Trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Cảnh sát cơ động, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Quốc phòng và An ninh tán thành sự cần thiết ban hành Luật Cảnh sát cơ động với những lý do đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước về xây dựng Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, “ưu tiên hiện đại hóa một số lực lượng”, trong đó có lực lượng Cảnh sát cơ động.
Việc ban hành Luật nhằm cụ thể hóa nội dung về bảo vệ quyền con người, quyền công dân đã được quy định trong Hiến pháp năm 2013; đồng thời khắc phục những hạn chế, bất cập sau 07 năm thực hiện Pháp lệnh Cảnh sát cơ động.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới nêu rõ, cảnh sát cơ động là lực lượng vũ trang chiến đấu tập trung, sử dụng biện pháp vũ trang là chủ yếu; được trang bị vũ khí, phương tiện kỹ thuật đặc chủng, hiện đại; việc huấn luyện và thực thi nhiệm vụ trong điều kiện, hoàn cảnh khắc nghiệt, khó khăn, đòi hỏi cán bộ, chiến sĩ phải có trình độ, năng lực, bản lĩnh và kỹ năng cao. Do đó, việc xây dựng Luật Cảnh sát cơ động là rất cần thiết, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho lực lượng Cảnh sát cơ động thực hiện tốt nhiệm vụ theo yêu cầu thực tiễn đặt ra.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho rằng, hồ sơ dự án Luật đã được Chính phủ xây dựng theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tờ trình và dự thảo Luật cơ bản đã được Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến thẩm tra sơ bộ của các cơ quan của Quốc hội, đủ điều kiện trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 2. Dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; phù hợp với Hiến pháp, cơ bản đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.
Về vị trí, chức năng của Cảnh sát cơ động (Điều 3), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cơ bản tán thành với quy định của dự thảo Luật. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho biết, còn có ý kiến đề nghị quy định bảo đảm tính logic, phù hợp với quy định tại Điều 3 của Luật Công an nhân dân và khoản 1 Điều 26 của Luật Quốc phòng; đề nghị bổ sung nội dung “đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội”; đề nghị bổ sung cụm từ “đặc biệt” trước cụm từ “nòng cốt” và cân nhắc có nên sử dụng cụm từ “chuyên trách” không?
Về nguyên tắc hoạt động của Cảnh sát cơ động (Điều 4), Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản tán thành với nội dung quy định tại dự thảo Luật vì phù hợp nguyên tắc hoạt động của lực lượng Công an nhân dân, trong đó có lực lượng Cảnh sát cơ động. Có ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định lại khoản 5 để thể hiện rõ nguyên tắc chấp hành mệnh lệnh trong lực lượng vũ trang; chấp hành kỷ luật, nghiêm minh, tuyệt đối phục tùng và triệt để thi hành mệnh lệnh cấp trên; nguyên tắc cấp dưới phục tùng cấp trên, địa phương phục tùng trung ương; đề nghị chỉnh sửa khoản 1 trên cơ sở kế thừa quy định của Pháp lệnh Cảnh sát cơ động hiện hành và bổ sung nguyên tắc “tôn trọng, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân”.
Đề cập về xây dựng Cảnh sát cơ động (Điều 5), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản tán thành nội dung dự thảo Luật vì phù hợp chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng Công an nhân dân, trong đó xác định ưu tiên xây dựng Cảnh sát cơ động tiến thẳng lên hiện đại. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị tiếp tục nghiên cứu để tiếp thu, cụ thể như sau:
- Một số ý kiến đề nghị làm rõ nội hàm việc xây dựng Cảnh sát cơ động “hiện đại”, các chính sách cần ưu tiên, thời gian, lộ trình, nguồn lực thực hiện để bổ sung một số quy định cụ thể hơn trong dự thảo Luật.
- Có ý kiến đề nghị tại khoản 2 bổ sung cụm từ “trách nhiệm” sau cụm từ “cơ quan, tổ chức”; thay cụm từ “công dân Việt Nam có trách nhiệm” bằng cụm từ “công dân Việt Nam có nghĩa vụ”.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Cảnh sát cơ động
Về nhiệm vụ của Cảnh sát cơ động (Điều 9), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới nêu rõ, đa số ý kiến Uỷ ban Quốc phòng và an ninh nhất trí với dự thảo Luật. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu các ý kiến sau đây để tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật:
- Một số ý kiến đề nghị chỉ quy định những nhiệm vụ trực tiếp liên quan đến việc thực hiện biện pháp vũ trang do Cảnh sát cơ động chủ trì khi có tình huống phức tạp về an ninh, trật tự đang diễn ra để làm nổi bật tính chất đặc thù của Cảnh sát cơ động; hạn chế sử dụng Cảnh sát cơ động thực hiện một số nhiệm vụ của lực lượng, đơn vị khác trong Công an nhân dân đang đảm nhiệm.
- Có ý kiến cho rằng, phòng, chống khủng bố đã có lực lượng chuyên trách đảm nhiệm, Cảnh sát cơ động chỉ tham gia huấn luyện quân sự, võ thuật cho lực lượng này và lực lượng bảo vệ các bộ, ngành, địa phương, bảo đảm thống nhất trong hệ thống pháp luật, không chồng chéo về nhiệm vụ với các lực lượng khác, đồng thời không phát sinh thủ tục hành chính (các loại giấy phép con...). Theo đó, đề nghị chỉnh lý khoản 3 cho phù hợp với nhiệm vụ của Cảnh sát cơ động đang thực hiện.
- Có ý kiến đề nghị quy định bổ sung nhiệm vụ phối hợp giữa Cảnh sát cơ động với các lực lượng thuộc Quân đội trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng; ý kiến khác đề nghị chuyển nội dung “sử dụng động vật nghiệp vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội” sang Điều 10 cho phù hợp về nội dung.
Đề cập về hệ thống tổ chức của Cảnh sát cơ động (Điều 13), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, đa số ý kiến của Ủy ban Quốc phòng và An ninh cơ bản nhất trí với Phương án 1 của dự thảo Luật vì cơ bản thống nhất với pháp luật hiện hành, đồng thời bảo đảm linh hoạt trong quá trình tổ chức lực lượng theo yêu cầu thực tế đặt ra. Một số ý kiến nhất trí Phương án 2 của dự thảo Luật để thể hiện tính chất đặc thù của Cảnh sát cơ động, đồng thời đề nghị giao Chính phủ quy định cụ thể cơ cấu tổ chức của Cảnh sát cơ động để bảo đảm chặt chẽ.
Liên quan đến vấn đề huy động người, phương tiện, thiết bị (Điều 17), Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới nêu rõ, đa số ý kiến của Ủy ban Quốc phòng và An ninh tán thành quy định của dự thảo Luật nhằm tạo cơ sở pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi, nhanh chóng để lực lượng Cảnh sát cơ động thực hiện nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu các ý kiến sau đây:
- Một số ý kiến đề nghị quy định Cảnh sát cơ động chỉ được huy động người, phương tiện, thiết bị khi chủ trì thực hiện các nhiệm vụ được giao; đối với trường hợp Cảnh sát cơ động tham gia, phối hợp thực hiện nhiệm vụ dưới sự chỉ huy, chỉ đạo của chính quyền hoặc các lực lượng khác, thì việc huy động phải do người chỉ huy hoặc lực lượng chủ trì quyết định.
- Có ý kiến cho rằng, Cảnh sát cơ động là lực lượng chiến đấu tập trung, tác chiến theo đội hình với quân số lớn, vì vậy, đề nghị cân nhắc trường hợp thực hiện nhiệm vụ độc lập của cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát cơ động quy định tại điểm a khoản 3 Điều này bảo đảm phù hợp với thực tế; đề nghị bổ sung quy định người có thẩm quyền huy động phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và cấp trên trực tiếp về quyết định của mình.
Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Cảnh sát cơ động cũng đề cập về hợp tác quốc tế của Cảnh sát cơ động (Điều 7), về điều động Cảnh sát cơ động thực hiện nhiệm vụ (Điều 18)... và Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cơ bản nhất trí với quy định của dự thảo Luật./.