Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022
Đại biểu Nguyễn Quang Huân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cho rằng, Nghị định 117,118 về cấp, thoát nước đã ra đời cách đây 15 năm, từ năm 2007, có nhiều quy định đã không còn phù hợp với tình hình của ngành nước hiện nay. Nghị quyết 24/TW tại Hội nghị 7 khóa XI ra đời năm 2013, tức là cách đây gần 10 năm cũng đưa ra rất nhiều chỉ tiêu về vệ sinh môi trường, trong đó có cấp, thoát nước. Tức là chỉ tiêu đưa ra đến năm 2020, nhưng thậm chí đến 2022 vẫn còn nhiều chỉ tiêu không đạt. Vấn đề này đã được nêu trong kỳ họp thứ 2 và phiên họp bất thường của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhưng rõ ràng là ngành Nước có thể nói là hiện nay không đạt đúng kỳ vọng của cử tri và chỉ đạo của Đảng thông qua Nghị quyết 24.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân – Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương.
Theo đại biểu Nguyễn Quang Huân, hiện nay, trong ngành Nước cũng có một số bất cập là có quá nhiều Bộ, ngành tham gia quản lý, như Bộ Xây dựng thì quản lý nước đô thị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì quản lý nước nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường quản lý nước đầu nguồn... Điều đó cũng gây nên sự bất cập, làm cho ngành Nước hiện nay hoạt động không thống nhất và làm cho tiêu chí, tiêu chuẩn dùng nước sạch giữa đô thị và nông thôn cũng khác nhau. Chúng ta căn cứ vào Nghị quyết 16 của Quốc hội giao các chỉ tiêu cho năm 2022 là phải đạt cấp nước đô thị và cấp nước nông thôn, nhưng nếu chúng ta đưa cùng một chỉ tiêu nước nông thôn như nước đô thị thì có thể là chỉ tiêu về nước nông thôn sẽ không đạt. Nếu chúng ta nói là nước hợp vệ sinh thì dân nông thôn có thể được dùng tới 81%, nhưng nếu chúng ta đưa chỉ tiêu nguồn nước nông thôn như nước đô thị thì có lẽ chỉ 50-51% người dân nông thôn được sử dụng nước sạch theo tiêu chuẩn nước đô thị.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân cho rằng, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang thống kê về số liệu về tiêu chuẩn nước sách và có thể cuối năm nay có thể sẽ công bố con số chính xác. Tuy nhiên, nhìn vào số liệu chung của Bộ Xây dựng thì thấy, nếu chỉ tiêu chúng ta đưa ra theo quy định của Nghị quyết 16 là có thể sẽ không đạt về tiêu chuẩn nước sạch.
Một thực tế là hàng năm chúng ta đang có 3 tỷ m3 nước sinh hoạt được xả thẳng ra sông ngòi. Trong số đó rất ít được xử lý, chỉ có 15% nước thải đô thị được xử lý, còn nước nông thôn thì hầu như là không và đây là nguồn gây ra ô nhiễm cho môi trường nước. Việc này làm cho nguy cơ bị hạn hẹp về nguồn nước sạch và ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước. Ngay cả công nghệ nước của chúng ta trong 15 năm vừa qua theo chính sách để thu hút tư nhân đầu tư ngành nước nhưng mới là cấp nước. Hiện nay, nâng cấp hệ thống thoát nước không thu hút được các công ty tư nhân tham gia là bởi vì phí nước thải chỉ đề ra có 10% phí nâng cấp, tức là không đủ để vận hành trong hệ thống thoát nước, chưa nói có thể làm được gì với nước thải. Vì thế, tất cả những bất cập như thế làm cho ngành nước hiện nay mới tập trung vào được cấp nước nhưng cũng chỉ đảm bảo số lượng, còn về công nghệ thì rất lạc hậu.
Đại biểu Nguyễn Quang Huân nhấn mạnh: Công nghệ và cấp nước của nước ta hiện nay rất lạc hậu so với thế giới. Trên thế giới bây giờ người ta đã khử trùng qua nhiều bậc, bỏ qua khử trùng clo từ năm những năm 1970, 1980 của thế kỷ trước, đã xử lý Ozone bậc 2, bậc 3 và bây giờ khử trùng bằng tia cực tím. Còn Việt Nam hiện vẫn chủ yếu đang khử trùng bằng clo. Lấy một ví dụ như thế để thấy rằng công nghệ xử lý nước của Việt Nam còn lạc hậu nên đã ảnh hưởng đến chất lượng nước, chất lượng dịch vụ cấp nước.
Với tất cả những bất cập nêu trên, đại biểu Nguyễn Quang Huân đề nghị Quốc hội xem xét giao cho một cơ quan, có thể là Chính phủ hay một cơ quan nào đó nghiên cứu, xây dựng Luật Cấp, thoát nước để có thể trình Quốc hội xem xét vào kỳ họp thứ 6 và sau đó có thể sẽ thông qua vào năm 2024./.