Đại biểu Quốc hội Đặng Ngọc Nghĩa – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thừa Thiên – Huế
Trước đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TN&MT) đã nhận được ý kiến của đại biểu Quốc hội Đặng Ngọc Nghĩa tại Phiếu chất vấn số 188/GS-PCCV ngày 24/10/2019 về sự cố hệ thống cấp nước sông Đà. Trước ý kiến chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết:
Trước thực trạng ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt từ sự cố đổ dầu thải xuống suối Trầm, suối Cun, suối Bằng, kênh dẫn nước vào hồ Đầm Bài, rồi lan đến hồ Đầm Bài, là hồ chứa nước cung cấp cho Nhà máy nước sạch sông Đà, bên cạnh việc chỉ đạo triển khai hàng loạt hoạt động khắc phục, các cơ quan nhà nước đã tích cực vào cuộc, thông tin cho các cơ quan thông tấn, báo chí và người dân về vụ việc, công bố chất lượng nước sinh hoạt do Công ty cung cấp cho người dân khu vực Tây Nam Hà Nội biết; yêu cầu Công ty ngừng ngay việc cấp nước không an toàn cho người dân, khẩn trương khắc phục hậu quả; tổ chức khởi tố vụ án theo quy định.
Bộ TN&MT đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hòa Bình và các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện việc kiểm tra, xác minh, thực hiện các biện pháp nhằm nhanh chóng khắc phục sự cố, bảo đảm việc cấp nước an toàn cho người dân. Đồng thời, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ TN&MT đã phối hợp với Bộ Xây dựng và các địa phương rà soát, kiểm tra tình hình hoạt động của các nhà máy nước sạch trong cả nước để bảo đảm đủ nguồn nước sạch, an toàn phục vụ nhân dân.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV.
Về vấn đề an toàn sản xuất, cung cấp và tiêu thụ nước sạch: Vấn đề an toàn sản xuất, cung cấp và tiêu thụ nước sạch cho mục đích sinh hoạt, việc quản lý chất lượng nước sử dụng cho ăn uống và sinh hoạt được Chính phủ giao cho Bộ Xây dựng đối với cấp nước đô thị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đối với cấp nước nông thôn và Bộ Y tế thống nhất quản lý về tiêu chuẩn, quy chuẩn và kiểm tra, giám sát chất lượng nước cấp cho ăn uống và sinh hoạt của người dân, Bộ TN&MT được giao trách nhiệm quản lý nguồn nước sông, suối.
Để quản lý bảo vệ các nguồn nước cho các mục đích sử dụng khác nhau theo chức năng nhiệm vụ được Chính phủ giao, Bộ TN&MT đã tập trung xây dựng, hoàn thiện các quy định cụ thể nhằm hướng dẫn thi hành Luật Tài nguyên nước, Luật Bảo vệ môi trường, đồng thời triển khai thực hiện các quy định nhằm bảo vệ các nguồn nước. Việc bảo vệ chất lượng nguồn nước sinh hoạt được quy định tại Điều 32 Luật Tài nguyên nước, theo đó các tổ chức, cá nhân khai thác nước để cấp nước cho sinh hoạt phải thường xuyên quan trắc, theo dõi chất lượng nguồn nước sinh hoạt, đảm bảo chất lượng nguồn nước do mình khai thác và có phương án khai thác nguồn nước khác để thay thế trong trường hợp xảy ra sự cố ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt đang khai thác.
Để bảo vệ nguồn nước nói chung, nguồn nước sinh hoạt nói riêng, Bộ TN&MT đã tham mưu, ban hành nhiều văn bản như: Nghị định số 43/2015/NĐ-CP quy định về hành lang bảo vệ nguồn nước; Thông tư số 24/2016/TT-BTNMT ngày 09/9/2016 quy định việc xác định và công bố vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt nhằm quy định cụ thể phạm vi bảo vệ nguồn nước sinh hoạt cho từng vùng, miền khác nhau; Thông tư số 47/2017/TT-BTNMT ngày 07/11/2017 quy định về giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước nhằm giám sát hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước của các tổ chức, cá nhân, theo đó, chất lượng nguồn nước là một trong những yêu cầu bắt buộc phải giám sát trong quá trình khai thác. Đồng thời, Bộ quản lý việc khai thác, sử dụng tài nguyên nước của các tổ chức, cá nhân thông qua công cụ Giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước, theo đó, các giấy phép cấp cho các công trình khai thác, sử dụng nước cho mục đích sinh hoạt có quy định rõ việc quan trắc, giám sát chất lượng nguồn nước trước khi vào hệ thống công trình để đảm bảo chất lượng nguồn nước đầu vào cấp cho công trình cấp nước sinh hoạt. Bên cạnh đó, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 41/2018/TT-BYT ngày 14/12/2018 của Bộ Y tế về quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và quy định kiểm tra, giám sát chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt, theo đó quy định rõ việc kiểm tra, giám sát chất lượng nước sạch cho mục đích cấp nước sinh hoạt.
Một số giải pháp trong thời gian tới: Để phòng, tránh các sự cố tương tự đã xảy ra, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường, trong đó bổ sung và cụ thể hóa quy định về ứng phó sự cố tràn dầu trong Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi. Bộ TN&MT sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng và các tỉnh, thành phố có liên quan kiểm tra hoạt động của các Nhà máy nước sạch trong cả nước để đảm bảo nguồn nước sạch, an toàn phục vụ nhân dân theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 9403a/VPCP-CN ngày 15/10/2019 của Văn phòng Chính phủ; phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Bình và các cơ quan, đơn vị có liên quan theo dõi, giám sát việc khắc phục, xử lý ô nhiễm, cải tạo, phục hồi môi trường do vụ việc gây ra.
Đồng thời, Bộ TN&MT cũng kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các Bộ, ngành, cơ quan liên quan và Ủy ban nhân dân các địa phương rà soát, hoàn thiện và tổ chức thực hiện các quy định pháp luật về quản lý tài nguyên nước, hoạt động cung cấp và tiêu thụ nước sạch, các quy chuẩn, tiêu chuẩn về chất lượng nước sạch cấp cho mục đích sinh hoạt, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan tổ chức có liên quan trong việc đảm bảo an toàn, an ninh trong việc cấp nước sinh hoạt. Cụ thể như sau:
Đối với Công ty cổ phần đầu tư nước sạch Sông Đà (Nhà máy)
- Tiếp tục thực hiện ngay các biện pháp thu gom, xử lý triệt để ô nhiễm do dầu thải gây ra; sau đó cần đánh giá tổng thể chất lượng nước mặt và trầm tích để đảm bảo không còn ảnh hưởng đến chất lượng nguồn cấp nước thô đầu vào của Nhà máy.
- Kiểm tra, giám sát chặt chẽ, thường xuyên chất lượng nguồn nước cấp cho Nhà máy, trường hợp phát hiện chất lượng nguồn nước không đảm bảo theo quy định QCVN 08-MT:2015/BTNMT loại A2 sử dụng dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt, lập tức dừng hoạt động của Nhà máy, xác định nguyên nhân, báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Kiểm tra chất lượng nước sinh hoạt trước khi cấp cho người dân theo đúng quy định của Bộ Y tế.
- Thực hiện nghiêm túc các nội dung quy định tại Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt số 2825/GP-BTNMT ngày 13/9/2018 và Giấy phép xả nước thải vào nguồn nước số 1507GP-BTNMT ngày 27/5/2019, trong đó khẩn trương hoàn thành việc lắp đặt hệ thống thiết bị quan trắc tự động, liên tục nước thải sản xuất sau xử lý đối với các thông số pH, nhiệt độ, TSS, COD, NH4 và lưu lượng.
- Xây dựng phương án, trang bị các phương tiện, thiết bị và lực lượng cần thiết để kịp thời ứng phó và khắc phục các sự cố ảnh hưởng tới chất lượng nguồn nước cấp cho Nhà máy; thực hiện nghiêm Quy chế quản lý, khai thác, vận hành hồ chứa Đầm Bài.
Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình:
- Tổ chức giám sát chặt chẽ việc thực hiện khắc phục, xử lý ô nhiễm, cải tạo, phục hồi môi trường của Công ty cổ phần đầu tư nước sạch Sông Đà, kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân có liên quan trong việc cung cấp nước sinh hoạt không đảm bảo chất lượng cho người dân, không kiểm soát chặt chẽ nguồn nước đầu vào Nhà máy (không kiểm soát thành phần dầu thải, mùi ngay cả khi phát hiện có dầu loang trong nguồn nước cấp cho Nhà máy).
- Tổ chức xử lý nghiêm thủ phạm đổ dầu thải trên đường liên xã Hợp Thịnh - Phúc Tiến - Phú Minh theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo tính răn đe để không xảy ra các trường hợp tương tự trong thời gian tới.
- Tổ chức kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải thải vào nguồn nước cấp cho Nhà máy; không cấp phép đầu tư cho các ngành nghề, lĩnh vực hoạt động phát sinh chất thải có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường trên các lưu vực sông, suối cấp nước cho sinh hoạt.
- Lập, tổ chức thực hiện kế hoạch, phương án bảo vệ nghiêm ngặt nguồn nước, đảm bảo ổn định chất lượng nguồn nước cấp cho Nhà máy, tuyệt đối không để xảy ra trường hợp tương tự.
- Rà soát, điều chỉnh quy hoạch nguồn nước cấp cho Nhà máy trong trường hợp cần thiết, không để tình trạng nước thải của Nhà máy, nước thải từ hoạt động chăn nuôi, trồng trọt trên lưu vực suối Trầm, suối Cun, suối Bằng không qua xử lý hoặc xử lý không đạt quy chuẩn dẫn về hồ Đầm Bài, nguồn cấp nước đầu vào cho Nhà máy.
- Duy trì, kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước và chỉ giới phạm vi bảo vệ công trình hồ Đầm Bài theo Quyết định số 990/QĐ-UBND ngày 15/5/2019 của UBND tỉnh Hòa Bình.
Đối với Bộ Xây dựng
- Tổ chức kiểm tra tình hình hoạt động của các Nhà máy nước sạch trong cả nước để đảm bảo nguồn nước sạch, an toàn phục vụ nhân dân theo yêu cầu tại Công văn số 9403a/VPCP-CN của Văn phòng Chính phủ ngày 15/10/2019.
- Rà soát, hoàn thiện mạng lưới cung cấp nước đầu vào cho các Nhà máy xử lý nước, cung cấp nước sạch sinh hoạt cho người dân; đẩy mạnh các biện pháp kiểm soát chặt chẽ an ninh nguồn cung cấp nước sinh hoạt; tăng cường hệ thống quan trắc chất lượng nguồn cung cấp nước sinh hoạt để cảnh báo kịp thời đối với các trường hợp bất thường, chất lượng nước không đảm bảo; tăng cường kiểm soát chất lượng nước đầu ra của các Nhà máy nước trước khi cung cấp nước sinh hoạt cho người dân.
- Rà soát, kiểm tra việc thực hiện các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn quốc gia, định mức kinh tế kỹ thuật về xây dựng công trình cấp nước; quản lý hệ thống cấp nước; quản lý vận hành hệ thống cấp nước; đề xuất hoàn thiện cơ chế chính sách, và các quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về cấp nước.
Đối với Bộ Y tế
- Rà soát, bổ sung, hoàn thiện Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và quy trình kiểm soát chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt, chất lượng nước đầu vào của các đơn vị cấp nước sinh hoạt, trong trường hợp có sự cố hoặc nghi ngờ về chất lượng nước cần phải báo cáo và xử lý kịp thời.
- Rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, các quy định chuyên môn, các tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về các lĩnh vực vệ sinh chất lượng nước ăn uống, nước sinh hoạt,
Đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường
- Phối hợp Bộ Xây dựng và các tỉnh, thành phố có liên quan trong kiểm tra tình hình hoạt động của các Nhà máy nước sạch trong cả nước để đảm bảo nguồn nước sạch, an toàn phục vụ nhân dân theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 9403a/VPCP ngày 15/10/2019 của Văn phòng Chính phủ.
- Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình và các cơ quan, đơn vị có liên quan theo dõi, giám sát việc khắc phục. Xử lý ô nhiễm, cải tạo, phục hồi môi trường do vụ việc gây ra.
- Rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường, trong đó bổ sung và cụ thể hóa quy định về ứng phó sự cố tràn dầu trong Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi.
