CHUYỂN BIẾN TÍCH CỰC TRONG CÔNG TÁC KIỂM SÁT HOẠT ĐỘNG TƯ PHÁP

UBTVQH cho ý kiến về công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật, công tác của ngành Tòa án, Kiểm sát năm 2022

Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí

Theo Báo cáo công tác của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao năm 2022, công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử các vụ án hình sự đạt kết quả tốt hơn, như: Đã kiểm sát chặt chẽ hơn việc giải quyết nguồn tin về tội phạm  và áp dụng các biện pháp ngăn chặn; trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra tiếp tục được tăng cường; tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, đúng tội danh đều đạt cao và vượt chỉ tiêu Quốc hội; tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm án hình sự được Hội đồng xét xử chấp nhận vượt chỉ tiêu của Quốc hội; số lượng kiến nghị yêu cầu Cơ quan điều tra, Tòa án khắc phục vi phạm tăng 1,2%; tiếp tục phối hợp tốt trong việc điều tra, truy tố và đưa ra xét xử nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, được dư luận đồng tình, ủng hộ và đánh giá cao; tỷ lệ thu hồi tài sản trong các vụ án về tham nhũng xảy ra trong hoạt động tư pháp đạt 82,6% (vượt 22,6% so với chỉ tiêu trong Nghị quyết số 96 của Quốc hội).

Bên cạnh đó, công tác kiểm sát hoạt động tư pháp có những chuyển biến tích cực; tỷ lệ kiến nghị yêu cầu cơ quan tư pháp, cơ quan hữu quan khắc phục, phòng ngừa vi phạm được tiếp thu, thực hiện đạt tỷ lệ cao và đều vượt chỉ tiêu Quốc hội, tăng 8,3% ; số lượng kháng nghị phúc thẩm án hành chính tăng 53,2%; tỷ lệ kháng nghị giám đốc thẩm án hành chính được Hội đồng xét xử chấp nhận tăng nhiều (tăng 20,3%) và vượt chỉ tiêu của Quốc hội (vượt 3,6%); tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm án dân sự được Hội đồng xét xử chấp nhận, đạt 80% và vượt 10% chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội. Công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự, thi hành án dân sự ngày càng hiệu quả hơn; công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện tốt, đáp ứng yêu cầu của Quốc hội, qua đó kịp thời phát hiện, kháng nghị những bản án, quyết định có vi phạm pháp luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra

Trình bày báo cáo Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, năm 2022, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp tiếp tục chú trọng và tăng cường nhiều mặt công tác. Nhiều biện pháp được thực hiện đạt kết quả tích cực hơn so với năm 2021 như: số cuộc kiểm sát trực tiếp tăng 13,8%; số kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm tăng so với năm 2021 và được tiếp thu, thực hiện đạt 99,2%. Công tác xét phê chuẩn áp dụng các biện pháp ngăn chặn về cơ bản chặt chẽ, đúng pháp luật. Tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh vượt so với yêu cầu của Quốc hội. Qua đó, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp đã kịp thời phát hiện, huỷ bỏ nhiều quyết định trái pháp luật của Cơ quan điều tra; ban hành nhiều kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm và được tiếp thu, thực hiện vượt 19,2% chỉ tiêu Quốc hội giao.

Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự có kết quả tích cực và đạt các chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội. Tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hình sự được Tòa án chấp nhận đều vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Chất lượng các kiến nghị yêu cầu Tòa án khắc phục vi phạm trong hoạt động xét xử được tiếp thu, thực hiện với tỷ lệ 99,8%.

Tuy nhiên, vẫn còn một số trường hợp bị oan trong giai đoạn điều tra, truy tố thuộc trách nhiệm của Viện Kiểm sát; còn để xảy ra trường hợp Viện Kiểm sát truy tố nhưng Tòa án tuyên không phạm tội. Một số trường hợp hủy bỏ biện pháp ngăn chặn chưa chặt chẽ dẫn đến bị can phạm tội mới hoặc bỏ trốn. Mặc dù số lượng án thụ lý giảm nhưng số vụ bị Tòa án trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung tăng 30,4%. Trong giai đoạn xét xử, còn nhiều trường hợp Viện Kiểm sát phải rút một phần quyết định truy tố tại phiên tòa hoặc truy tố không đúng tội danh, không đúng khung hình phạt. Chất lượng kháng nghị phúc thẩm trong một số vụ án còn hạn chế, không có căn cứ, sau đó Viện Kiểm sát cấp trên phải rút kháng nghị.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Tham gia thảo luận, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, đối với công tác điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã kịp thời xác minh, khởi tố, điều tra nhiều vụ án tham nhũng và xâm phạm hoạt động tư pháp được dư luận quan tâm. Theo báo cáo, năm 2022, chưa để xảy ra trường hợp oan thuộc trách nhiệm của Cơ quan điều tra VKSNDTC. Tỷ lệ thu hồi tài sản do phạm tội tham nhũng vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Tuy nhiên, các đại biểu cũng lưu ý, tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, tỷ lệ điều tra, khám phá các tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng đều giảm mạnh so với năm 2021 và chưa đạt yêu cầu của Quốc hội. 

Về công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự, vụ án hành chính, các đại biểu cũng cho rằng, chất lượng kháng nghị phúc thẩm án hành chính vẫn còn hạn chế, tỷ lệ kháng nghị được Toà án chấp nhận tiếp tục giảm và chưa đạt yêu cầu của Quốc hội. Tại một số Viện Kiểm sát địa phương, công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính chưa đáp ứng yêu cầu, dẫn tới ít phát hiện được vi phạm, mặc dù có các bản án hành chính sơ thẩm bị hủy, nhưng trong nhiều năm Viện Kiểm sát không có kháng nghị nào.

Ngoài ra, các đại biểu cũng chỉ rõ, trong công tác thi hành án hình sự vẫn còn một số Viện Kiểm sát nhân dân chưa kịp thời phát hiện vi phạm về quản lý người bị tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự. Trong thi hành án hành chính, một số Viện Kiểm sát nhân dân chưa quan tâm đúng mức đến công tác này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kết luận nội dung phiên họp

Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy  ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao các báo cáo của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp. Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, năm 2022, trong bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước có rất nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự phối hợp tốt của các cơ quan trong cả hệ thống chính trị, các cơ quan trong khối nội chính, khối tư pháp, công tác của Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã có nhiều chuyển biến tích cực, đạt nhiều kết quả tốt hơn so với các năm trước.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao tiếp thu đầy đủ các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tiếp tục hoàn thiện báo cáo theo yêu cầu, cập nhật số liệu đủ 12 tháng để báo cáo với Quốc hội và gửi Ủy ban Tư pháp để thẩm tra, đồng thời chuẩn bị các báo cáo tóm tắt để trình bày trước Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4.