Đại biểu Nguyễn Minh Tâm – Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình phát biểu tại nghị trường
Bên lề ký họp thứ 6, góp ý về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Minh Tâm – Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đánh giá, qua 3 kỳ họp liên tục được sửa chữa, điều chỉnh một cách nghiêm túc, cầu thị, Luật Đất đai (sửa đổi) đã cơ bản thể chế hoá được chủ trương, chính sách về đất đai đã được thể hiện trong các văn kiện, nghị quyết của Đảng, đưa ra được các phương án giải quyết những vấn đề cấp bách của thực tế đặt ra như hoàn thiện quan điểm về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đổi mới và nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất về mục đích quốc phòng, an ninh, hoàn thiện cơ chế xác định giá đất… trên cơ sở tiếp thu ý kiến các đại biểu quốc hội, các cơ quan ban ngành và các tầng lớp nhân dân.
Khung giá đất phải đảm bảo theo giá thị trường
Theo đại biểu Nguyễn Minh Tâm, đối với quy định bỏ khung giá đất, cách tính giá đất theo giá thị trường, có thể thấy, dự thảo lần này đã hoàn thiện cơ chế xác định giá đất tại Điểu 159 Quy định cụ thể nguồn thông tin đầu vào và các phương pháp định giá đất, điều kiện áp dụng đảm bảo theo nguyên tắc thị trường; Làm rõ các trường hợp áp dụng bảng giá đất, giá đất cụ thể và thẩm quyền phê duyệt giá đất cụ thể; Quy định chi tiết thành phần Hội đồng thẩm định giá đất, quy chế làm việc bảo đảm tính độc lập, khách quan.
Các nguyên tắc định giá đất đã đạt yêu cầu phải thuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất, phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường. Bên cạnh đó, dự thảo cũng quy định chi tiết các nguồn thông tin đầu vào định giá đất bao gồm giá đất được ghi nhận trong cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, cơ sở dữ liệu quốc gia về giá; giá đất được ghi trong hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được công chứng, chứng thực; giá trúng đấu giá quyền sử dụng đất; giá đất thu thập qua điều tra, khảo sát đối với trường hợp chưa có thông tin giá đất và chỉ cho phép sử dụng các thông tin được hình thành trong thời gian 24 tháng tính tới thời điểm xác định giá đất để phản ánh đúng xu hướng thị trường.
Đặc biệt, phương pháp tính đúng, tính đủ giá đất đền bù cho người dân được thực hiện thông qua việc lấy ý kiến người dân đối với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trước khi phê duyệt. Trong đó, có thông tin về mức bồi thường, hỗ trợ, bố trí nhà hoặc đất tái định cư, thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ; thời gian bố trí nhà hoặc đất tái định cư.
Thu hồi đất, tái định cư phải đảm bảo đời sống người dân
Vấn đề thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, theo đại biểu Tâm, Hiến pháp đã khẳng định Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, việc thu hồi đất phải công khai, minh bạch.
Tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 lần này đã hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng tại Điều 79 một cách tương đối công khai, minh bạch. Dự thảo đã hướng tới việc giải quyết hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư thông qua chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải quyết vấn đề an sinh bền vững cho người có đất bị thu hồi. Cụ thể, dự thảo đã quy định cụ thể về thẩm quyền, trường hợp thu hồi đất…
Đặc biệt, dự thảo đã bổ sung thêm một khoản (khoản 32 Điều 79) quy định đối với các trường hợp thu hồi đất để thực hiện các dự án, công trình vì lợi ích quốc gia, công cộng không thuộc các trường hợp mà Luật này đã quy định thì Quốc hội sửa đổi, bổ sung về các trường hợp thu hồi đất của Luật này theo trình tự, thủ tục rút gọn. Như vậy, có thể thấy, dự thảo đã bao quát đầy đủ các trường hợp sẽ phát sinh từ thực tiễn mà vẫn đảm bảo được luật định theo quy định của Hiến pháp. Trường hợp phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải chỉnh sửa, bổ sung phương án mà có nội dung chỉnh sửa về giá đất, giá tài sản thì giá đất, giá tài sản để tính bồi thường được xác định tại thời điểm ban hành quyết định điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Trường hợp tại thời điểm ban hành quyết định điều chỉnh phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư mà giá đất, giá tài sản thấp hơn so với giá đất, giá tài sản trong phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã phê duyệt thì áp dụng giá bồi thường trong phương án đã phê duyệt. Cũng theo đại biểu, đóng góp ý kiến cho Luật đất đai (sửa đổi), có đến 10% đóng góp của nhân dân tập trung vào các nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Các ý kiến đóng góp đều mong muốn một chính sách bồi thường hỗ trợ tái định cư thỏa đáng, minh bạch, công bằng.
Dự thảo Luật Đất đai đã có những chỉnh lý trong chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW, theo đó thu hồi đất chỉ được thực hiện sau khi phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được phê duyệt (Được quy định tại Chương VII, đặc biệt là Điều 91 quy định về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ tái định cư) . Đối với trường hợp thu hồi đất mà phải bố trí tái định cư thì phải hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất. Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước, bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư theo quy định của Hiến pháp và pháp luật; có quy định cụ thể về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để sau khi thu hồi đất thì người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ được cụ thể hoá bằng các tiêu chí về hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật của khu tái định cư.
Đối với việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư để thực hiện dự án nhà ở thương mại, cũng có… mỗi phương thức đem lại quyền lợi cho từng mục tiêu giúp hài hoà lợi ích giữa người dân, nhà nước và doanh nghiệp.
Đại biểu cũng cho rằng, dự thảo Luật đã bổ sung quy định chi tiết về việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong trường hợp cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường chậm chi trả thì ngoài tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất còn được thanh toán thêm một khoản tiền bằng mức tiền chậm nộp theo quy định của Luật Quản lý thuế tính trên số tiền chậm trả và thời gian chậm trả. Trường hợp người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc trường hợp đất thu hồi, tài sản gắn liền với đất đang có tranh chấp thì tiền bồi thường, hỗ trợ được gửi vào tài khoản tiền gửi của đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư mở tại ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối theo lãi suất không kỳ hạn. Tiền lãi từ khoản tiền bồi thường, hỗ trợ được trả cho người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản được bồi thường, hỗ trợ.
