Đề xuất cơ chế, chính sách tốt hơn nhằm bảo vệ môi trường hiệu quả
Theo chương trình Phiên họp pháp luật tháng 9/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết và đề cương các báo cáo của Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021”. Còn theo Nghị quyết số 582/NQ-UBTVQH15, Đoàn giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021” do Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải làm Trưởng đoàn; Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy làm Phó Trưởng đoàn Thường trực; Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường làm Phó Trưởng đoàn giám sát.
Phạm vi giám sát là việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng theo quy định của pháp luật liên quan trên phạm vi cả nước (trọng tâm là các Luật Điện lực, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Luật Dầu khí, Luật Năng lượng nguyên tử, Luật Khoáng sản, Luật Bảo vệ Môi trường, Luật Quy hoạch) từ ngày 01/01/2016 đến hết ngày 31/12/2021. Đối tượng giám sát là Chính phủ; các Bộ, ngành, tổ chức, doanh nghiệp có liên quan; UBND cấp tỉnh của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu tại cuộc làm việc với Đoàn Giám sát của Ủy ban Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc “Thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021”.
Tại cuộc làm việc với Đoàn Giám sát của Ủy ban Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc “Thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021” mới đây, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, chuyên đề giám sát lần này hết sức lớn, quan trọng, với nhiều nội dung chuyên sâu, trong quá trình triển khai thực hiện, phải phát huy được vai trò của các Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng Nhân dân các địa phương… Đoàn giám sát được thành lập với nhiều thành phần, gồm nhiều chuyên gia ở các lĩnh vực có chuyên môn cao.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, các thành viên tiếp tục nghiên cứu, gửi ý kiến cho Thường trực Đoàn giám sát, Tổ giúp việc nhằm hoàn chỉnh các văn bản để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó, lưu ý xây dựng đề cương báo cáo kết quả giám sát phải bảo đảm trọng tâm, trọng điểm; phân công, phối hợp, triển khai thực hiện khoa học, chặt chẽ, tránh chồng chéo… Đồng thời, cần nắm rõ mục đích của giám sát chuyên đề này nhằm đánh giá khách quan, trung thực, toàn diện việc triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021; phát hiện những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân (làm rõ những tồn tại, hạn chế là do quy định pháp luật hay do tổ chức thực hiện); làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, kết quả của giám sát là kịp thời xử lý hoặc đề xuất phương án xử lý những tồn tại, hạn chế nhằm khắc phục khó khăn, vướng mắc, bất cập; kiến nghị, đề xuất giải pháp hoàn thiện, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng và xử lý trách nhiệm đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan… Qua hoạt động giám sát, rút ra các bài học kinh nghiệm để phục vụ cho việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn tiếp theo. Kết quả quan trọng nhất là ra được Nghị quyết để trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ Sáu (dự kiến diễn ra vào tháng 10/2023).
.jpg)
Tiến sĩ Nguyễn Hồng Minh-Chủ tịch Hội đồng Khoa học, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dầu khí Việt Nam.
Một trong những nội dung được các chuyên gia, nhà khoa học khuyến nghị với Đoàn giám sát là phải giám sát được ngành Năng lượng đóng góp và có hiệu quả như thế nào đối với nền kinh tế-xã hội. Vì vậy, cần có sự đánh giá xem ngành Năng lượng phát triển đến đâu cũng như chính sách đầu tư, nguồn lực cho phát triển trong thời gian tới.
TS.Nguyễn Hồng Minh - Chủ tịch Hội đồng Khoa học, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dầu khí Việt Nam khẳng định: Ngành Năng lượng đóng góp quan trọng vào các ngành kinh tế-xã hội khác nên đề nghị Đoàn giám sát cần quan tâm đến thị trường năng lượng cho đến nay phát triển như thế nào, mỗi phân ngành đã có sự liên kết với nhau không. Khả năng cạnh tranh của các phân ngành năng lượng và chi phí giá thành trong từng phân ngành. Bên cạnh đó, cần có sự đánh giá xem ngành Năng lượng phát triển đến đâu và có liên thông với các thị trường khác ra sao cũng như tham gia vào hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng năng lượng.
Để thực hiện hiệu quả việc phát triển năng lượng, TS.Nguyễn Hồng Minh cũng cho rằng, việc dành nguồn lực, đặc biệt là tài chính cho ngành Dầu khí cũng rất quan trọng. Vì vậy, Đoàn giám sát cũng cần giám sát sự điều tiết của Nhà nước đối với phát triển năng lượng đang ở mức độ nào; chính sách khuyến khích và tình hình thu hút đầu tư nước ngoài, đầu tư tư nhân vào lĩnh vực dầu khí cho đến nay như thế nào, đã tương xứng chưa để có giải pháp chỉ đạo các Bộ ngành, đơn vị trong thời gian tới.
.jpg)
Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An.
Đóng góp ý kiến vào các nội dung mà Đoàn giám sát cần chú trọng quan tâm giám sát, Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An cho rằng, Đoàn giám sát cần tập trung giám sát vào vấn đề bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia; hiệu quả khai thác và sử dụng năng lượng; cơ sở hạ tầng năng lượng; phát triển các thị trường năng lượng; chính sách giá năng lượng bao gồm cả giá điện; phát triển khoa học công nghệ trong phát triển năng lượng. Để thực hiện được những nội dung trên, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cần tham mưu với Quốc hội rà soát lại các điều luật, chính sách liên quan cũng như có sự đánh giá những bất cập về thể chế để thực hiện tốt các chính sách đó.
Đề cập về phát triển năng lượng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy khẳng định: Việt Nam là một nền kinh tế năng động với tốc độ tăng trưởng cao trong nhiều năm liên tục. Vì thế, nhu cầu sử dụng năng lượng, đặc biệt là điện năng ngày càng tăng cao. Để đạt các mục tiêu về phát triển kinh tế xanh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng, trong đó đáng lưu ý là ngày 11/2/2020, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 55-NQ/TW về “Định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy, nước ta đã và đang đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi ngành năng lượng theo tinh thần phát huy nội lực, đồng thời tăng cường sự hợp tác, hỗ trợ từ các đối tác phát triển. Trong đó, đã giảm dần nguồn điện sử dụng nhiên liệu hoá thạch, ưu tiên phát triển các nguồn điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới và sạch. Thủ tướng Chính phủ đã tuyên bố tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc lần thứ 26 (COP26) là Việt Nam sẽ thực hiện mục tiêu đạt trung hòa carbon (Net-zero) vào năm 2050.
.jpg)
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu tại cuộc làm việc với Đoàn Giám sát của Ủy ban Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tuy vậy, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, giai đoạn 2016-2021 vừa qua, Việt Nam đồng thời phải thực hiện các giải pháp nhằm giải quyết các khó khăn thách thức trong việc đảm bảo an ninh năng lượng trong điều kiện giảm thiểu các tác động môi trường của hoạt động phát điện, phụ tải tăng trưởng với tốc độ cao gây sức ép lên hạ tầng cơ sở ngành năng lượng, đòi hỏi vốn đầu tư lớn cùng các giải pháp kỹ thuật phức tạp.
Mục tiêu đặt ra là cần tham mưu với Ủy ban Thường vụ Quốc hội ra được một đầu bài đúng, để cuộc giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thật sự thực chất, hiệu quả, “đúng” và “trúng”, vừa giúp giải quyết, tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc hiện nay, đồng thời tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về phát triển năng lượng. Trong khi đó, nội dung và phạm vi giám sát rất rộng, nhiều nội dung rất chuyên sâu, tính chất quan trọng đối với phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
Với những ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, sẽ chỉ đạo Ủy ban tiếp thu các ý kiến, đề xuất về Kế hoạch, đề cương phục vụ Đoàn Giám sát của Ủy ban Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với việc “Thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021” trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, đóng góp ý kiến./.