PGS.TS - ĐBQH BÙI HOÀI SƠN: KỲ VỌNG PHIÊN CHẤT VẤN THẲNG THẮN, ĐÚNG TRỌNG TÂM, RÕ GIẢI PHÁP
PGS.TS- ĐBQH BÙI HOÀI SƠN: ĐỂ LỊCH SỬ TRỞ THÀNH CHẤT LIỆU TUYỆT VỜI CHO VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT
PGS.TS- ĐBQH BÙI HOÀI SƠN: KỲ HỌP THỨ 6, QUỐC HỘI KHÓA XV - VÌ LỢI ÍCH CỦA DÂN ĐỂ CHỌN QUYẾT SÁCH
PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội
Tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội đã đặt câu hỏi chất vấn các thành viên Chính phủ, trưởng ngành liên quan đến lĩnh vực du lịch. Trong đó, các đại biểu Quốc hội khẳng định: “Du lịch là 1 trong 3 ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển du lịch bền vững là yếu tố cần thiết để mang lại sự thành công cũng như lợi ích trong tương lai. Thời gian qua, ngành du lịch đã đạt kết quả đáng ghi nhận nhưng vẫn còn nhiều hạn chế dẫn đến chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế sẵn có để phát triển du lịch bền vững gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường…”
Phóng viên: Tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội đã đặt câu hỏi chất vấn các thành viên Chính phủ, trưởng ngành liên quan đến những hạn chế trong lĩnh vực du lịch. Ông có suy nghĩ thế nào về vai trò, trách nhiệm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với sự phát triển của ngành du lịch đất nước?
PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội: Trước hết, chúng ta cần đánh giá cao và ghi nhận vai trò “nhạc trưởng” của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Bộ đã có Chương trình hành động phát triển du lịch giai đoạn 2021- 2025, Cục Du lịch Quốc gia đã triển khai Đề án Quy hoạch hệ thống du lịch Việt Nam 2021-2030, tầm nhìn đến 2045... Trong những năm vừa qua, du lịch Việt Nam luôn được đánh giá cao và trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn của thế giới, với nhiều giải thưởng du lịch được trao tặng, ghi nhận những nỗ lực của toàn ngành.
Tuy nhiên, đúng là so với tiềm năng thực tế và kỳ vọng của chúng ta vào sự phát triển của du lịch với tư cách là một ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước thì ngành du lịch cần phải cố gắng rất nhiều, đặc biệt là cần tháo gỡ những điểm nghẽn, khó khăn đang đối mặt. Ví dụ như, quy hoạch liên kết giữa các vùng, địa phương trong phát triển du lịch của chúng ta còn thiên về định hướng không gian địa lý hoặc vùng kinh tế chứ chưa dựa vào vùng du lịch. Hay về liên kết tỉnh, vùng, thực tế, một vài địa phương có sản phẩm du lịch độc đáo, có nét đặc trưng riêng, ví dụ như Hà Nội, Huế, Hội An… có đặc trưng du lịch gắn với điểm di tích lịch sử, văn hóa, các khu di sản thế giới. Nhưng còn nhiều địa phương chưa có sản phẩm đặc thù, sản phẩm giống nhau. Ví dụ như du lịch miệt vườn ở miền Tây Nam Bộ hoặc khu phố đi bộ, chợ đêm ở nhiều địa phương… có cách tổ chức giống nhau.
Bên cạnh đó, các địa phương cũng đã chủ động triển khai nhiều hoạt động liên kết tỉnh, vùng trong quảng bá điểm đến. Ví dụ như hội nghị liên kết vùng, chia sẻ kinh nghiệm giữa các địa phương, các doanh nghiệp. Dù vậy, nhiều ý tưởng liên kết thiếu thực tế, ví dụ như một tỉnh miền Tây Nam Bộ liên kết với một tỉnh Trung du miền núi phía Bắc hoặc có trường hợp liên kết vùng quá lớn như 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng thay vì những kết hợp khả thi hơn như con đường di sản thế giới ven biển miền Trung… Việc liên kết này thiếu sự nghiên cứu thị trường và nhu cầu khách du lịch.
Thời gian qua, ngành du lịch đã đạt kết quả đáng ghi nhận nhưng vẫn còn nhiều hạn chế dẫn đến chưa khai thác hết tiềm năng, lợi thế sẵn có
Vì thế, tôi cho rằng, chúng ta cần phải khẳng định vai trò dẫn dắt rất quan trọng của cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương để hướng dẫn cho các địa phương hoạt động, liên kết để tạo ra chuỗi các điểm đến liên kết. Bên cạnh đó, các địa phương cần phải có hợp tác công tư giữa cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp, cũng như cần nghiên cứu thị trường, không sao chép mô hình của các địa phương khác để tránh trùng lặp và đáp ứng nhu cầu thị trường. Đồng thời, cần có cơ chế khuyến khích, tạo điều kiện để các địa phương, các khu du lịch trọng điểm quốc gia mời chuyên gia quốc tế từ các công ty, tổ chức tư vấn tầm quốc tế có kinh nghiệm đến nghiên cứu thị trường, phân tích tính độc đáo của địa phương để xây dựng quy hoạch, chiến lược phát triển du lịch.
Phóng viên: Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp nhưng mọi vấn đề liên quan tới du khách như giao thông đi lại, môi trường, an ninh, giá cả, giải trí... đều được cho là trách nhiệm của cơ quan quản lý du lịch. Ông có suy nghĩ thế nào?
PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội: Hoạt động du lịch là một chuỗi các dịch vụ có gắn kết như: giao thông hàng không, đường bộ, đường thủy; cơ sở dịch vụ như lưu trú, ăn uống, tham quan, vui chơi giải trí, và các dịch vụ bổ sung liên quan tới nhiều ngành khác như thương mại, sản xuất. Đồng thời, hoạt động du lịch tại một điểm đến còn có sự gắn kết, hỗ trợ của người dân địa phương.
Để giải quyết một cách căn cơ cho vấn đề này, theo tôi, chúng ta nên chú ý đến một số giải pháp sau:
Thứ nhất, ở cấp trung ương và địa phương đã có Ban Chỉ đạo du lịch gồm các cơ quan quản lý ở các ngành tham gia, tức là chỉ bao gồm khu vực công. Tuy nhiên, mô hình này cần phải có một số cải tiến cho phù hợp hơn với điều kiện hiện nay. Ví dụ, cần có thêm đại diện doanh nghiệp hoặc hiệp hội du lịch, thậm chí là đại diện cộng đồng địa phương để sức mạnh tổng hợp và sự đồng thuận tiếng nói, đóng góp của tất cả các bên liên quan; hoặc nâng cao hiệu quả hoạt động của các ban chỉ đạo này để kịp thời lắng nghe những khó khăn và rào cản mà khu vực doanh nghiệp đang gặp, đưa ra được quyết sách kịp thời, đáp ứng được vấn đề cấp bách của ngành, bao gồm cả dịch vụ, giá cả, quy tắc ứng xử, an toàn tính mạng và tài sản của khách, giao thông, môi trường, an ninh…
Thứ hai, nên thành lập cơ quan quản lý điểm đến với sự tham gia của các ngành liên quan ở địa phương và các đối tác khác nhau (cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng người dân địa phương). Việc tăng cường quản lý điểm đến cần có hướng dẫn, chỉ đạo của cơ quan quản lý ở cấp quốc gia như Bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Du lịch quốc gia để đưa ra hướng dẫn chi tiết cho các địa phương biết cách thành lập cơ quan quản lý điểm đến, gồm: cơ cấu tổ chức, trách nhiệm, nhiệm vụ, điều lệ, hoạt động, ngân sách/quỹ hoạt động, cơ chế báo cáo… Theo đó, thành lập cơ quan quản lý điểm đến ở các địa phương trọng điểm trước, để tạo ra mô hình điển hình, sau đó điều chỉnh, nhân rộng ra các điểm đến khác.
Phóng viên: Thực tế, sự phục hồi của ngành du lịch nước ta còn chậm so với nhiều nước lân cận sau đại dịch COVID-19, có ý kiến cho rằng một phần là do thiếu những hoạt động xúc tiến quảng bá ở tầm quốc gia, quốc tế. Quan điểm của ông thế nào?
PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội: Dù có rất nhiều nỗ lực trong thời gian qua, nhưng đúng là chúng ta vẫn thiếu hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch lớn ở tầm quốc gia, quốc tế. Điều này có nhiều nguyên nhân, trong đó có việc chưa vận hành tốt Quỹ Hỗ trợ phát triển du lịch và thiếu vắng các cơ quan đại diện du lịch Việt Nam ở nước ngoài.
Tháng 12/2022, Hội đồng Tư vấn Du lịch phối hợp một số đơn vị làm một khảo sát khách du lịch sau dịch Covid-19. Kết quả, 56% khách du lịch nhận biết điểm đến chủ yếu thông qua mạng xã hội, báo điện tử; 42% qua trang web và 41% qua các công cụ tìm kiếm thông tin trực tuyến; 3% nhận biết điểm đến thông qua hội chợ, sự kiện du lịch; 1% qua các biển quảng cáo và 1% qua tờ rơi, tập gấp. Điều này cho thấy các thông tin cung cấp cho khách du lịch là chưa đầy đủ, toàn diện, kịp thời. Do vậy, chúng ta cần cố gắng rất nhiều để những hoạt động xúc tiến, quảng bá lớn đem lại lợi thế cho du lịch Việt Nam.
Cụ thể, chúng ta cần vận hành tốt hơn Quỹ Hỗ trợ phát triển du lịch; cần thực hiện nghiên cứu thị trường để đưa ra những chiến dịch quảng bá, xúc tiến du lịch phù hợp với từng thị trường mục tiêu nhằm thực hiện quảng bá, xúc tiến du lịch đạt được hiệu quả; có thể xem xét xây dựng thương hiệu du lịch quốc gia mới để thích ứng với hoàn cảnh phát triển du lịch sau dịch Covid-19 với hành vi, tâm lý, sở thích của khách du lịch đã có nhiều thay đổi.
Cùng đó, các địa phương cần phải có hợp tác công - tư, cũng như cần nghiên cứu thị trường, không sao chép mô hình của các địa phương khác để tránh trùng lặp và đáp ứng nhu cầu thị trường. Đồng thời, cần có cơ chế khuyến khích, tạo điều kiện để các địa phương, các khu du lịch trọng điểm quốc gia mời chuyên gia quốc tế từ các công ty, tổ chức tư vấn tầm quốc tế có kinh nghiệm đến nghiên cứu thị trường, phân tích tính độc đáo của địa phương để xây dựng quy hoạch, chiến lược phát triển du lịch.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!