THẢO LUẬN TỔ 8: CẦN ĐẦU TƯ CÓ TRỌNG TÂM, TRỌNG ĐIỂM, ƯU TIÊN ĐƯA RA ĐỊNH HƯỚNG LỚN PHÁT TRIỂN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
Tổ 8 gồm đại biểu Quốc hội thuộc các Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh: Cần Thơ, Vĩnh Long, Bình Định và Điện Biên
Đề xuất kéo dài thu hồi đất xây sân bay Long Thành đến hết 2024
Chính phủ cho biết quá trình thu hồi đất xây sân bay Long Thành khó khăn do dịch bệnh, vướng mắc thủ tục nên kiến nghị kéo dài dự án đến hết năm 2024. Lý giải cho đề xuất, Chính phủ cho biết năm 2020-2021 dịch bệnh diễn biến phức tạp, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai nhiều lần phải giãn cách xã hội. Việc phối hợp với người dân để đo đạc, kiểm đếm, lên phương án bồi thường đất gặp nhiều khó khăn, bị kéo dài. Khối lượng công việc lớn, liên quan đến chế độ, chính sách xã hội nên phải cẩn trọng, tỉ mỉ.
Ngoài dự án này, UBND tỉnh Đồng Nai còn phải tập trung nhân lực triển khai hàng loạt dự án trọng điểm quốc gia như cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết, cao tốc Bến Lức - Long Thành và phục vụ các đoàn kiểm tra, giám sát. Do đó, lực lượng thực hiện thu hồi đất cho sân bay Long Thành bị thiếu hụt.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53/2017/QH14
Cũng trong lần trình này, Chính phủ đề nghị giảm tổng mức đầu tư dự án từ 22.900 xuống 19.200 tỷ đồng; giảm diện tích đất thu hồi từ 5.400 xuống hơn 5.300 ha; bố trí tái định cư các hộ dân do thu hồi đất để thực hiện đầu tư 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn.
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế nhất trí với kiến nghị kéo dài thời gian của Chính phủ. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị đánh giá trong bối cảnh niên độ dự án đã kết thúc, không được Kho bạc Nhà nước giải ngân, việc điều chỉnh này ảnh hưởng thế nào đến thực hiện mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương; đề nghị Chính phủ đánh giá, khi điều chỉnh thời gian thu hồi đất và bồi thường tái định cư hết năm 2024 thì có phải điều chỉnh thời gian hoàn thành và đưa vào khai thác giai đoạn 1 của dự án hay không?
Cần đánh giá mô hình thí điểm về vai trò của địa phương khi thực hiện bồi thường hỗ trợ tái định cư các công trình, dự án trọng điểm Quốc gia
Thảo luận tại tổ 8 với đề xuất nêu trên của Chính phủ cũng như quan điểm thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế, đại biểu Tạ Thị Yên, đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên đề nghị làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân làm chậm tiến độ dự án thu hồi, bồi thường đất xây dựng sân bay Long Thành (Đồng Nai). Theo Nghị quyết Quốc hội năm 2017, dự án thu hồi được triển khai một lần, hoàn thành trước năm 2021. Tuy nhiên, đến nay Chính phủ đề nghị kéo dài thêm ba năm. Do chậm tiến độ, Kho bạc Nhà nước dừng giải ngân dự án niên độ 2017-2021.
Đại biểu Tạ Thị Yên, đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên
Bày tỏ đồng tình với đề xuất kéo dài thời gian thực hiện dự án để thu hồi toàn bộ 5.000 ha đất làm sân bay Long Thành, nhưng đại biểu Tạ Thị Yên đề nghị cơ quan chức năng giải trình cụ thể trách nhiệm cá nhân, tổ chức liên quan trong việc thực thi để đảm bảo hiệu quả, lợi ích Nhà nước và quyền lợi người dân trong vùng chịu ảnh hưởng.
Đặt vấn đề, đến nay đã thực hiện thu hồi đạt 98,7% kế hoạch giao, trong tổng số hộ bị ảnh hưởng là 5.447 hộ, đã xét duyệt tái định cư cho 4.161 hộ, vậy còn 1.286 hộ đang ở tình trạng như thế nào? Đại biểu Tạ Thị Yên đề nghị các cơ quan liên quan lưu ý tới vấn đề này, vì đây là dự án quan trọng quốc gia do Nhà nước đầu tư, nên tất cả các vấn đề liên quan đến quyền lợi của người dân trong vùng dự án phải được ưu tiên hàng đầu, tránh để xảy ra tình trạng khiếu kiện đông người; đề nghị chính quyền địa phương, chủ đầu tư cần làm việc thật cụ thể với từng gia đình, để lắng nghe, thuyết phục, giải quyết thấu đáo quyền lợi cho bà con, coi đó như là việc của gia đình, anh em họ hàng mình.
Đại biểu Tạ Thị Yên đề nghị cần có giải pháp, có lộ trình cụ thể để đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa các dự án vào khai thác, sử dụng để đáp ứng nhu cầu đời sống cho nhân dân.Từ nay đến hết năm 2024, chỉ còn hơn 1 năm nữa nhưng theo báo cáo, Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành với nhiều nội dung còn dang dở, chậm tiến độ và rất nhiều nguyên nhân, khó khăn.
Do đó, đại biểu Tạ Thị Yên đề nghị rà soát, đánh giá kỹ lưỡng về tính khả thi, hiệu quả của việc điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án khi thời gian từ nay đến hết năm 2024. Nếu được Quốc hội thông qua chủ trương cho kéo dài thời gian thực hiện Dự án thì cần phải có giải pháp quyết liệt để hoàn thành dự án theo đúng thời gian quy định.
Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, về dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, ngoài Dự án thành phần 1: bao gồm các công trình trụ sở Hải quan, Công an, Công an cửa khẩu, Cảng vụ, Kiểm dịch y tế (Kiểm dịch động/thực vật); Dự án thành phần 2: bao gồm các công trình phục vụ quản lý bay đã được triển khai thi công, cơ bản đáp ứng tiến độ theo kế hoạch, đảm bảo hoàn thành đồng bộ theo tiến độ chung của Dự án (tháng 12/2025) thì Dự án thành phần 3: bao gồm Các công trình thiết yếu trong Cảng hàng không, bao gồm các tuyến giao thông kết nối, các công trình phụ trợ, đường cất hạ cánh, đường lăn và một số công trình của khu bay, Nhà ga hành khách đang được chủ đầu tư ACV nỗ lực triển khai để đảm bảo theo tiến độ chung của Dự án. Tuy nhiên, đại biểu Tạ Thị Yên đề nghị, Bộ GTVT cần sớm lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các công trình: Khu vực bảo trì phương tiện phục vụ mặt đất và xử lý vệ sinh tàu bay; Khu cung cấp suất ăn hàng không; Khu bảo trì tàu bay; Trung tâm điều hành của các hãng hàng không vì đây là đầu tư của các doanh nghiệp ngành công nghiệp hàng không, có ý nghĩa rất lớn đối với việc khai thác, vận hành cảng hàng không.
Đại biểu Tạ Thị Yên cũng đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan sớm nghiên cứu triển khai Dự án mở rộng đường bộ cao tốc, đường sắt nhẹ tốc độ cao/metro hiện đại kết nối Cảng Hàng không quốc tế Long Thành với thành phố Hồ Chí Minh Nhằm đảm bảo giao thông kết nối đến Cảng Hàng không quốc tế Long Thành khi Dự án đi vào vận hành, khai thác. Đây cũng là xu thế chung của thế giới mà nhiều nước đã triển khai rất hiệu quả, nhằm kết nối hạ tầng giao thông đô thị và cũng là bài toán có tầm nhìn chiến lược trong giải quyết ùn tắc giao thông ở các đô thị lớn. Trong bối cảnh kinh tế chung, việc kích cầu đầu tư qua các dự án trọng điểm luôn là một chủ trương hết sức đúng đắn của Đảng, Nhà nước và nếu dự án về đích đúng thời điểm cuối năm 2025, trước Đại hội 14 của Đảng, đồng thời cũng là kết thúc 5 năm kế hoạch phát triển KTXH giai đoạn (2021-2025) thì rất ý nghĩa
Bày tỏ quan điểm, PGS.Nguyễn Lân Hiếu, đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội băn khoăn vì sao các dự án do tư nhân thực hiện tính toán được chi tiết việc giải phóng mặt bằng, tái định cư đến từng hộ dân, nhưng sân bay Long Thành "quy mô rất lớn mà lại làm kém hơn?".
Đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh, đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh, đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ nhất trí với đề nghị của Chính phủ. Đại biểu Trương chia sẻ với nguyên nhân khách quan dẫn đến dự án bị chậm dù tỉnh Đồng Nai đã rất nỗ lực triển khai, thậm chí đã ứng vốn của địa phương để đẩy nhanh tiến độ dự án.
Đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh bày tỏ ủng hộ chủ trương kéo dài thời gian giải ngân nguồn vốn dự án và kéo dài thời gian thực hiện dự án đến hết 2024 để đảm bảo tính pháp lý, hoàn thành nhiệm vụ Chính phủ giao cho địa phương. Theo đại biểu, đây được xem là mô hình thí điểm đầu tiên để đánh giá vai trò của các địa phương khi thực hiện hợp phần bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho người dân để thực hiện các công trình, dự án trọng điểm quốc gia.
Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng
Phát biểu tại phiên thảo luận tổ, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết Chính phủ và Đồng Nai đã quyết liệt thu hồi đất, giải phóng mặt bằng để xây dựng sân bay Long Thành, nhưng hai năm Covid-19 làm nảy sinh nhiều khó khăn. Cuối năm 2022, khi Thủ tướng kiểm tra hiện trường khu tái định cư, thấy rằng tất cả trường học đang xây phải tạm dừng. Nhiều nhà thầu bỏ dự án vì giá nguyên vật liệu tăng cao, không đủ khả năng thực hiện.
Tuy nhiên, trả lời lo ngại của đại biểu Quốc hội liệu dự án có thể xong vào năm 2026 không? Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định hiện tiến độ chung dự án được kiểm soát, dự án thành phần đã đẩy nhanh tiến độ, hạng mục quan trọng nhất là Nhà ga hành khách cũng tìm được nhà thầu, đang triển khai.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự án Cảng hàng không Long Thành đã qua được cái giai đoạn khó khăn nhất nên có thể chậm giải phóng mặt bằng đến năm 2024, nhưng tiến độ chung của dự án vẫn được kiểm soát. Hiện toàn bộ phần diện tích để xây dựng giai đoạn 1 hơn 2500 hecta đã được bàn giao đầy đủ, Bộ Giao thông Vận tải đang chỉ đạo rất quyết liệt đối với các nhà thầu để đẩy nhanh tiến độ đến mức tối đa và cố gắng phấn đấu nếu vượt tiến độ 6 tháng thì đảm bảo hoàn thành tiến độ vào năm 2025.