Dự thảo Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự gồm 06 chương, 34 điều. Nội dung của Dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở 04 nhóm chính sách đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 50/2022/QH15 ngày 13/6/2022 và chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 22/NQ-CP ngày 28/02/2022. Cụ thể, Chính sách 1: Hoàn thiện quy định về xác định phạm vi bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự và nội dung quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Chính sách 2: Chế độ quản lý, bảo vệ đối với khu vực cấm, khu vực bảo vệ, vành đai an toàn, vành đai an toàn kho đạn dược, hành lang an toàn kỹ thuật hệ thống anten quân sự của các công trình quốc phòng và khu quân sự; Chính sách 3: Chuyển đổi mục đích sử dụng, phá dỡ, di dời công trình quốc phòng và khu quân sự; Chính sách 4: Chính sách đối với địa phương, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tại địa bàn, khu vực bị ảnh hưởng do yêu cầu của công tác quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự.
Mục đích việc xây dựng Luật nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong tổ chức thực hiện xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc trong tình hình mới. Đồng thời tăng cường các biện pháp quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; xây dựng chính sách hỗ trợ, ưu tiên các chương trình đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội đối với địa phương, cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tại địa bàn bị ảnh hưởng lớn về phát triển kinh tế - xã hội, hạn chế đầu tư nước ngoài; chính sách đối với các khu vực bị hạn chế về quyền sử dụng đất và các quyền, lợi ích hợp pháp khác do yêu cầu quản lý, bảo vệ, bảo đảm an toàn cho công trình quốc phòng và khu quân sự.
ĐBQH Dương Tấn Quân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự với các lý do như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ; cho rằng nội dung của dự thảo Luật cơ bản phù hợp với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.
Tham gia thảo luận dự án Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự tại Kỳ họp thứ 5, đại biểu Dương Tấn Quân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cơ bản thống nhất với bố cục, kỹ thuật lập pháp. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, dự thảo luật chỉ có 34 điều, nhưng có đến 1/3 các điều khoản (9 điều) giao cho Chính phủ và Bộ Quốc phòng hướng dẫn chi tiết là khá nhiều so với bố cục điều khoản của Luật.
Đại biểu Dương Tấn Quân đề nghị, Ban soạn thảo cần tiếp tục rà soát, luật hóa các vấn đề cần quy định chi tiết bằng quy phạm pháp luật trong dự thảo luật, để thực hiện thống nhất, nâng cao tính khả thi trong thực tiễn khi luật được thông qua và có hiệu lực, tránh tình trạng khi luật có hiệu lực phải mất thời gian chờ hướng dẫn áp dụng luật.
Đại biểu Dương Tấn Quân cũng bày tỏ sự nhất trí cao với chính sách của Nhà nước trong quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự được quy định tại Khoản 1 Điều 4 của dự thảo Luật: "Nhà nước có chính sách đầu tư cho quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự, bảo đảm khả năng phòng thủ của đất nước, ưu tiên trên các địa bàn chiến lược trọng yếu".
Tuy nhiên, để triển khai thực hiện hiệu quả, đại biểu Dương Tấn Quân đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc luật hóa bằng quy định hoặc cơ chế riêng cho việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng cho các dự án đầu tư xây dựng công trình chiến đấu.
Các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5
Nguyên nhân được đại biểu Dương Tấn Quân đưa ra là, việc đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ các loại rất khác, đặc biệt là đất rừng sang đất quốc phòng để xây dựng các công trình quân sự gặp rất nhiều khó khăn, bất cập, thủ tục kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng và giải ngân vốn đầu tư. Đại biểu Dương Tấn Quân đánh giá đây là vấn đề còn khá bất cập trong thực tiễn.
Phản ánh về thực tiễn về tình trạng lấn chiếm, sử dụng đất công trình quốc phòng và khu quân sự thời gian qua, đại biểu Dương Tấn Quân cho biết, tại các địa phương trên toàn quốc, tình hình vi phạm, xâm phạm công trình quốc phòng và khu quân sự ngày càng phức tạp. Tình trạng lấn chiếm, chồng lấn đất quốc phòng vẫn diễn ra, điển hình như các vụ việc xảy ra tại một số tỉnh (ở các trường bắn) như: Bắc Giang, Đồng Nai, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu...
Đại biểu Dương Tấn Quân nêu rõ, hành vi xâm phạm, phá hủy công trình quốc phòng và khu quân sự như đập phá công trình lô cốt cũ, mốc khống chế pháo binh, mốc đất quốc phòng... để lấy sắt thép vẫn diễn ra ở một số địa phương. Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng, hiện nay còn hơn 600 điểm đất quốc phòng liên quan đến tranh chấp, lấn chiếm, cấp chồng chưa giải quyết xong.
Tuy nhiên, đại biểu Dương Tấn Quân cho biết, qua nghiên cứu toàn bộ dự thảo luật, đại biểu Dương Tấn Quân nhận thấy chưa có quy định chế tài xử lý cụ thể đối với các trường hợp vi phạm này.
Vì vậy, đại biểu Dương Tấn Quân đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc quy định bổ sung chế tài xử lý đối với vi phạm, đồng thời cần có điều khoản quy định quá trình chuyển tiếp xử lý các vấn đề tồn đọng trong lịch sử giao sử dụng đất, công trình quốc phòng và khu quân sự./.