QUỐC HỘI THẢO LUẬN KẾT QUẢ GIÁM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT KIẾN NGHỊ CỦA CỬ TRI GỬI ĐẾN KỲ HỌP THỨ 4, QUỐC HỘI KHÓA XV
Tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024. Trước đó, tại phiên thảo luận về nội dung này, đại biểu Nguyễn Quốc Luận – Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái bày tỏ đồng tình, thống nhất rất cao với Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.Sau khi nghiên cứu các chuyên đề dự kiến giám sát năm 2024 đang xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, đại biểu đề xuất 2 chuyên đề giám sát của Quốc hội năm 2024 là chuyên đề 1 và chuyên đề 2.
Đại biểu Nguyễn Quốc Luận – Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái
Về chuyên đề việc thực hiện Nghị quyết số 43 ngày 11/1/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội và các Nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia đến hết năm 2023, thời kỳ trước và sau có liên quan, đại biểu cho biết, trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước chịu tác động nặng nề do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, Nghị quyết số 43 của Quốc hội được ban hành và triển khai thực hiện là một dấu ấn đột phá, chưa có tiền lệ, góp phần rất quan trọng để phục hồi, phát triển hoạt động sản xuất kinh, doanh của các thành phần kinh tế, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng của khu vực và thế giới về phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội sau đại dịch COVID-19.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc triển khai thực hiện nghị quyết vẫn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế như: Việc triển khai thực hiện nghị quyết còn chậm, nhiều chính sách quan trọng kết quả đạt được còn thấp so với mục tiêu đặt ra. Ví dụ như chính sách hỗ trợ lãi suất 2% cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và việc triển khai các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng thuộc chương trình, v.v..
Cùng tham gia phát biểu, đại biểu Nguyễn Đại Thắng – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên cho rằng, với mục tiêu không ngừng đổi mới, nâng cao hoạt động của Quốc hội nên việc đẩy mạnh công tác giám sát của Quốc hội là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Quốc hội khóa XV ngay từ đầu nhiệm kỳ đã chú trọng công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, góp phần tạo cơ sở pháp lý và định hướng hoạt động giám sát cho cả nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, đã xây dựng Đề án tiếp tục đổi mới hoạt động giám sát và Đảng đoàn Quốc hội đã ban hành kết luận về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát, ban hành Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hướng dẫn hoạt động giám sát của các cơ quan của Quốc hội và Nghị quyết hướng dẫn hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp.
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên
Thời gian qua, hoạt động giám sát đã có nhiều đổi mới trong cách thức triển khai, chú trọng lựa chọn vấn đề giám sát, vừa đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động chất vấn tại kỳ họp Quốc hội. Các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nhiều đổi mới và đạt được nhiều kết quả tích cực trong hoạt động giám sát chuyên đề. Chương trình giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2022 và năm 2023 đã triển khai thực hiện có hiệu quả với nhiều đổi mới và đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp tích cực vào hoạt động lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, góp phần giám sát và kiểm soát chặt chẽ quyền lực Nhà nước, được Nhân dân và cử tri cả nước đánh giá cao, góp phần đưa hoạt động của Quốc hội ngày càng sát với thực tiễn cuộc sống.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, việc triển khai một số hoạt động giám sát có thời điểm, có nội dung chưa hiệu quả, chưa đi đến cùng vấn đề, tính phản biện chưa cao; phương pháp, cách thức thực hiện giám sát còn chưa thống nhất; việc triển khai công tác giúp việc của một số đoàn giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện chưa thống nhất, một số kết luận, kiến nghị sau giám sát còn chung chung, thiếu cụ thể, tính khả thi thấp. Để triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024, đại biểu đề xuất một số giải pháp.
Cụ thể, để triển khai thực hiện có hiệu quả hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần quan tâm làm tốt công tác chuẩn bị giám sát; đề cương xây dựng báo cáo giám sát cần chi tiết, yêu cầu báo cáo cụ thể những vấn đề thuộc nội dung giám sát; cần thành lập tổ công tác giúp việc của Đoàn giám sát là những cán bộ, chuyên gia, các vị đại biểu Quốc hội có chuyên môn, có kinh nghiệm sâu về lĩnh vực giám sát; cần thu thập các kết luận thanh tra, kiểm tra, kiểm toán về nội dung giám sát, tổ công tác của Đoàn giám sát cần làm việc trước các cơ quan, đơn vị liên quan xác minh, làm rõ những vấn đề cần thiết trước khi đoàn giám sát làm việc chính thức với đơn vị chịu sự giám sát.
Đại biểu Lê Thanh Hoàn – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá đánh giá cao sự chuẩn bị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự kiến Chương trình giám sát năm 2024, các kiến nghị đề xuất giám sát của các cơ quan, tổ chức đã được tổng hợp đầy đủ với 88 vấn đề trong 10 lĩnh vực. Trên cơ sở đó đã khái quát và tập trung đưa ra 4 chuyên đề để đại biểu Quốc hội thảo luận, cho ý kiến. Đây là những vấn đề được lựa chọn phù hợp và rất có ý nghĩa thời sự để Quốc hội cân nhắc và quyết định lựa chọn 2 chuyên đề giám sát tối cao.
Về chuyên đề giám sát về chính sách pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội năm 2015 đến hết năm 2023 và thời kỳ trước, sau có liên quan, đại biểu tán thành đưa chuyên đề này vào chương trình giám sát của Quốc hội năm 2024 nhưng cần tập trung hơn về phát triển và quản lý nhà ở xã hội.
Đại biểu Lê Thanh Hoàn – Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá
Chính sách nhà ở xã hội là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Trước năm 1992 thì Nhà nước đã thực hiện chính sách phân phối nhà ở cho cán bộ, công nhân, viên chức thuộc các cơ quan, đơn vị nhà nước; đến năm 1991, với sự ra đời của Pháp lệnh Nhà ở thì chính sách bao cấp về nhà ở đã được xóa bỏ. Tuy nhiên, khái niệm nhà ở xã hội mới xuất hiện chính thức lần đầu trong Luật Nhà ở năm 2005 với ý nghĩa nhà ở xã hội là một trong những nội dung quan trọng của chính sách phát triển kinh tế - xã hội, góp phần ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội. Luật Nhà ở năm 2014 tiếp tục kế thừa chính sách về nhà ở xã hội.
Theo đó, Nhà nước sẽ ban hành cơ chế chính sách miễn, giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi, cơ chế tài chính khác và để hỗ trợ thực hiện chính sách nhà ở xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện thì cũng còn nhiều khó khăn, chỗ ở cho người dân, đặc biệt là cho đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội thực tế còn khoảng cách rất xa so với mục tiêu và nhu cầu đề ra. Thực tế còn xảy ra tình trạng nhà ở xã hội có địa điểm không có người tham gia, trong khi đó có nơi số lượng người tham gia lại quá đông. Cách xác định đối tượng người mua nhà ở xã hội cũng còn gây nhiều dư luận khác nhau.
Để phát triển nhà ở xã hội thực sự đạt yêu cầu, mục đích xã hội cần phải định hình rõ hệ thống chính sách hỗ trợ để đúng đối tượng thụ hưởng, hạn chế tối đa việc trục lợi từ hỗ trợ chính sách nhà ở xã hội. Do đó, đại biểu đề nghị phạm vi giám sát cần phải toàn diện, cần có sự đánh giá xuyên suốt quá trình phát triển nhà ở. Vì vậy, đề nghị thời gian giám sát bắt đầu từ năm 2006, thời điểm có hiệu lực của Luật Nhà ở năm 2005 cho đến hết năm 2023.