SỬA ĐỔI LUẬT TÀI NGUYÊN NƯỚC: TÁI SỬ DỤNG NƯỚC THẢI LÀ MỘT NỘI DUNG QUAN TRỌNG THỰC THI KINH TẾ TUẦN HOÀN

22/09/2023

Nhiều chuyên gia nhận định, nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt gia tăng thì lượng nước thải cũng gia tăng. Nước thải được coi là một nguồn nước cấp khả thi, ổn định, có thể đáp ứng được nhu cầu dùng nước hiện tại và tương lai. Do đó, Dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) cần quan tâm đến vấn đề tái sử dụng nước thải là một nội dung quan trọng thực thi kinh tế tuần hoàn.

Theo ThS. KS. Lưu Thanh Tài, Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng, mục tiêu đặt ra trong thời gian tới là nâng cao quy chuẩn quy định trong việc tái sử dụng nước thải đô thị, nâng cao hiệu quả quản lý nguồn nước, đồng thời bảo vệ và giảm ô nhiễm môi trường đất và nước, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.

ThS. KS. Lưu Thanh Tài cũng chỉ ra rằng nước tái sinh quan trọng đối với Thành phố Hồ Chí Minh khi mà nhu cầu sử dụng nước ngày càng gia tăng và do những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, còn tồn tại một số yếu tố được coi là rào cản đối với việc sử dụng nước tái sinh: Hướng dẫn và chính sách: Chính phủ đã ban hành Nghị định số 38/2015/NĐ-CP khuyến khích các hoạt động nhằm giảm thiểu và tái sử dụng nước thải. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có các thông tư hướng dẫn cụ thể cho việc tái sử dụng nước thải và không có cơ quan chính quyền nào được giao quản lý nước tái sử dụng.

Về chi phí, chi phí xây dựng và vận hành nhà máy xử lý nước thải khá đắt so với nhà máy xử lý nước thông thường. Ngoài ra, đường ống dẫn nước thu hồi cần phải được xây dựng để lọc nước thu hồi từ nhà máy xử lý nước thải đến cuối người dùng. Do đó, chi phí cung cấp nước tái chế có thể đắt hơn so với nước do nhà máy nước cung cấp.

Vấn đề tái sử dụng nước thải đô thị đang được quan tâm trong sửa đổi Luật Tài nguyên nước

 Về phía doanh nghiệp, việc xử lý nước thải đòi hỏi nguồn tài chính lớn, nên chưa thu hút được các doanh nghiệp tham gia. Các doanh nghiệp chưa thật sự hiểu hết lợi ích của tái sử dụng nước thải đối với kinh tế của doanh nghiệp.

Về nhận thức của công chúng, sự chấp thuận của công chúng về việc tái sử dụng nước tái chế ít phổ biến ở Thành phố Hồ Chí Minh, nơi may mắn có lượng mưa nhiều. Cần xem xét nhiều hơn các yếu tố tâm lý của người dân đối với việc tái sử dụng gián tiếp.

Về mối quan tâm về sức khỏe, mặc dù nước thu hồi được xử lý qua một loạt các quá trình xử lý nghiêm ngặt, một số chất gây ô nhiễm vẫn có thể tồn tại. Vì thế, có thể gây ô nhiễm đất, nước ngầm và gây nguy hại cho sức khỏe. Do đó, quy trình xử lý phải trải qua quá trình thanh lọc nghiêm ngặt để đảm bảo rằng nước tái chế thực sự không có chất gây ô nhiễm và an toàn cho các mục đích sử dụng khác nhau. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạn chế tái sử dụng nước thải đô thị: chưa có những quy định cụ thể cho việc hướng dẫn sử dụng nước thải đã xử lý cho các mục đích khác nhau; chưa có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đầu tư hệ thống cho mục tiêu tái sử dụng nước thải đô thị; Doanh nghiệp chưa nhận thức được lợi ích của việc tái sử dụng nước thải.

Qua thực trang trên, nhiều chuyên gia đề xuất các giải pháp quản lý, nâng cao chất lượng nước thải. Theo đó, việc xây dựng các chỉ tiêu về chất lượng nước tái sử dụng trong đô thị, không chỉ phụ thuộc vào chất lượng nước thải sinh hoạt tái sử dụng, nhu cầu sử dụng nước của đối tượng, mà còn phụ thuộc vào mức độ phát triển của các nước, điều kiện kinh tế xã hội, địa lý, khí hậu thời tiết, điều kiện địa chất thủy văn…tại từng khu vực, quốc gia. Vì vậy, việc xây dựng các chỉ tiêu về chất lượng nước cần tham khảo và đối chiếu với các khu vực, quốc gia có sự tương đồng nhau.

Kinh nghiệm xử lý nước thải từ các nước sẽ giúp ích cho việc cải thiện chất lượng môi trường tại Việt Nam

Việc đặt các chỉ tiêu về chất lượng nước tái sử dụng quá cao như Mỹ, Nhật, Đức…là việc làm bất khả thi cho thành phố hiện nay đứng trên phương diện về kinh tế xã hội, mức độ phát triển cũng như trình độ khoa học kỹ thuật. Tuy nhiên, chúng ta có thể đối chiếu chỉ tiêu về chất lượng nước tái sử dụng đối với các nước đang phát triển khác như Tunisia, Oman, Thái Lan kết hợp với các tiêu chuẩn về chất lượng nước thải hiện có tại Việt Nam để xây dựng chất lượng nước tái sử dụng.

Các chỉ tiêu chính về chất lượng nước tái sử dụng trong đô thị được đề xuất: phải có một chiến lược tổng thể để giải quyết các vấn đề; Chính sách của Chính phủ; Cách tiếp cận kinh tế vòng tròn tái sử dụng nước giúp giải quyết cuộc khủng hoảng nguồn nước. Do đó, việc tài trợ cho các công nghệ cao được xem như là hướng đến mục đích tái sử dụng nước.

Bên cạnh đó, cần chiến lược bền vững và xử lý nước thải có kiểm soát: Tính khả thi về mặt kỹ thuật của kỹ thuật tái sử dụng nước thải gắn liền với khả năng tài chính ngắn hạn cũng như nh bền vững kinh tế dài hạn của quá trình chuyển đổi theo hướng thực hành kinh tế tuần hoàn. Để đối phó với những thách thức trong việc quản lý các nguồn nước hạn chế, cần phải đảm bảo sự hỗ trợ về mặt pháp lý đối với các kế hoạch, chính sách và luật pháp để giúp vượt qua các rào cản tài chính ngắn hạn. Tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm về việc xử lý và tái sử dụng nước thải ở các quốc gia có đặc điểm tương đồng và đang đối mặt với các vấn đề tương tự.

Ngoài ra, các vấn đề lập pháp và kinh tế xã hội hiệu quả được áp dụng ở những nơi khác sẽ được xem xét. Nâng cao nhận thức chấp nhận việc tái sử dụng nước thải là chìa khóa để đạt được những thay đổi cần thiết đối với các quy trình quản lý hiệu quả nước thải cho các mục đích tái sử dụng.

Công việc cần thiết là tập trung vào việc mở rộng nghiên cứu hướng tới phát triển một khung quy trình có thể được áp dụng cho các công ty tiện ích, đồng thời giải quyết khoảng cách giữa các ứng dụng lý thuyết và thực tế của công nghệ. Điều này đòi hỏi sự xác định của các bên liên quan chính trong xã hội trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ-kỹ thuật, môi trường và luật pháp để đưa vào các thiết kế nghiên cứu trong tương lai nhằm tăng cường tái sử dụng nước thải như một phần của chiến lược bền vững rộng lớn hơn. Sự tham gia toàn diện của các bên liên quan từ các tổ chức chính sách, doanh nghiệp, xã hội và cộng đồng cũng như các cơ quan bảo vệ môi trường và các hiệp hội sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng khung pháp lý và đảm bảo các thực hành tái sử dụng nước thải bền vững về mặt kinh tế, khả thi về mặt công nghệ và lâu dài; mang lại một nền kinh tế tuần hoàn tiêu thụ nước trong một loạt các ngành công nghiệp.

Hồ Hương