PHÓ CHỦ TỊCH QUỐC HỘI TRẦN QUANG PHƯƠNG CHỦ TRÌ CUỘC LÀM VIỆC VỚI VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO VỀ TIẾP CÔNG DÂN VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO

Toàn cảnh buổi làm việc

Dự cuộc làm việc có Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình – Phó Trưởng Đoàn thường trực Đoàn giám sát; Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí; các thành viên Đoàn giám sát và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đại diện một số Đoàn ĐBQH, các chuyên gia cùng bộ số ban, ngành hữu quan.

Phát biểu khai mạc cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nêu rõ, thực hiện Nghị quyết và Kế hoạch giám sát chuyên đề “Việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/7/2016 đến ngày 01/7/2021” của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đoàn triển khai buổi làm việc hôm nay để nghe Viện Kiểm sát nhân dân tối cao báo cáo nội dung về việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; việc thực hiện rà soát các vụ việc khiếu nại đông người, phức tạp, kéo dài liên quan đến lĩnh vực ngành.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương – Trưởng Đoàn giám sát​ phát biểu

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương mong muốn chuyên đề giám sát này sẽ cho chúng ta thấy được một bức tranh toàn cảnh về tình hình khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp nói chung và của ngành kiểm sát nói riêng. Qua đó, đánh giá chất lượng, hiệu quả của Luật Tiếp công dân và các đạo luật khác về tố tụng hình sự, dân sự, hành chính; đánh giá kết quả đạt được, hạn chế vướng mắc để làm cơ sở kiến nghị để hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới.

Theo Báo cáo của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, năm 2020 và 2021, trước tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, ngành kiểm sát đã thực hiện nghiêm túc quy định của Thủ tướng Chính phủ, tạm dừng tiếp công dân trong thời gian giãn cách xã hội, việc tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị được thực hiện bằng đơn thông qua dịch vụ bưu chính luôn được đảm bảo và thông suốt.

Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí tại buổi làm việc

Thời gian qua, tình hình công dân đến khiếu nại, tốc cáo trong lĩnh vực tư pháp chủ yếu về: quyết định không khởi tố vụ án hình sự; kết luận điều tra của Cơ quan điều tra; việc Tòa án trả lại đơn khởi kiện, chậm đưa vụ án ra xét xử; gia hạn thời gian chuẩn bị xét xử, áp dụng, chuyển vụ án cho Tòa án khác giải quyết; cơ quan thi hành án dân sự chậm tổ chức thi hành án… Trong lĩnh vực hành chính, khiếu nại, tố cáo tập trung chủ yếu về tranh chấp đất đai, nhà cửa, đền bù giải phóng mặt bằng… thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính nhà nước; khi tiếp công dân hoặc tiếp nhận đơn không thuộc thẩm quyền…

Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng báo cáo tại buổi làm việc

Viện Kiểm sát các cấp luôn chủ động đôn đốc, thường xuyên phối hợp với các cơ quan tư pháp ngang cấp rà soát đơn và phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ nhằm kịp thời giải quyết các vụ, việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người ảnh hưởng đến tình hình trật tự xã hội tại địa phương. Khi có khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người kéo dài, lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân các cấp đều trực tiếp chỉ đạo yêu cầu làm rõ nội dung, nguyên nhân, tổ chức đối thoại với người có đơn để phân tích, giải thích, ban hành văn bản giải quyết dứt điểm; giảm tối thiểu việc chuyển đơn lòng vòng, thụ lý giải quyết không đúng quy trình, thủ tục, thời gian quy định; chú trọng giải quyết tốt những vụ việc phức tạp phát sinh ngay từ cấp cơ sở, góp phần hạn chế tình hình khiếu kiện phức tạp lên cấp trên.

Qua nghiên cứu Báo cáo và khảo sát trực tiếp tại Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tổ công tác của Đoàn giám sát cho biết, về cơ bản, Báo cáo của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã bám sát nội dung yêu cầu trong đề cương của Đoàn giám sát; đã phản ánh được khá toàn diện kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và giải phát trong công tác tiêp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và công tác ban hành văn bản triển khai thi hành quy định của luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát hoạt động này của cơ quan tư pháp. Nội dung Báo cáo đã cung cấp nhiều số liệu cụ thể để minh chứng cho các đánh giá, nhận định về tình hình thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 01/7/2016 đến ngày 01/7/2021; đã cung cấp một số kiến nghị sửa đổi, bổ sung điều khoản cụ thể của một số đạo luật liên quan đến lĩnh vực tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Tổ trưởng Tổ công tác của Đoàn giám sát, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Đỗ Đức Hồng Hà phát biểu

Bên cạnh những kết quả đại được, Tổ công tác của Đoàn giám sát đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cần bổ sung giải pháp mà ngành kiểm sát nhân dân cần tiếp tục đổi mới trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo như thế nào để đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong giai đoạn hiện nay; báo cáo thêm về thực trạng thực hiện quy định của pháp luật về bảo vệ người tố cáo. Đồng thời, cần có đánh giá, nhận định sâu hơn về kết quả tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo nhất là chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo và sự phản hồi kết quả giải quyết của các cơ quan tư pháp khác đối với Viện Kiểm sát; đánh giá cụ thể hơn về khó khăn trong việc bố trí nơi tiếp công dân của Viện Kiểm sát nhân dân ở địa phương do trụ sở đã cũ, chật chội…

Các đại biểu tại buổi làm việc

Kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đánh giá cao Tổ công tác và các thành viên Đoàn giám sát, đặc biệt là các chuyên gia nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tư pháp đã tham gia tích cực, có nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm về các nội dung liên quan. Đoàn giám sát cũng đánh giá cao báo cáo của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; cho rằng báo cáo đã bám sát đề cương, phản ánh tương đối toàn diện tình hình tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác tư pháp. Đặc biệt, Đoàn giám sát đánh giá cao Phụ lục số 2 về các đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có Luật Khiếu nại, Luật Tiếp công dân, Luật Tố tụng hình sự… ; dự báo được tình hình khiếu nại tố cáo của công dân liên quan đến hoạt động tư pháp trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Tập trung là rõ trách nhiệm tiếp công dân, đối thoại với công dân…; đánh giá toàn diện quy trình, thủ tục giải quyết khiếu nại tố cáo; công khai kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo; giải quyết mối quan hệ phân công, phối hợp, kiểm soát lẫn nhau giữa các cơ quan Nhà nước trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; làm rõ việc giải quyết các kiến nghị của Viện Kiểm sát, có danh mục các vụ việc được kiến nghị, các vụ việc được kiến nghị rồi nhưng chưa được giải quyết, trong đó cần nêu địa chỉ cụ thể để Đoàn giám sát nghiên cứu, đánh giá. Cùng với đó, làm rõ hơn nữa tình hình giải quyết khiếu nại theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm hàng năm; tăng cường các hình thức kiểm sát nhằm chấn chỉnh ngay hoạt động tư pháp, khắc phục tình trạng “chuyển đơn lòng vòng”; làm rõ hơn những thuận lợi, khó khăn trong tổ chức bộ máy…

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu kết luận

Từ thực tiễn công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của ngành Kiểm sát, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Viện Kiểm sát nhân dân tối cáo tiếp tục nghiên cứu đề xuất các giải pháp trước mắt, lâu dài các giải pháp mang tính vĩ mô nhằm từng bước khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp, nhất là những vụ việc phức tạp, kéo dài.

Chia sẻ với những khó khăn, vướng mắc, trăn trở của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nói riêng, khối tư pháp nói chung trong việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, Trưởng Đoàn giám sát cũng đề nghị, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tiếp thu chỉ đạo đơn vị tiếp thu tối đa các ý kiến của Đoàn giám sát nhằm hoàn thiện báo cáo, tài liệu gửi Đoàn giám sát. Trên cơ sở đó, Đoàn giám sát sẽ tiếp tục làm việc với các bộ, ngành, địa phương trong thời gian tới./.