Thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền đã trình bày Báo cáo về quy định tại Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 về bảo hiểm xã hội một lần.
Ảnh: Đình Nam
Báo cáo cho biết, Điều 60 được xây dựng đúng quy trình, thủ tục luật định, nội dung thiết kế theo hướng khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội, tích lũy thời gian đóng bảo hiểm xã hội trong quá trình lao động để có thể hưởng lương hưu hàng tháng nhằm bảo đảm cuộc sống khi hết tuổi lao động thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần.
Báo cáo khẳng định, nội dung Điều 60 là phù hợp với xu hướng phát triển chung, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đến cuộc sống của người lao động và phù hợp với xu hướng phát triển của hầu hết các nước trên thế giới.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cũng cho biết, khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 vẫn chưa có hiệu lực thi hành thì một bộ phận người lao động chủ yếu ở một số tỉnh, thành phố phía Nam có kiến nghị được lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần hoặc bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội như quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006.
Nguyên nhân dẫn đến sự việc nêu trên được lý giải là do thực tế đời sống người lao động trong các khu công nghiệp còn khó khăn, tiền lương thực tế còn thấp nên người lao động muốn lấy bảo hiểm xã hội một lần để có tiền trang trải cuộc sống trước mắt chưa nghĩ đến cuộc sống sau này khi về già, nhiều người lao động từ khu vực nông thôn vào làm việc cho các doanh nghiệp nhưng không có ý định gắn bó lâu dài mà làm việc một thời gian để tích lũy tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội để làm vốn về quê làm ăn.
Bên cạnh đó, việc triển khai công tác thông tin, tuyên truyền giải thích chính sách chưa được quan tâm đúng mức, kịp thời nên người lao động chưa hiểu cặn kẽ được ý nghĩa, mục đích của các quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, đặc biệt là quy định về giải quyết bảo hiểm xã hội một lần.
Chính phủ đề nghị Quốc hội trước mắt xem xét cho phép người lao động khi chưa đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội thì có quyền lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội như quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006.
Nội dung này cũng sẽ được xem xét, điều chỉnh tương đồng đối với cả người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Tiếp đó, đề nghị Quốc hội xem xét sửa đổi quy định tại Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 về bảo hiểm xã hội một lần.
Báo cáo cũng khẳng định, Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường tuyên truyền, giải thích để người lao động hiểu rõ các lợi ích của việc bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo đảm cuộc sống khi về già để người lao động cân nhắc thận trọng hơn mỗi khi đưa ra quyết định lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Tán thành với đề xuất trước mắt cho phép người lao động nếu có nguyện vọng thì được nhận lại số tiền đã tham gia bảo hiểm xã hội và xem xét sửa đổi quy định tại Điều 60, Ủy ban Về các vấn đề xã hội đề nghị Chính phủ cần xây dựng lộ trình nâng dần điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần phù hợp với tỷ lệ lao động trong khu vực chính thức và sự phát triển của thị trường lao động, giảm dần số người không có lương hưu khi về già (năm 2014, ngân sách phải chi hơn 3.000 tỷ đồng cho khoảng 1,5 triệu người 80 tuổi trở lên không có lương hưu).
Ủy ban Về các vấn đề xã hội cũng đề nghị, để tổ chức thực hiện chính sách, các cơ quan quản lý nhà nước, công đoàn, cơ quan bảo hiểm xã hội các cấp, các cơ quan thông tin đại chúng, các địa phương phải phối hợp chặt chẽ và có nhiều giải pháp phù hợp hơn nữa để tuyên truyền, phổ biến và giải thích đúng bản chất, ý nghĩa, mục tiêu, quan điểm của chính sách bảo hiểm xã hội - chính sách trụ cột của an sinh xã hội nhằm tăng số lượng người lao động tham gia bảo hiểm xã hội theo mục tiêu đã đề ra vào năm 2020 (50% lực lượng lao động); tăng cường thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm chính sách, pháp luật bảo hiểm xã hội, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng thu gom Sổ bảo hiểm xã hội của người lao động gặp khó khăn để lấy tiền bảo hiểm xã hội một lần; các tổ chức thực hiện chính sách cần tư vấn, giải thích cho người lao động hiểu đầy đủ các chính sách như bảo lưu, cộng dồn, tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có sự hỗ trợ của Nhà nước nếu không tiếp tục làm việc tại doanh nghiệp... để người lao động có sự lựa chọn tốt nhất cho quyền lợi của họ.