Thứ nhất, luật phải quy định dự toán được chi phí cần bỏ ra để có công trình. Dự toán xây dựng trên cơ sở các định mức đơn giá do nhà nước quy định, chưa quy định hoặc quy định bất cập thì xây dựng duyệt riêng cho phù hợp. Dự toán được duyệt sẽ là giá tối đa để xét thầu hoặc loại bỏ nhà thầu trúng thầu hưởng lợi vượt quá cao so với mức hợp lý, gây thất thoát tiền, tài sản của nhà nước hoặc thu quá mức của người dân. Giải pháp này để khắc phục tính chưa hoàn hảo của thị trường giống như cổ phần hóa phải định giá lại doanh nghiệp.
Thứ hai, luật phải quy định được khung xây dựng phương án tài chính để dự tính sát nguồn thu và có cơ chế chia sẻ rủi ro phù hợp. Ví dụ như cách xác định, thời điểm xác định, các quy định của luật khác, áp dụng để xác định giá trị đất, tài sản công dùng thanh toán cho nhà đầu tư hay nguyên tắc xác định mức thu của người sử dụng công trình dịch vụ mà thực chất là thu của cơ quan nhà nước và người dân. Đối với cơ chế chia sẻ rủi ro, quy định đưa ra trong dự thảo luật là bất hợp lý, vì cho phép doanh thu thực tế cao hơn hoặc thấp hơn phương án tài chính trong hợp đồng thì được tăng, giảm mức giá, phí sản phẩm, dịch vụ hoặc rút ngắn, kéo dài thời gian hợp đồng, đối với các công trình trọng điểm Nhà nước còn bù phần hụt thu hoặc chia thêm phần tăng thu. Quy định như vậy sẽ vô hiệu hóa toàn bộ kết quả đấu thầu, vì giá trúng thầu thực chất là mức phí, thời gian thu bị điều chỉnh theo thực tế, bản chất là chuyển công trình đấu thầu thành chỉ định thầu và tạo lỗ hổng cho các nhà đầu tư bỏ giá thấp để trúng thầu, quá trình thực hiện sẽ điều chỉnh theo thực tế và luôn có lợi nhuận, không đạt mục tiêu của đấu thầu là cạnh tranh, tìm nhà thầu phù hợp, vi phạm nguyên tắc thị trường là “lời ăn, lỗ chịu”. Hiện nay, các nhà đầu tư lo ngại khi bỏ vốn là do chính sách nhà nước thay đổi hoặc do cơ quan nhà nước ký hợp đồng không đúng quy định của pháp luật, không hợp lý, dẫn đến người dân, dư luận phản ứng, phải dừng thu, phá vỡ phương án tài chính, thiệt hại cho nhà đầu tư.
%20copy.jpg)
Đại biểu Hoàng Văn Cường phát biểu
Cũng quan tâm đến một số vấn đề của dự Luật, đại biểu Hoàng Văn Cường- Đoàn Tp. Hà Nội đánh giá, bên cạnh những thành công của dự thảo luật lần đầu tiên đưa ra, vẫn còn có một số điểm sau đây cần được hoàn thiện: phải quyết định rõ trong luật những tiêu chí xác định dự án đầu tư PPP để tránh tình trạng lợi dụng các chính sách ưu đãi, như là ưu đãi về thuế, tiền sử dụng đất, chia sẻ rủi ro trong đầu tư PPP để đưa vào áp dụng cho những đầu tư nhân mang chất kinh doanh. Trong dự thảo Luật này mới đưa ra các lĩnh vực là đầu tư PPP và quy mô dự án là 200 tỷ, trong khi đó, để phân biệt đối với các dự án đầu tư tư nhân mang tính chất kinh doanh, do đó cần phải dựa vào ba tiêu chí nữa là mục đích đầu tư, giá dịch vụ và quyền tài sản. Bên cạnh đó, về mục đích đầu tư, dự án PPP phải là một dự án thuộc trách nhiệm bắt buộc phải đầu tư của Chính phủ để cung cấp các dịch vụ công là những dịch vụ thiết yếu cho người dân và mục tiêu của Nhà nước là cần phải huy động nguồn tiền để nhà nước không phải bỏ tiền ra nhưng vẫn có dịch vụ công tốt chứ không phải nhà nước nhằm để thu nguồn lợi. Ngược lại, nhà đầu tư tư nhân bỏ tiền vào đấy đầu tư có thể sẽ được thu nguồn lợi và được nhà nước bảo đảm cho các rủi ro. Bên cạnh đó, chúng ta thấy có nhiều dịch vụ công mà nhà đầu tư tư nhân có thể bỏ tiền vào và thu được nguồn lợi mà không cần có sự tham gia của Nhà nước. Trong trường hợp này không phải là những dự án PPP. Chính vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo phải nghiên cứu rõ nội dung này.
Đại biểu Đinh Văn Nhã phát biểu
Cho ý kiến tại Phiên họp, đại biểu Đinh Văn Nhã- Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên, nêu rõ, về tính khả thi của dự án Luật, đại biểu cơ bản tán thành với ý kiến của cơ quan kiểm tra cho rằng dự án Luật còn có một số quy định chưa khả thi cao. Theo đại biểu tính khả thi chưa cao nhất thể hiện ưu đãi đầu tư quy định tại Điều 74 của dự thảo luật. Các ưu đãi này nhà đầu tư đánh giá rất cao nhưng theo họ vẫn chỉ như "rắc thính nhiều mùi" giống như các ưu đãi đầu tư của nhiều các dự án luật khác. Vì quy định còn chung chung như vậy sẽ không có tính khả thi khi luật này có hiệu lực, còn phải chờ sửa đổi cụ thể hóa ở nhiều luật chuyên ngành sẽ ban hành sau và không biết chờ đến khi nào. Ví dụ điển hình là các ưu đãi ở Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong đó có những ưu đãi rất có tác dụng như về thuế, về đất đai, về tín dụng, nhưng đến nay sau ba năm cũng chưa được ban hành.
Đại biểu cho rằng, để giải quyết vấn đề này cũng như những quy định xử lý về các ưu đãi ở các dự án luật khác, đề nghị Quốc hội cải tiến cách làm luật cách cần quy định rõ thời hạn Chính phủ trình Quốc hội xem xét, sửa đổi bổ sung các ưu đãi đầu tư, nhất là về thuế, về đất như quy định tại Điều 74 của dự thảo Luật này và các dự án khác có quy định về ưu đãi dưới hình thức một luật bổ sung các ưu đãi đầu tư của các luật chuyên ngành hoặc Quốc hội ban hành một nghị quyết để ưu đãi đầu tư. Cách này bảo đảm kết quả đầu tư sẽ được ban hành kịp thời, có hiệu lực, đồng bộ, không phải chờ sửa đổi, bổ sung các luật chuyên ngành khác./.