Nâng mức chỉ tiêu về hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường tại khu công nghiệp, khu chế xuất
ĐBQH Trần Hoàng Ngân và nhiều ĐBQH khác đề nghị nâng chỉ tiêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất
đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường lên mức trên 90%
Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân- TP. Hồ Chí Minh cho rằng, trong Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội năm 2018, Chính phủ đang đề ra tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường là 88%. Tuy nhiên, môi trường hiện là vấn đề đang được quan tâm, do đó cần nâng chỉ tiêu này lên mức trên 90%.
Còn theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Toàn- tỉnh Lai Châu hiện mức chỉ tiêu đề ra trong năm 2018 chỉ tăng 1% so với năm 2017 như vậy còn thấp và với tốc độ như trên thì phải đến năm 2030 mới đạt đến 100%. Nhất trí với chủ trương “không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế”, đại biểu đề nghị tăng chỉ tiêu này lên từ 1,5- 2% để giải quyết sớm vấn đề ô nhiễm môi trường hiện nay. Trong trường hợp khó khăn nguồn lực, đại biểu kiến nghị Quốc hội bố trí tăng kinh phí ngân sách để thực hiện mục tiêu này.
Cùng quan điểm như trên, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh- tỉnh Long An cho rằng nếu chỉ tiêu chỉ tăng tuần từ 1% thì phải mất 13 năm nữa, tức là đến 2030 nước ta mới xử lý dứt điểm tình trạng này. Trong khi đó chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1216 ngày 05/9/2012 đã xác định đến năm 2020 chỉ tiêu này phải đạt ít nhất là 95%, do đó đại biểu cũng đề nghị cần nâng chỉ tiêu này lên 90% trong kế hoạch năm 2018.
Chính phủ cần kiểm tra, đánh giá chính xác về chỉ tiêu, thực trạng môi trường tại các khu công nghiệp, khu chế xuất
Cũng theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh- tỉnh Long An, Báo cáo số 458 của Chính phủ nêu rõ: chỉ tiêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường năm 2016 đạt 86%, năm 2017 đạt 87%, năm 2018 dự kiến là 88%. Như vậy, mỗi năm chỉ tiêu này đều tăng ở mức 1%. Tuy nhiên, tại Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế tại Kỳ họp thứ 2 và Kỳ họp thứ 4 đều đề nghị rà soát đảm bảo tính xác thực của chỉ tiêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường.
Bên cạnh đó, tại Phiên họp toàn thể của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Báo cáo số 4974 ngày 21/9/2017 về kết quả thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường năm 2017, trong đó có nêu: "hiện nay tỷ lệ khu công nghiệp trong cả nước có hệ thống xử lý nước thải đạt quy chuẩn là 76%". Tại Kỳ họp này, Bộ Tài nguyên và Môi trường có Báo cáo 111 gửi đến các vị đại biểu Quốc hội về kết quả thực hiện trả lời chất vấn, trong đó nêu: "tính đến tháng 9/2017 cả nước có thêm 4 khu công nghiệp, nâng tổng số khu công nghiệp đang hoạt động đã hoàn thành việc xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt 216/283 khu công nghiệp, đạt tỷ lệ 76% còn lại 67 khu công nghiệp chưa hoàn thành việc xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung”.
ĐBQH Nguyễn Tuấn Anh đề nghị Chính phủ nghiên cứu xây dựng một số chỉ tiêu về môi trường để
phản ánh đầy đủ, toàn diện hơn "bức tranh về bảo vệ môi trường"
Từ những phân tích nêu trên, đại biểu cho rằng, Chính phủ cần kiểm tra lại và báo cáo cụ thể với Quốc hội về thực trạng bảo vệ môi trường tại các khu công nghiệp, khu chế xuất và số liệu đánh giá chính xác về chỉ tiêu này. Việc đưa ra số liệu khác nhau hoặc chưa xác thực (giữa các báo cáo là 10%) sẽ dẫn tới sự chủ quan, đánh giá cao thành tích đạt được, không có giải pháp hữu hiệu để giải quyết đối với thực trạng vấn đề bảo vệ môi trường.
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cũng đề nghị: Thứ nhất, cần rà soát kỹ lại số liệu kết quả thực hiện chỉ tiêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường. Đề nghị Chính phủ công khai tên khu công nghiệp, khu chế xuất vi phạm, báo cáo Quốc hội, cử tri, yêu cầu bắt buộc các chủ đầu tư thực hiện đúng quy định về pháp luật bảo vệ môi trường.
Thứ hai, đề nghị Chính phủ xây dựng giải pháp báo cáo Quốc hội xem xét tăng tốc độ hoàn thành chỉ tiêu môi trường này hàng năm ở mức cao hơn, để đến năm 2020 ít nhất đạt 95% như chiến lược bảo vệ môi trường Quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Thứ ba, chỉ tiêu chủ yếu về môi trường trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm đang tiếp cận hiện nay mới chỉ đánh giá vấn đề môi trường ở khu công nghiệp, khu chế xuất mà chưa đánh giá được toàn diện mức độ giải quyết các vấn đề môi trường ở khu đô thị, làng nghề, khu vực nông thôn. Vì vậy, Chính phủ cần nghiên cứu xây dựng một số chỉ tiêu về môi trường để có thể phản ánh đầy đủ, toàn diện hơn "bức tranh về bảo vệ môi trường".
Chiến lược, chỉ tiêu của Chính phủ phải tuân thủ Luật bảo vệ môi trường
ĐBQH Bùi Văn Xuyền cho rằng mức chỉ tiêu đề ra như hiện nay vẫn vi phạm Luật Bảo vệ Môi trưởng
Tuy nhiên, theo đại biểu Quốc hội Bùi Văn Xuyền- tỉnh Thái Bình, mặc dù Chính phủ có đề ra các mức chỉ tiêu như hiện nay thì vẫn vi phạm Luật Bảo vệ Môi trưởng. Đại biểu phân tích: Bởi lẽ, 12%, 13% khu chế xuất, khu công nghiệp nếu như không có hệ thống xử lý nước thải tập trung đảm bảo được kiểm định về môi trường là vi phạm luật môi trường. Nếu như theo chiến lược của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đến năm 2020 sẽ phấn đấu đạt 95% thì chiến lược này cũng là vi phạm luật.
Đại biểu Bùi Văn Xuyền nhấn mạnh: "Chính phủ nên xem xét lại chỉ tiêu này, bởi vì các khu công nghiệp có hệ thống nước thải tập trung được kiểm định thì dù có hay không có vẫn phải tuân thủ Luật Bảo vệ môi trường. Do đó, chỉ tiêu đặt ra không có ý nghĩa".
Còn theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh- tỉnh Long An, ngay cả chỉ tiêu tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường năm 2017 là 87% như báo cáo của Chính phủ thì hiện nay cả nước vẫn còn tới 13% số khu công nghiệp, khu chế xuất đang hoạt động chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường. Điều đó có nghĩa trong thực tế những khu công nghiệp này đã và đang vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
"Luật Bảo vệ môi trường năm 2005 quy định khu công nghiệp, khu chế xuất phải có hệ thống thu gom, xử lý rác thải tập trung nhưng đến Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 thì quy định rất rõ tại điểm b khoản 3 Điều 66 là chủ đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp phải đảm bảo đầu tư thu gom, xử lý nước thải tập trung đạt quy chuẩn môi trường và có hệ thống quan trắc nước thải tự động. Pháp luật về bảo vệ môi trường đã quy định rất rõ trách nhiệm đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung tại khu công nghiệp, khu chế xuất là trách nhiệm thuộc về chủ đầu tư. Tuy nhiên, vẫn tồn tại khu công nghiệp đang hoạt động mà chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt quy chuẩn. Đây chính là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và vấn đề này cần phải được làm rõ trong Báo cáo của Chính phủ để trả lời cử tri"- Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh nhấn mạnh.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà tiếp thu, giải trình tại Hội trường
Tiếp thu, giải trình và làm rõ thêm các vấn đề mà các đại biểu Quốc hội đã nêu, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng, thực tế hiện nay có khoảng 20- 30% các khu công nghiệp đã được thành lập, đã được quy hoạch, xây dựng nhưng vẫn chưa thu hút, lấp đầy được các doanh nghiệp đầu tư trong đó. Những doanh nghiệp đã thu hút đầu tư thì có những doanh nghiệp không có nhu cầu xử lý chất thải. Chính vì vậy, chỉ tiêu này đặt ra trên cơ sở đánh giá cụ thể đối với từng khu công nghiệp. Căn cứ vào việc là hiện nay đối với khu công nghiệp đã lấp đầy và tổng lượng nước thải như thế nào thì sẽ tính toán đến cân nhắc hiệu quả của đầu tư hệ thống tập trung.
Thống nhất việc tất cả các khu công nghiệp, trong đó các doanh nghiệp đã đầu tư thì phải tuân thủ đáp ứng quy chuẩn môi trường, tuy nhiên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, phải dựa trên tình hình thực tế các khu công nghiệp và loại hình công nghiệp để đặt ra các chỉ tiêu có cần hay không việc xử lý chất thải tập trung cho cả khu công nghiệp.