QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ DỰ ÁN LUẬT GIAO DỊCH ĐIỆN TỬ (SỬA ĐỔI)
Tại phiên họp toàn thể ở Hội trường, Quốc hội đã tập trung thảo luận về những nội dung: phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, tên gọi của Luật; bố cục của dự thảo Luật; sự phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng; tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất với hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên; trách nhiệm quản lý nhà nước về hoạt động giao dịch điện tử; giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu; gửi nhận thông điệp dữ liệu; chứng thư điện tử; chữ ký điện tử; điều kiện kinh doanh dịch vụ tin cậy; giao kết và thực hiện hợp đồng điện tử; giao dịch điện tử của cơ quan nhà nước; chính sách hỗ trợ chuyển đổi số; công chứng, chứng thực điện tử; tài khoản định danh điện tử; hệ thống thông tin phục vụ giao dịch điện tử; an toàn thông tin và an ninh mạng trong giao dịch điện tử…
Quy định nguyên tắc chung làm cơ sở pháp lý cho giao dịch trên môi trường điện tử
Quốc hội tiến hành thảo luận về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi)
Tán thành cao với sự cần thiết sửa đổi Luật Giao dịch điện tử năm 2005 với những lý do đã được nêu trong Tờ trình của Chính phủ, đại biểu Phạm Thị Kiều – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông cho rằng việc sửa đổi luật lần này nhằm kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 25/NQTW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số quốc gia và phát triển các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới dựa trên nền tảng công nghệ số, internet và không gian mạng, góp phần ngăn chặn kịp thời tác động tiêu cực về kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh trên không gian mạng.
Đại biểu cũng nhấn mạnh, Dự thảo luật chỉ quy định những nguyên tắc chung để làm cơ sở pháp lý cho việc giao dịch trên môi trường điện tử, còn giao dịch trực tiếp truyền thống vẫn tuân thủ theo quy định của pháp luật hiện hành trong từng lĩnh vực. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cần quan tâm, rà soát kỹ lưỡng, toàn diện, thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với pháp luật hiện hành.
Đại biểu Dương Tấn Quân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu
Cũng nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật, đại biểu Dương Tấn Quân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chỉ ra rằng, Luật Giao dịch điện tử năm 2005 có hiệu lực từ ngày 01/3/2006 được xem là luật khung quy định những vấn đề kỹ thuật đặc thù phát sinh trong môi trường điện tử. Sau 16 năm thực hiện luật đã có những đóng góp tích cực đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, tạo hành lang pháp lý, hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin.
Tuy nhiên, là do tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, nhu cầu giao dịch điện tử đã bùng phát trong tất cả các lĩnh vực. Phương thức giao dịch cũng có nhiều thay đổi. Với sự xuất hiện ngày càng nhiều các nền tảng số làm trung gian cho các giao dịch điện tử trực tuyến, đòi hỏi phải có khung pháp lý phù hợp, đáp ứng nhu cầu thực tế. Do đó, việc Quốc hội xem xét, sửa đổi toàn diện dự án Luật Giao dịch điện tử để khắc phục những bất cập, tồn tại, hạn chế của luật hiện hành là yêu cầu cấp thiết và phù hợp với thực tiễn.
Về bố cục và nội dung của luật, đại biểu cơ bản thống nhất với bố cục của dự thảo luật gồm có 8 Chương, 57 Điều, có kế thừa các quy định của Luật Giao dịch điện tử năm 2005, đồng thời cũng sửa đổi, bổ sung những vấn đề vướng mắc trong thực tiễn. Tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát kỹ các nội dung, các điều khoản của luật để đảm bảo phù hợp toàn diện với các cam kết trong các Hiệp định thương mại tự do FTA, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương CPTPP.
Dữ liệu là yếu tố quan trọng nhất trong giao dịch điện tử
Đại biểu Thạch Phước Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh
Nhất trí sự cần thiết sửa đổi Luật, đại biểu Thạch Phước Bình – Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh phân tích, hiện nay các quốc gia đều thừa nhận thương mại điện tử là bước phát triển tất yếu của thương mại truyền thống trong thời đại bùng nổ của công nghệ thông tin và truyền thông. Bản chất của thương mại điện tử là các giao dịch thương mại truyền thống được thực hiện thông qua các giao dịch điện tử. Chính vì vậy, nếu xem xét phạm vi điều chỉnh của luật thì pháp luật về giao dịch điện tử của một số nước trên thế giới, đặc biệt là Hàn Quốc có sự quy định rộng hơn so với luật nước ta. Cụ thể, luật Hàn Quốc được áp dụng cho tất cả các giao dịch điện tử, trừ khi có sự quy định rõ ràng trong các văn bản pháp luật khác. Trong khi đó, pháp luật nước ta không áp dụng đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và các bất động sản khác, văn bản về thừa kế, giấy đăng ký kết hôn, quyết định ly hôn, giấy khai sinh, giấy khai tử, hối phiếu và các giấy tờ có giá khác.
Căn cứ vào các quy định đã nêu như trên thì phạm vi điều chỉnh của luật Hàn Quốc có sự khái quát hơn so với luật của nước ta. Điều này sẽ giúp cho luật của Hàn Quốc bao trùm được toàn bộ các giao dịch điện tử trên thực tế, đồng thời tạo sự ổn định cho các quy định của pháp luật về giao dịch điện tử khi có sự thay đổi của các văn bản luật khác. Mặt khác, khái niệm giao dịch điện tử của pháp luật của một số nước, đặc biệt là Hàn Quốc cũng có sự quy định cụ thể hơn so giúp pháp luật của nước ta. Theo luật của Hàn Quốc "giao dịch điện tử là việc thực hiện một phần hoặc toàn bộ giao dịch thông qua thông điệp dữ liệu khi mua, bán, cung ứng hàng hóa, dịch vụ". Trong khi đó, pháp luật nước ta quy định "giao dịch điện tử là giao dịch được thực hiện bằng phương tiện điện tử". Cách quy định này của pháp luật nước ta sẽ tạo ra cách hiểu khác nhau là các giao dịch được thực hiện một phần hay toàn bộ bằng phương tiện điện tử sẽ được coi là giao dịch điện tử. Từ phân tích trên, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu thêm nội dung này.
Đại biểu Trần Chí Cường – Đoàn Tp. Đà Nẵng
Tham gia phát biểu tại phiên họp, đại biểu Trần Chí Cường – Đoàn Tp. Đà Nẵng chỉ rõ, trước sự thay đổi và phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ, của cách mạng công nghiệp lần thứ tư và để đáp ứng yêu cầu, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình về chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số, góp phần ngăn chặn kịp thời các tác động tiêu cực về kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên không gian mạng. Do đó, đại biểu tán thành cao với sự cần thiết sửa đổi Luật Giao dịch điện tử năm 2005 như đã nêu tại Tờ trình 363 của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội.
Đại biểu nhấn mạnh, trong giao dịch điện tử, dữ liệu là yếu tố quan trọng nhất, bao gồm việc quy định quyền và nghĩa vụ của người tạo ra dữ liệu, quyền của người sử dụng dữ liệu, các quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc sử dụng dữ liệu. Tuy nhiên, trong dự thảo luật chưa quy định rõ các nội dung này. Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc giải quyết các tranh chấp liên quan đến sử dụng, khai thác, phân tích, kinh doanh các dịch vụ liên quan đến dữ liệu được tạo ra trong các giao dịch điện tử.
Ngoài ra, nhiều đại biểu cũng phân tích, hiện nay, chúng ta đang thực hiện việc chuyển đổi các hoạt động từ môi trường truyền thống sang môi trường số trong tất cả các ngành, lĩnh vực của đời sống xã hội, trên cơ sở chủ động, tích cực tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và công cuộc chuyển đổi số quốc gia. Việc Quốc hội xem xét cho ý kiến để ban hành Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển giao dịch tử, tạo tiền đề quan trọng trong việc thúc đẩy Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.