Ủy ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc gia nhập Công ước Istanbul 1990 về chế độ tạm quản hàng hóa Ảnh: Đình Nam
Công ước Istanbul được ký kết ngày 26/6/1990, có hiệu lực từ ngày ngày 27/11/1993 dưới sự quản lý của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) với mục tiêu là tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế và hài hòa hoá các thủ tục tạm quản, giúp cơ quan quản lý kiểm soát tốt hàng hóa tạm nhập, tái xuất và tạm xuất, tái nhập. Theo quy định của Luật Điều ước quốc tế, Công ước được gia nhập với danh nghĩa Chính phủ. Tuy nhiên, Công ước Istanbul có một số nội dung khác với quy định của pháp luật hiện hành nên Chính phủ xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi quyết định gia nhập theo quy định tại khoản 1 Điều 42 Luật Điều ước quốc tế năm 2016.
Trình bày Tờ trình của Chính phủ về việc gia nhập Công ước Istanbul về tạm quản hàng hóa, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, Công ước đã đưa ra mô hình chuẩn các chứng từ tạm quản như các chứng từ hải quan quốc tế kèm bảo lãnh sẽ góp phần thuận lợi hóa thủ tục tạm quản, đồng thời giúp các cơ quan quản lý hàng tạm quản chặt chẽ.
Công ước gồm thân công ước và các Phụ lục, thân công ước gồm 05 Chương với 34 điều bao gồm nguyên tắc cơ bản của Công ước, những điều khoản thiết yếu để Công ước được áp dụng nhất quán; các điều khoản về: phạm vi, cấu trúc cơ chế quản lý, gia nhập và sửa đổi Công ước…Các Phụ lục gồm 13 phụ lục quy định về từng nhóm mặt hàng cụ thể. Phụ lục là phần không tách rời của Công ước. Mỗi Phụ lục gồm 3 chương.
Tính đến tháng 01/2017, có 68 quốc gia thành viên của Công ước Istanbul, trong khi số lượng các quốc gia/vùng lãnh thổ thực hiện cơ chế tạm quản là 70. Việc thực hiện Công ước sẽ có các lợi ích như giảm bớt giấy tờ, thủ tục, tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả cán bộ hải quan và người sử dụng Sổ; chống thất thu thuế: hệ thống đảm bảo thanh toán các khoản thuế hải quan/ thuế khác trong trường hợp người giữ sổ không thực hiện tái nhập/tái xuất theo quy định; cơ chế tạm quản tạo thuận lợi cho các thương nhân khi sử dụng một quyển sổ nhưng có thể đi lại nhiều nước thành viên trong hệ thống trong cùng một chuyến đi; việc cấp phát sổ và bảo lãnh của NIGA đã mở rộng phạm vi hoạt động dịch vụ đến cộng đồng doanh nghiệp của Hiệp hội qua đó thể hiện tốt hơn vai trò của Phòng thương mại quốc gia đối với lợi ích của các Hội viên.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày Tờ trình của Chính phủ tại Phiên họp
Tờ trình của Chính phủ cũng nêu rõ, nhìn chung, các quy định của pháp luật trong nước không trái với quy định trong Công ước, thậm chí chính sách thuế của pháp luật trong nước còn thuận lợi hơn, cụ thể là miễn thuế và không yêu cầu khoản bảo lãnh khi tạm nhập - tái xuất. Như vậy, khi tham gia cơ chế tạm quản theo Công ước Istanbul, Việt Nam sẽ tồn tại hai chế độ hàng tạm nhập- tái xuất, tạm xuất- tái nhập theo pháp luật trong nước (miễn thuế) và theo Công ước Istanbul (bảo lãnh quốc tế). Doanh nghiệp tự lựa chọn phù hợp với điều kiện và lợi ích của mình. Tuy nhiên, do cơ chế tạm quản theo Công ước Istanbul là chuẩn mực quốc tế, ngày càng nhiều quốc gia tham gia nên về lâu dài, việc tham gia Công ước là tất yếu, trong đó cơ chế bảo lãnh quốc tế cho hàng tạm quản giảm rủi ro cho cơ quan hải quan, tạo thuận lợi thương mại mà vẫn đảm bảo mục tiêu quản lý của cơ quan hải quan.
Trình bày Báo cáo thẩm tra về việc gia nhập Công ước Istanbul về tạm quản hàng hóa, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu nêu rõ, Hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc gia nhập Công ước Istanbul về cơ bản đảm bảo theo quy định của Luật Điều ước quốc tế. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Đối ngoại đề nghị Cơ quan đề xuất việc gia nhập (Bộ Tài chính) bổ sung Báo cáo đánh giá tác động để Ủy ban thường vụ Quốc hội có thêm cơ sở cho ý kiến. Ngoài ra, theo báo cáo của Chính phủ, Công ước Istanbul về cơ bản phù hợp với hệ thống pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, qua rà soát Luật Thương mại, Luật Hải quan, một số nội dung của Công ước có quy định khác với quy định của pháp luật Việt Nam.
Trên cơ sở Tờ trình của Chính phủ, Ủy ban Đối ngoại kiến nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội đồng ý với đề xuất của Chính phủ về việc Việt Nam gia nhập Công ước Istanbul về tạm quản hàng hóa. Đối với việc ban hành Nghị định hướng dẫn thực hiện Công ước Istanbul, đề nghị Chính phủ hoàn thiện hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến theo quy định tại Điều 95 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu trình bày Báo cáo thẩm tra tại Phiên họp
Trên cơ sở Tờ trình của Chính phủ, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại, sau khi xem xét, cho ý kiến, các thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội đã nhất trí với sự cần thiết ra nhập Công ước Istanbul về tạm quản hàng hóa; thống nhất giao Chính phủ tiến hành các thủ tục để gia nhập Công ước này.
Phát biểu kết luận nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị, sau khi hoàn tất việc ra nhập Công ước, đề nghị Chính phủ thực hiện nội luật hóa các quy định liên quan và báo cáo lại Ủy ban thường vụ Quốc hội. Những nội dung liên quan đến sửa đổi văn bản luật pháp của nước ta thì sẽ thực hiện theo quy trình của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.