Thời gian qua, đặc biệt năm 2022, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của Đảng, Nhà nước, công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, phát hiện nhiều vụ án lớn, xử lý nhiều cán bộ tham nhũng kể cả những cán bộ có chức vụ cao. Quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Trần Công Phàn, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cho biết, một nhân tố quan trọng không thể không kể đến đó chính là sự phối hợp chặt chẽ nhịp nhàng, có hiệu quả của các cơ quan Công an, Viện Kiểm sát, Toà án và các cơ quan chức năng phòng chống tham nhũng, tiêu cực từ Trung ương đến địa phương.
Theo đại biểu, nếu như trước đây khi phát hiện những sai phạm, những dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực của cán bộ, đảng viên, để có thể khởi tố, điều tra, xử lý hình sự được thì phải trải qua nhiều trình tự, thủ tục phức tạp, thường mất khá nhiều thời gian. Nhất là có những vụ việc khi kiểm tra phát hiện sai phạm, phải chờ có kết luận thanh tra, kiểm tra, báo cáo cơ quan chức năng xem xét kỷ luật… sau khi có quyết định thi hành kỷ luật rồi mới chuyển sang công an, kiểm sát, toà án để xử lý hình sự. Chính điều này đã dẫn đến việc xử lý cán bộ, đảng viên tham nhũng, tiêu cực kéo dài, xử lý không dứt điểm, có trường hợp khi quyết định khởi tố thì đối tượng đã tẩu tán hết tài sản, thậm chí đã nhanh chân bỏ trốn...
Đại biểu Trần Công Phàn, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương
Tuy nhiên, thời gian gần đây, vấn đề này được cải thiện rất nhiều, trong nhiều vụ khi phát hiện có cán bộ, đảng viên sai phạm, có dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực, thì quy trình từ xem xét kỷ luật đến khởi tố, điều tra của các cơ quan chức năng rất nhanh, thậm chí là thực hiện khởi tố, điều tra song song, đồng thời việc xem xét kỷ luật. Hoặc khởi tố trước, xem xét kỷ luật sau như trong vụ án “Việt Á”, vụ “chuyến bay giải cứu”....
Song song với đó, ngay từ khi tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm về tham nhũng, kinh tế, cũng như trong suốt quá trình điều tra, tuy tố, xét xử, trong quá trình xử lý các vụ án tham nhũng, các cơ quan chức năng đã phối hợp chặt chẽ, đề ra các biện pháp hữu hiệu để thu hồi triệt để tài sản bị thiệt hại. Chúng ta có thể thấy rõ hiệu quả của nó trong nhiều đại án gần đây với giá trị tài sản thu giữ và phong tỏa được lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Đại biểu cũng nêu rõ, tội phạm tham nhũng là loại tội phạm có tính ẩn rất cao, đối tượng phạm tội thường là người có chức vụ, có trình độ học vấn cao, có hiểu biết pháp luật, có nhiều mối quan hệ xã hội và có đủ thủ đoạn để đối phó với cơ quan chức năng… khiến việc thu thập tài liệu, chứng cứ, chứng minh tội phạm tham nhũng vô cùng khó khăn, nhất là đối với tội phạm đưa nhận hối lộ lại càng khó. Phát hiện và xử lý được nhiều vụ tham nhũng lớn đồng thời cũng chứng minh được nhiều vụ đưa nhận hối lộ như thời gian qua, không thể không kể đến sự nỗ lực, sự quyết tâm và mưu trí của các cán bộ cơ quan tư pháp, đặc biệt là các chiến sĩ công an, kiểm sát viên trong việc thu thập thông tin tài liệu, lấy lời khai, củng cố chứng cứ, chứng minh tội phạm đã buộc các đối tượng phải thừa nhận hành vi của mình.
Theo đại biểu, phòng chống tham nhũng đặc biệt phải chú trọng nhất là khâu phòng ngừa, chứ không phải đợi đến khi đã xảy ra hậu quả mới xử lý. Mặc dù những năm qua, đặc biệt năm 2022, các cơ quan tư pháp đã triệt phá nhiều vụ án lớn. Tuy nhiên, nhìn vào những kết quả tích cực đó cho thấy chúng ta mới chỉ làm tốt được khâu chống tham nhũng còn “phòng” vẫn chưa được chú trọng.
Trong năm vừa qua, 2 vụ án lớn mà xã hội đặc biệt quan tâm là vụ “Việt Á” và vụ “chuyến bay giải cứu” xảy ra khi cả nước đang gồng mình chống lại đại dịch, khi mà Nhà nước áp dụng chính sách nhân đạo để thực hiện các chuyến bay giải cứu đồng bào về nước tránh đại dịch, nhưng nhóm lợi ích lại câu kết để vơ vét, trục lợi hàng nghìn tỉ đồng. Đại biểu cho biết, trong lúc mà cả xã hội khó khăn nhất, cần sự chung tay góp sức của tất cả mọi người, mọi tầng lớp trong xã hội để vượt qua đại dịch, thì một số đối tượng vẫn có thể, vẫn dám, vẫn bất chấp tất cả để tham nhũng.
Công tác chống tham nhũng đang được thực hiện tốt, và quyết liệt, nhưng theo đại biểu, cần phải làm tốt công tác phòng ngừa để cho không dám tham nhũng mới là quan trọng, mới là cái gốc. Nếu đã tham nhũng rồi, đã gây thiệt hại nặng nề rồi và bị xử lý nghiêm rồi thì cũng chỉ là xử lý phần ngọn. Điều cần thiết là phải xử lý được gốc, để không cần, không dám và không thể tham nhũng. Theo đại biểu, vấn đề đặt ra ở đây là phải có một hệ thống quy định pháp luật thật chặt chẽ để cho cán bộ không thể, không có điều kiện để tham nhũng. Đặc biệt cần lưu ý hoàn thiện cơ chế để kiểm soát quyền lực, cần phải có cơ chế, chính sách đối với cán bộ; việc sử dụng đội ngũ cán bộ; quản lý cán bộ như thế nào để cán bộ “không thể, không dám, không muốn” tham nhũng.