thực hiện cải cách tiền lương theo lộ trình do cơ quan có thẩm quyền quyết định; ngân sách nhà nước không bổ sung để thực hiện cải cách tiền lương cho các cơ quan, đơn vị này.
Nghị quyết cho phép các cơ quan hành chính nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập do Thành phố quản lý sử dụng nguồn thực hiện cải cách tiền lương còn dư để tăng chi đầu tư, mua sắm, hoạt động chuyên môn của cơ quan, tổ chức, đơn vị, chi thu nhập tăng thêm trên cơ sở tuân thủ quy định tại điểm b khoản 5 Điều 9 của Nghị quyết này.
Điểm c, khoản 1, Điều 8 về quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo quy định: "Trong thời gian thực hiện Nghị quyết này, chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo làm việc tại doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức khoa học và công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo và các tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn Thành phố được miễn thuế thu nhập cá nhân trong thời hạn 05 năm đối với thu nhập từ lương, tiền công".
Khoản 2, Điều 8 quy định: Hội đồng nhân dân Thành phố quy định các nội dung sau đây: Tiền lương, tiền công, chế độ phúc lợi và chính sách ưu đãi khác đối với các chức danh lãnh đạo trong tổ chức khoa học và công nghệ công lập được xác định trên cơ sở trình độ, năng lực và yêu cầu công việc; Thù lao thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ; Tiêu chí, đối tượng, điều kiện được hưởng ưu đãi tại điểm a và điểm b khoản này.
Điểm c, khoản 5, Điều 9 về tổ chức bộ máy chính quyền thành phố quy định, HĐND thành phố có thẩm quyền: "Quyết định bố trí ngân sách Thành phố để chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn, người lao động thuộc khu vực quản lý nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập, một số hội có tính chất đặc thù và một số cơ quan trung ương trên địa bàn Thành phố, theo hiệu quả công việc ngoài việc thực hiện chi thu nhập tăng thêm theo quy định của pháp luật hiện hành về cơ chế tự chủ tài chính đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm không vượt quá 1,8 lần mức lương ngạch, bậc, chức vụ và chi thu nhập tăng thêm không vượt quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc phạm vi quản lý…/.