NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ VÀ SỨC CẠNH TRANH CỦA NỀN KINH TẾ TRONG GIAI ĐOẠN MỚI

Thảo luận tại Phiên họp, các đại biểu đánh giá, trước những biến động to lớn trong nền kinh tế thế giới sau cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2008 và đến nay, dịch COVID-19 đang diễn ra phức tạp, không thể dự đoán trước và được đánh giá là cuộc khủng hoảng y tế, kinh tế, đan xen những cơ hội nhưng cũng phát sinh nhiều thách thức, khó khăn mới. Do đó, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục chuyển đổi phương thức phát triển, xây dựng mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp đối với những nội dung ưu tiên cần tập trung nguồn lực để thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế nhằm khắc phục hạn chế, yếu kém, đạt hiệu quả cao hơn và tạo sự chuyển biến tích cực trong đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế trong giai đoạn mới.

Phát triển khoa học và ứng dụng công nghệ cao trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp

Quan tâm đến nội dung nâng cao chuỗi giá trị các ngành dựa vào ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số, cụ thể là trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp, đại biểu Chu Thị Hồng Thái- Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn chỉ rõ, ở Việt Nam, nông nghiệp là ngành kinh tế quan trọng. Sự thay đổi của ngành nông nghiệp ảnh hưởng lớn đến việc làm, thu nhập, nâng cao mức sống về mọi mặt của hàng chục triệu người nông dân, ảnh hưởng lớn đến bộ mặt của nông thôn. Qua hai năm dịch bệnh COVID-19 hoành hành trên toàn thế giới và trong nước, chúng ta càng nhận thấy rõ và khẳng định vai trò của nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế. Trong lúc khó khăn, khu vực nông thôn lại trở thành chỗ dựa vững chắc, sẵn sàng dang tay đón lao động từ các khu công nghiệp, các thành phố lớn quay trở về như thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, đại biểu phân tích, ngành nông nghiệp cũng cần phải thay đổi, phải cơ cấu lại để thích ứng với thực tiễn nhiều biến động và đòi hỏi ngày càng cao của thị trường. Đại biểu đồng tình và nhất trí cao với mục tiêu, các chỉ tiêu và nhiệm vụ, giải pháp cơ cấu lại ngành nông nghiệp như báo cáo đã nêu. Theo đại biểu, các mục tiêu, các nhiệm vụ, giải pháp mà Chính phủ đưa ra đã cơ bản giải quyết được những tồn tại, hạn chế của ngành nông nghiệp hiện nay là thiếu bền vững, kinh tế hộ nhỏ lẻ, ruộng đất sản xuất manh mún, thị trường tiêu thụ thiếu ổn định. Chính phủ cũng đưa ra các giải pháp về kinh tế số, kinh tế xanh và giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp. Các giải pháp đưa ra cũng đã bám sát với các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu phát biểu từ điểm cầu Thừa Thiên Huế

Cũng tham gia thảo luận về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Sửu- Đoàn ĐBQH tỉnh Thừa Thiên Huế chỉ ra rằng, trong nhóm cơ cấu lại ngành nông nghiệp, có 10 đề án quy hoạch liên quan chủ yếu sẽ phải hoàn thành trong giai đoạn 2 năm 2021-2022. Điều này đòi hỏi sự tập trung cao độ của Bộ chủ trì và các cơ quan liên quan, đặc biệt là việc phát triển khoa học và ứng dụng chuyển giao công nghệ cao, công nghệ tiên tiến phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế và biến đổi khí hậu giai đoạn 10 năm tới. Để thực hiện được các mục tiêu đề ra, theo đại biểu, cần đột phá trong chuyển dịch kinh tế hộ chủ yếu là nông dân thành kinh tế hợp tác hay hợp tác xã và thúc đẩy nâng cấp hợp tác xã thành doanh nghiệp hay kinh tế doanh nghiệp và tách lực lượng lao động phi nông nghiệp riêng nhằm góp phần hình thành hệ sinh thái hợp tác xã với doanh nghiệp, doanh nghiệp địa phương, doanh nghiệp vừa và nhỏ với tập đoàn kinh tế mạnh, tạo liên kết vùng, chọn ngành lợi thế nhất làm trục để tương trợ nhau phát triển bền vững.

Đưa ra ý kiến về nội dung tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đại biểu Lê Minh Nam- Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang cho rằng, để phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững, toàn diện trong phạm vi toàn quốc, cần quan tâm phát triển sản xuất nông nghiệp tại Hậu Giang và Đồng bằng sông Cửu Long. Đại biểu phân tích, đây là một khu vực có đóng góp rất quan trọng nhưng hiện tại đang đối mặt với những tác động rất đáng quan ngại về thực trạng xâm nhập mặn, biến đổi khí hậu, đặc biệt là hệ lụy của việc sử dụng quá mức nguồn nước đầu nguồn sông Mê Kông đã làm sụt giảm nghiêm trọng độ màu mỡ của đất để thâm canh quy mô lớn ở khu vực này. Do đó, Chính phủ và các Bộ, ngành cần có giải pháp cụ thể để khắc phục tình trạng này.

Cơ cấu lại thị trường lao động phải có những thay đổi về chất

Tham gia phát biểu tại Phiên thảo luận, đại biểu Đinh Ngọc Quý- Đoàn ĐBQH tỉnh Gia Lai đánh giá báo cáo của Chính phủ khá toàn diện trên nhiều mặt, nhìn nhận thẳng thắn những thành quả, những hạn chế, yếu kém, thách thức và có nhiều thông tin chi tiết, có so sánh quốc tế, so sánh với đánh giá, nhận định xếp hạng của các tổ chức quốc tế lớn để thấy được thực sự chúng ta đang ở đâu trong từng lĩnh vực, từng thị trường của nền kinh tế. Tuy nhiên, theo đại biểu, cần phải quan tâm hơn nữa đến thị trường lao động, đến chất lượng nguồn nhân lực, đến kỹ năng nghề của người lao động để không chỉ đồng hành mà phải chủ động hơn với các thị trường khác để góp phần đưa kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế đạt được hiệu quả và thực chất.

Đại biểu Đinh Ngọc Quý phát biểu từ điểm cầu phòng họp Diên Hồng

Về quản trị thị trường lao động, theo đại biểu Đinh Ngọc Quý, qua đại dịch COVID-19 vừa qua, chúng ta cần đrút kinh nghiệm một số vấn đề để bổ sung vào kế hoạch, nhằm định hướng thị trường lao động chủ động hơn, ứng phó với những tác động khác của thị trường trong tương lai, chứ không chỉ là dịch bệnh. Muốn làm được điều này thì phương pháp tiếp cận của phía cơ quan quản lý nhà nước phải có sự điều chỉnh so với trước đây và phải có một hệ thống cơ sở dữ liệu tốt hơn. Quan điểm của đại biểu cho rằng, việc kết nối, liên thông thị trường lao động phải được điều chỉnh về mặt thời điểm thực hiện so với Quyết định số 176/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình hỗ trợ phát triển thị trường lao động đến năm 2030.

Về phát triển thị trường lao động, đại biểu cho rằng, cơ cấu lại thị trường lao động cần phải được chú ý hơn, không chỉ trên những chỉ số mục tiêu khái quát mà còn phải có những thay đổi về chất thực sự để khắc phục được những hạn chế hiện nay của thị trường lao động. Cụ thể như hiệu suất về sử dụng lao động giai đoạn vừa qua có cải thiện nhưng không nhiều. Năng suất lao động có tốc độ tăng, đạt kế hoạch nhưng giá trị tuyệt đối không cao, tỷ lệ lao động qua đào tạo đến năm 2021 đã đạt khoảng 67% nhưng tỷ lệ đào tạo sơ cấp chiếm tỷ trọng cao… Đại biểu đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần quan tâm đầu tư hơn, chú trọng hơn đến các biện pháp cụ thể để thực hiện các chỉ tiêu, mục tiêu phản ánh được cơ cấu lại thị trường lao động về chất lượng. Tận dụng những năm còn lại của cơ hội dân số vàng chỉ đến với mỗi quốc gia có một lần. Đồng thời, tận dụng được lợi thế của vốn nhân lực hiện đang ở mức cao hơn với mức trung bình của thế giới cũng như trong khu vực, không chỉ để khắc phục được những hạn chế hiện nay mà còn bù đắp cho lực lượng lao động sụt giảm và già hóa dân số tăng nhanh.

Cũng liên quan đến vấn đề thị trường lao động trong tái cơ cấu nền kinh tế, đại biểu Trần Văn Sáu- Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, cơ cấu kinh tế còn bất cập, phát triển đô thị tập trung, thiếu liên kết và không đồng bộ trong kết nối giữa nông thôn và đô thị, chất lượng đào tạo và phân bổ nguồn nhân lực chưa hợp lý. Qua đợt dịch bùng phát vừa qua, cho thấy, phần lớn lao động bị ảnh hưởng là nông dân rút khỏi nông nghiệp để làm công nhân, là lao động tự do, thiếu việc là…Từ đó, đại biểu đề nghị Chính phủ cần có đánh giá đúng, đầy đủ về thị trường lao động, có chính sách đầu tư hợp lý để phát triển kinh tế vùng, thu hút lao động, giải quyết việc làm, tổ chức đào tạo, đào tạo lại, dạy nghề phù hợp để tạo cơ hội việc làm cho người lao động, nhất là nông dân, lực lượng dễ bị tổn thương trong điều kiện kinh tế thị trường.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận

Kết luận một số nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao kết quả thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, đồng thời cũng tham gia nhiều ý kiến về tồn tại, hạn chế, bất cập và nhấn mạnh đến 05 mục tiêu không hoàn thành, đặc biệt là ba nhiệm vụ trọng tâm không đạt mục tiêu Quốc hội đặt ra, gồm cơ cấu lại đầu tư công, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước và cơ cấu lại các tổ chức tín dụng.

Bên cạnh đó, về kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, đa số ý kiến đại biểu thống nhất cần thiết ban hành kế hoạch; đề nghị cơ cấu lại không gian kinh tế phải bao hàm kinh tế vùng, kinh tế ngành, đảm bảo phát triển bền vững và đa số người dân được hưởng lợi từ quá trình tăng trưởng. Đồng thời, các đại biểu cũng tham gia nhiều ý kiến về các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp và thực hiện kế hoạch về phát triển doanh nghiệp kinh tế tập thể, hợp tác xã, kinh tế số, phát triển thị trường lao động, thị trường vốn, phát triển kinh tế đô thị, về cơ cấu lại ngân sách nhà nước, đầu tư công, đơn vị sự nghiệp công, cơ cấu lại nông nghiệp, phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu và hội nhập kinh tế quốc tế trong điều kiện cách mạng công nghiệp 4.0; việc cơ cấu lại nền kinh tế cũng cần phải đặt trong bối cảnh diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, gắn kết việc phòng, chống dịch, điều trị bệnh cho nhân dân và khôi phục phát triển kinh tế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, sau Phiên thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Cơ quan soạn thảo, Cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến phát biểu tại hội trường hôm nay và các ý kiến thảo luận tại Tổ để xây dựng báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các các vị đại biểu Quốc hội, hoàn chỉnh kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 trình Quốc hội xem xét, thông qua./.