Toàn cảnh phiên họp
Trình bày Tờ trình về Báo cáo nghiên cứu khả thi về dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, Bộ Trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, để xác định hình thức đầu tư phù hợp cho mỗi loại công trình, các hạng mục công trình tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành, theo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam và thông lệ quốc tế, các công trình được phân loại thành 04 hạng mục, trong đó, Hạng mục 1 là các công trình trụ sở cơ quan quản lý nhà nước; Hạng mục 2 là các công trình phục vụ quản lý bay; Hạng mục 3 là các công trình thiết yếu của Cảng hàng không; Hạng mục 4 là ác công trình dịch vụ phụ trợ.
Theo cách phân loại này, Báo cáo nghiên cứu khả thi đã nghiên cứu các hình thức đầu tư cho từng hạng mục trên cơ sở tham khảo mô hình quốc tế, cũng như phân tích ưu nhược điểm của từng hình thức đầu tư, hình thức đầu tư được đề xuất như sau: Hạng mục 1 giao cho Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) trực tiếp đầu tư, sau đó cho các cơ quan quản lý nhà nước thuê lại; Hạng mục 2 giao cho Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp; Hạng mục 3 giao cho ACV trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp; Hạng mục 4 giao cho ACV hợp tác đầu tư, nhượng quyền đầu tư, khai thác hoặc xã hội hóa đầu tư.
Tổng mức đầu tư dự kiến 111.689 tỷ đồng, tương đương 4,779 tỷ USD. Như vậy, tổng mức đầu tư Dự án thấp hơn tổng mức đầu tư đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 là 4,782 tỷ USD. Đây là Dự án có tổng mức đầu tư lớn, quy mô phức tạp, Hội đồng thẩm định nhà nước sẽ có ý kiến thẩm định cụ thể sau khi có kết quả thẩm tra cuối cùng của Tư vấn thẩm tra trong bước trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định đầu tư Dự án.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra
Tờ trình của Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết thông qua một số nội dung của Báo cáo nghiên cứu khả thi Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1. Cụ thể, chấp thuận hình thức đầu tư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành; điều chỉnh diện tích đất giai đoạn 1 từ 1.165 ha lên khoảng 1.810 ha; điều chỉnh 1.050 ha đất dành cho quốc phòng thành 570 ha đất dùng riêng cho quốc phòng và 480 ha đất dùng chung giữa quốc phòng và dân dụng; chấp thuận chủ trương bổ sung hai tuyến đường bộ kết nối số 01 và 02 vào Dự án để đầu tư theo quy mô phân kỳ đầu tư. Đồng thời, kiến nghị Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo công tác thẩm tra, thẩm định, phê duyệt, tổ chức thực hiện Dự án, đảm bảo không vượt tổng mức đầu tư đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 94/2015/QH13.
Trình bày ý kiến thẩm tra về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế tán thành quy mô giai đoạn một đã được nghiên cứu theo Nghị quyết 94 nhưng đề nghị Chính phủ cần sớm nghiên cứu và đầu tư giai đoạn 2, giai đoạn 3 của Dự án để vừa bảo đảm tính cạnh tranh với các cảng hàng không trong khu vực vừa có thêm đường băng dự phòng cho đường băng thứ nhất nếu xảy ra sự cố để quá trình khai thác được liên tục. Có ý kiến đề nghị đối với giai đoạn 2, nghiên cứu ưu tiên xây dựng đường băng số 2 bên cạnh đường băng đã xây dựng tại giai đoạn 1 để bảo đảm tính tối ưu.
Về kiến nghị điều chỉnh nhu cầu sử dụng đất, Ủy ban Kinh tế đề nghị đưa diện tích đất thu hồi để thực hiện 02 tuyến giao thông kết nối vào giai đoạn 1 của Dự án; kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư lấy từ vốn đầu tư của Dự án. UBND tỉnh Đồng Nai thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo khung chính sách được Chính phủ phê duyệt khi thực hiện Nghị quyết 53.
Liên quan đến việc điều chỉnh đất sử dụng cho quốc phòng, Ủy ban Kinh tế tán thành với việc sử dụng diện tích đất dùng chung (480ha), vừa bảo đảm sử dụng đất tiết kiệm, hiệu quả, vừa bảo đảm thực hiện kết hợp giữa kinh tế với quốc phòng. Việc quản lý, sử dụng diện tích đất dùng chung thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật về hàng không dân dụng. Có ý kiến đề nghị có cơ chế để quân đội cùng sử dụng Cảng ngay khi hoàn thành giai đoạn 1 chứ không phải chờ đến khi hoàn thành đường cất hạ cánh số 4 ở giai đoạn 3 của Dự án.
%20osk.jpg)
Đại biểu phát biểu ý kiến tại phiên họp
Về điều chỉnh diện tích đất giai đoạn 1, Ủy ban Kinh tế tán thành với kiến nghị của Chính phủ vì đây chỉ là việc điều chỉnh nhu cầu sử dụng giữa các giai đoạn, để phù hợp với Dự án, tổng diện tích của Dự án không thay đổi (5.000 ha), Nghị quyết 94 cũng không quy định việc sử dụng bao nhiêu diện tích đất cho mỗi giai đoạn cụ thể.
Về kiến nghị bổ sung 02 tuyến đường bộ kết nối vào dự án đầu tư xây dựng. Tuyến số 01 (3,8 km) nối Cảng với Quốc lộ 51, tuyến số 02 (3,5 km) nối Cảng với đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh – Long Thành, Ủy ban Kinh tế tán thành bổ sung 02 tuyến giao thông kết nối và cho rằng, tuy 02 tuyến đường không thuộc ranh giới Dự án, tuy nhiên, do đây là các tuyến đường kết nối quan trọng phục vụ cho hoạt động của sân bay cả trong quá trình xây dựng, cũng như bảo đảm sự đồng bộ của cơ sở hạ tầng, phục vụ quá trình hoạt động sau này. Việc bổ sung 02 tuyến giao thông này vào giai đoạn 1 của Dự án và để nhà đầu tư thực hiện bằng vốn doanh nghiệp cũng sẽ bảo đảm đáp ứng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ do không phải chờ phân bổ vốn theo thủ tục đầu tư công. Đồng thời cũng tạo điều kiện để tỉnh Đồng Nai chỉ đạo UBND huyện Long Thành bổ sung Dự án giao thông kết nối vào quy hoạch sử dụng đất cấp huyện năm 2020 làm căn cứ thu hồi đất phục vụ triển khai Dự án.
Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, việc chỉ đầu tư 02 tuyến kết nối tại giai đoạn 1, 03 tuyến còn lại sẽ đầu tư giai đoạn sau có thể dẫn đến những khó khăn, vướng mắc do hiện tượng lấn chiếm, đầu cơ tăng giá gây khó khăn cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, do vậy, đề nghị cân nhắc triển khai đầu tư ngay cả 05 tuyến đường kết nối bổ sung tại giai đoạn 1. Bên cạnh đó, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ cần hết sức lưu ý khẩn trương chỉ đạo hoàn thiện các tuyến giao thông theo quy hoạch, nâng cấp, mở rộng các tuyến giao thông hiện hữu để đáp ứng yêu cầu kết nối với Cảng. Đồng thời, đề nghị quan tâm đến việc thiết kế, xây dựng hệ thống giao thông kết nối giữa các nhà ga, phương tiện kết nối giữa tàu bay với nhà ga tiện nghi, hiện đại giúp hành khách di chuyển thuận tiện, nhanh chóng đáp ứng mục tiêu trở thành trung tâm trung chuyển cạnh tranh quốc tế.
Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế cho rằng Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành là công trình quan trọng quốc gia, có liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia, cần phải hết sức thận trọng, chặt chẽ trong việc lựa chọn nhà đầu tư, đồng thời phải bảo đảm cơ sở pháp lý. Việc Chính phủ đề xuất lựa chọn ACV và VATM đầu tư, khai thác Cảng là áp dụng quy định tại Khoản 4 Điều 22 của Luật Đấu thầu về chỉ định thầu đối với nhà đầu tư và thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Trường hợp việc lựa chọn nhà đầu tư không áp dụng quy định tại Khoản 4 Điều 22 của Luật Đấu thầu mà cần trình Quốc hội xem xét, quyết định về cơ chế, chính sách đặt biệt thì đề nghị Chính phủ giải trình làm rõ thêm về lý do, cơ sở pháp lý để Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội có căn cứ xem xét, quyết định.
%20ok.jpg)
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu kết luận
Về thời gian, tiến độ thực hiện dự án, qua khảo sát của Ủy ban Kinh tế, hiện còn có những khó khăn, vướng mắc trong công tác đo đạc, kiểm đếm, xác định nguồn gốc đất; xác định giá bồi thường cây cao su và bồi thường về đất; hồ sơ phê duyệt các dự án thành phần có cấu phần xây dựng. Do vậy, nhiều ý kiến băn khăn cho rằng tiến độ thu hồi đất khó bảm đảm. Nếu điều này xảy ra cũng ảnh hưởng lớn đến tiến độ giai đoạn 1 của Dự án. Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ có các giải pháp, chỉ đạo quyết liệt để Dự án hoàn thành đúng tiến độ khi đã được Quốc hội thông qua.
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đánh giá cao tinh thần khẩn trương, tích cực, các bước làm chắc chắn của Chính phủ trong việc triển khai dự án. Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho rằng đây là sự nỗ lực rất lớn của Bô Giao thông vận tải và các đơn vị lãnh đạo của tỉnh Đồng Nai.
Đối với kiến nghị về việc bổ sung 02 tuyến đường bộ kết nối vào dự án đầu tư xây dựng, các đại biểu cơ bản đồng tình với chủ trương mà Chính phủ đề xuất; cho rằng 2 tuyến giao thông này nếu được kết nối vào Cảng là rất tốt. Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị tách và lập thành 1 dự án riêng để chúng ta không phải điều chỉnh quy mô và tổng mức đầu tư của dự án ban đầu. Sau đó, Quốc hội sẽ xem xét trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, bố trí nguồn lực song song để thực hiện với dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Đồng thời đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm, cần chủ động chuẩn bị sớm Báo cáo khả thi của dự án cho giai đoạn 2 và giai đoạn 3, không để gấp thời gian như giai đoạn 1.
Về việc chọn nhà thầu, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, theo Luật Đấu thầu, đây là nội dung không thuộc phạm vị thẩm quyền phê duyệt của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội, mà thẩm quyền này được giao cho Thủ tướng Chính phủ.
Phát biểu kết thúc nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng những vấn đề mà Chính phủ đặt ra là thiết yếu, nằm trong khuôn khổ Nghị quyết 94/2015/QH13 ngày 25 tháng 6 năm 2015 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành. Về tổng mức đầu tư, đề nghị Chính phủ xác định tổng mức đầu tư của giai đoạn 1 nằm trong tổng mức đầu tư của cả 3 giai đoạn đã được Quốc hội quy định. Bên cạnh đó, những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ thì Chính phủ phải quyết định và chịu trách nhiệm theo đúng quy định của pháp luật. Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị Chính phủ tiếp thu đầy đủ ý kiến tại phiên họp để hoàn chỉnh hồ sơ Báo cáo; Ủy ban Kinh tế hoàn thiện Báo cáo thẩm tra để trình ra Quốc hội tại kỳ họp thứ 8./.