ĐỀN BÙ THỎA ĐÁNG ĐỐI VỚI NGƯỜI DÂN CHỊU ẢNH HƯỞNG CỦA DỰ ÁN ĐƯỜNG VÀNH ĐAI 3 TP.HỒ CHÍ MINH

Toàn cảnh phiên họp

Thẩm tra Dự án đường Vành đai 3 Tp.Hồ Chí Minh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, về phương án thu hồi vốn đầu tư cho ngân sách trung ương, ngân sách địa phương của Dự án, phạm vi đầu tư Dự án bao gồm: Đường Vành đai 3 (đường cao tốc); Hai đường song hành. Theo Báo cáo số 219, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ thu phí phần đường cao tốc (Đường Vành đai 3) để thu hồi vốn đầu tư cho ngân sách trung ương và ngân sách địa phương tương ứng theo phần vốn góp đầu tư phần đường cao tốc của Dự án. Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ trong các bước Nghiên cứu khả thi cần tiếp tục rà soát, chuẩn xác tổng mức đầu tư phần đường cao tốc (Đường Vành đai 3) theo quy định, để xác định chính xác tỷ lệ hoàn vốn cho ngân sách các cấp.

Về sơ bộ phương án thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, tổng diện tích đất chiếm dụng khoảng 642,7 ha, thực tế triển khai các dự án cao tốc thời gian qua cho thấy tiến độ thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phụ thuộc vào sự chỉ đạo, điều hành của các cấp chính quyền địa phương. Vì vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ trong giai đoạn sau có các giải pháp chỉ đạo, điều hành quyết liệt để nâng cao công tác phối hợp giữa các cơ quan thực hiện và có chế tài gắn trách nhiệm đối với các cấp địa phương bảo đảm được tiến độ thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tránh chậm trễ ảnh hưởng tới tiến độ hoàn thành Dự án. Đề nghị Chính phủ cần quan tâm trong quá trình chỉ đạo các địa phương triển khai Dự án thực hiện thu hồi, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đồng bộ giữa các địa phương, ban hành chính sách hợp lý và đền bù thỏa đáng đối với người dân chịu ảnh hưởng của Dự án, đặc biệt đối với khu vực giáp ranh giữa hai địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh

Về tiến độ hoàn thành Dự án, tại Báo cáo số 205/BC-CP, Chính phủ cam kết tổ chức thực hiện Dự án bảo đảm chất lượng, tiến độ theo ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng đường bộ cao tốc có quy mô, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, thời gian từ lúc chuẩn bị đến khi hoàn thành tối thiểu từ 5 - 6 năm. Đồng thời, việc triển khai thực hiện nhiều dự án đường cao tốc trong cùng một thời gian, trong đó tập trung chủ yếu vào giai đoạn 2022 - 2025 sẽ cần một nguồn lực rất lớn (nguồn nhân lực, vật liệu, thiết bị máy móc…). Ngoài ra, qua kết quả giám sát việc thực hiện Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 cho thấy còn những khó khăn, vướng mắc về thiếu nguyên vật liệu, giá nguyên vật liệu tăng cao, bãi đổ thải, đường công vụ... ảnh hưởng lớn đến tiến độ hoàn thành dự án này. Đồng thời, các địa phương được giao triển khai thực hiện Dự án cũng chưa có kinh nghiệm về quản lý dự án đường cao tốc.

Do đó, Ủy ban Kinh tế cho rằng thực tế triển khai Dự án sẽ gặp khó khăn trong việc bảo đảm tiến độ, chất lượng, vì vậy đề nghị Chính phủ đánh giá bổ sung đầy đủ hơn về khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, sự cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, khả năng gây ra tình trạng khan hiếm và tăng giá nguyên vật liệu, nhất là trong bối cảnh giá xăng dầu đang tăng cao để có giải pháp kịp thời, đồng bộ. Chính phủ và các địa phương cần cam kết trách nhiệm tổ chức thực hiện bảo đảm hiệu quả, tiến độ, chất lượng cho Dự án này và các dự án quan trọng khác cùng được triển khai, đồng thời cần tăng cường vai trò của Bộ Giao thông vận tải trong việc triển khai thực hiện Dự án, đặc biệt là các dự án thành phần có yêu cầu cao về kỹ thuật và công nghệ.

Về nguồn vốn, Ủy ban Kinh tế cho rằng việc Chính phủ dự kiến nguồn lực ngân sách trung ương trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn đã được phân bổ cho Bộ Giao thông vận tải và nguồn ngân sách trung ương chưa phân bổ trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 nhằm cơ bản hoàn thành Dự án là phù hợp với mục tiêu, định hướng Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Ngày 4/6/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có Thông báo kết luận số 1124/TB-TTKQH, trong đó dự kiến bố trí kinh phí cho Dự án từ nguồn ngân sách trung ương chưa phân bổ. Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến đối với Danh mục đầu tư từ nguồn chưa phân bổ theo quy định tại khoản 2 Điều 7 Nghị quyết số 29/2021/QH15.

Ngoài ra, về ngân sách địa phương, theo quy định của pháp luật, khi quyết định chủ trương đầu tư phải quyết định tổng mức vốn và cơ cấu vốn. Theo hồ sơ Dự án, Hội đồng nhân dân các địa phương (Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Long An) đã ban hành các Nghị quyết cam kết bố trí vốn cho Dự án. Tuy nhiên, để bảo đảm tiến độ, chất lượng cho Dự án, Ủy ban Kinh tế đề nghị các địa phương cam kết chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội về việc bố trí nguồn ngân sách địa phương cho Dự án.