Viện Nghiên cứu lập pháp là cơ quan thuộc Uỷ ban thường vụ Quốc hội, có chức năng nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực tiễn về tổ chức và hoạt động của Quốchội; tổ chức thông tin khoa học để hỗ trợ việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội (Nghị quyết số 614/2008/NQ-UBTVQH12 của Ủy ban thường vụ Quốc hội khoá XII ngày 29 tháng 4 năm 2008 về việc thành lập Viện Nghiên cứu lập pháp)
Viện nghiên cứu lập pháp có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
1.Nghiên cứu cơ bản những vấn đề về tổ chức và hoạt động của Quốc hội phục vụcho việc xây dựng phương hướng đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của Quốc hội;
2. Nghiên cứu ứng dụng những vấn đề liên quan đến hoạt động lập hiến lập pháp; quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; hoạt động giám sát tối cao xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn và yêu cầu của các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội để hỗ trợ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội;
3. Xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin khoa học liên quan đến việc thực hiện chức năng của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội; thực hiện và phối hợp thực hiện việc phổ biến, ứng dụng kết quả,nghiên cứuhỗ trợ hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội;là đầu mối trong việc thu thập, chọn lọc, phổ biến, ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học của các cơ quan nghiên cứu trong và ngoài nước phục vụ cho việc đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội;
4. Hợp tác nghiên cứu khoa học với các cơ quan, tổ chức nghiên cứu ở trong nước và nước ngoài về những vấn đề liên quan đến tổ chức và hoạt động của Quốc hội; thu hút các nhà khoa học, các chuyên gia tham gia nghiên cứu và tổ chức công tác thông tin khoa học;
5. Tổ chức công tác nghiên cứu khoa học và quản lý hoạt động nghiên cứu khoa học trong các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban thường vụ Quốc hội và Văn phòng Quốc hội;
6. Thực hiện những nhiệm vụ khác do Uỷ ban thường vụ Quốc hội, lãnh đạo Quốc hội giao.