Đại biểu Nguyễn Thị Nguyệt Hường-Tp Hà Nội Ảnh: Đình Nam
Theo đại biểu Nguyễn Thị Nguyệt Hường-Tp Hà Nội cho rằng, về nguyên tắc xác định mức thu phí nêu tại Điều 7 dự thảo luật quy định: "Mức thu phí được xác định đảm bảo bù đắp chi phí, có lợi nhuận phù hợp và tính đến chính sách của nhà nước trong từng thời kỳ” không phù hợp đối với cơ quan nhà nước. Vì cơ quan nhà nước phải có trách nhiệm cung cấp dịch vụ công để phục vụ nhân dân, phục vụ cộng đồng, cơ quan nhà nước không phải là một đơn vị kinh doanh.
Nguyên tắc này chỉ có thể phù hợp với các đối tượng là các đơn vị được nhà nước ủy quyền thực hiện thu phí khi họ xây dựng dự toán và phương án hành thu. Theo đó, họ có thể được hưởng một phần chi phí bao gồm cả lợi nhuận hợp lý để bù đắp chi phí hành thu. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét viết lại nguyên tắc này cho phù hợp với đối tượng của dự thảo luật.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn-Trà Vinh nhận định, theo phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật, tất cả các khoản phí người dân phải trả để được sử dụng, cung cấp dịch vụ công do các cơ quan nhà nước hay đơn vị sự nghiệp cung cấp. Khoản phí đó để đảm bảo bù đắp những chi phí hợp lý của cơ quan tạo ra dịch vụ công đó. Nhưng ở đây lại xác định là người dân phải trả thêm một khoản tiền nữa gọi là mức lợi nhuận phù hợp cho cơ quan nhà nước như quy định tại Điều 7, đại biểu cho rằng đây là điều hết sức vô lý.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn đề nghị, thời gian sau này khi chúng ta tiến hành xã hội hóa các loại dịch vụ công, lúc đó các cơ quan nhà nước sẽ tiến hành thẩm định, phê duyệt phương án thu, mức thu phí đối với từng dịch vụ công cụ thể trước khi triển khai thực hiện, không cần phải quy định nguyên tắc xác định mức thu phí phải có lợi nhuận phù hợp như Điều 7 của dự thảo luật. Hiện tại tiền lương của các tổ chức, cá nhân cung cấp những dịch vụ đó từ ngân sách, tiền của ngân sách là tiền của dân nên người dân chỉ cần phải trả các khoản tiền để bù đắp chi phí hợp lý là đủ, không cần phải trả thêm bất kỳ một mức lợi nhuận phù hợp nào nữa.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng-Quảng Trị
Cho ý kiến về vấn đề này, đại biểu Hà Sỹ Đồng-Quảng Trị cho rằng, việc thu phí để bù đắp chi phí của nhà nước trong các hoạt động quản lý và cũng cấp dịch vụ công là hoàn toàn hợp lý. Tuy nhiên, để đảm bảo có lợi nhuận phù hợp là vấn đề cần bàn. Bản chất của một khoản phí chỉ là khoản thu ngân sách mang tính bổ sung, hỗ trợ và bù đắp cho các khoản chi phí quản lý, không nhằm mục tiêu lợi nhuận.
Hơn nữa, các dịch vụ công là trách nhiệm của nhà nước nhằm mục tiêu phục vụ cá nhân, tổ chức mà không nhằm mục đích có lợi nhuận như một đơn vị kinh doanh. Nếu để nguyên tắc có lợi nhuận phù hợp trong nguyên tắc thu phí thì sẽ biến những khoản phí thành một khoản thu vượt quá mục tiêu ban đầu là bù đắp chi phí và có thể sẽ bị đội lên mức phí quá cao so với thu nhập cũng như lợi ích mà người dân và tổ chức được hưởng. Các dịch vụ công không có cơ chế cạnh tranh như thị trường, người dân không có cơ hội lựa chọn dịch vụ trong khi họ phải gánh chịu khoản phí để Nhà nước có được lợi nhuận hợp lý là chưa tính đến lợi ích của đại đa số người dân và tổ chức, chưa giải quyết câu hỏi đặt ra ở phần đầu.
Phí và lệ phí khác với thuế ở chỗ phí và lệ phí được thu đồng đều cho mọi cá nhân, tổ chức, nếu như để đạt được nguyên tắc có lợi nhuận hợp lý có thể dẫn đến một cá nhân thu nhập thấp sẽ phải gánh một khoản phí khổng lồ so với thu nhập của họ. Do đó đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị, bỏ nguyên tắc có lợi nhuận hợp lý trong nguyên tắc thu phí đồng thời xem xét bổ sung thêm các nội dung khác vào nguyên tắc xác định mức thu phí như cân đối hài hòa với thu nhập của các cá nhân, tổ chức trong từng thời kỳ.