Thảo luận Tổ 3: Quy định chặt chẽ các biện pháp xử lý vật chứng, tài sản để đảm bảo tính minh bạch
Quang cảnh Phiên họp
Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, sáng 30/10, tại Nhà Quốc hội, các ĐBQH thảo luận ở tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu. Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình và Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương dự và phát biểu tại Phiên thảo luận ở Tổ 3 (gồm các Đoàn ĐBQH tỉnh: Nghệ An, Quảng Ngãi và Bắc Giang).
Chỉ lựa chọn những vấn đề bức xúc nhất của thực tiễn để đưa vào dự án Luật
Phát biểu tại Phiên họp, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình bày tỏ vui mừng khi các ĐBQH ủng hộ quá trình xem xét. thông qua dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu (gọi tắt là 01 luật sửa 04 luật) theo quy trình 01 kỳ họp.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật của Chính phủ trong nhiệm kỳ này là vừa phải quán lý tốt vừa tạo hành lang thông thoáng, kiến tạo cho sự phát triển, nếu “không quản được thì cấm” thì kinh tế đất nước sẽ không phát triển được. Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho rằng, đây là tư duy xuyên suốt, không phải chỉ trong mỗi dự án Luật này. Theo đó, Quốc hội trao quyền nhiều hơn cho Chính phủ, còn Chính phủ trao quyền nhiều hơn cho các địa phương.
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình
Đối với sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho biết, phần lớn các quy hoạch khác đã đề cập ở các luật chuyên ngành, có những quy hoạch chưa đề cập ở luật nào thì dự án Luật lần này đề nghị sửa đổi để không tạo khoảng trống pháp luật. Bên cạnh đó, đối với quy hoạch ở các địa phương, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho rằng, nguồn vốn làm quy hoạch ở địa phương hiện còn đang chậm trễ và không năng động, “tỉnh có tiền mà không làm được quy hoạch", do đó, lần này quy hoạch để chúng ta có thể sử dụng nhiều nguồn tiền hợp pháp để làm quy hoạch cho năng động.
Về danh mục các loại quy hoạch, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho rằng, Chính phủ thấy cần thiết phải phân loại quy hoạch, có loại thuộc danh mục quy hoạch trọng điểm quốc gia, có loại thuộc danh mục ưu tiên…, vì vậy, cần phân loại để giải quyết cho kịp thời và đúng tầm.
Các đại biểu dự Phiên họp
Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết, các ý kiến đại biểu quan tâm đến Quỹ hỗ trợ đầu tư và khẳng định sự cần thiết của Quỹ này, tuy nhiên cần đánh giá thêm. Đồng thời đối với những nội dung cấp bách, nhiều vướng mắc trong quá trình thực thi, Chính phủ đã họp nhiều phiên và lựa chọn đưa vào dự án Luật này.
“Quy định về chấm dứt các dự án treo sẽ là quy định mà các địa phương rất cần. Bởi thực tế các dự án treo 3-5 năm ở địa phương rất nhiều, tạo ra lãng phí rất lớn, các nhà đầu tư, doanh nghiệp kiếm được quy hoạch nhưng khả năng đầu tư dự án không có. Vì vậy, rất cần thiết có quy định này”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đề nghị. Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho rằng, cần có những quy định chặt chẽ để giúp các địa phương chấm dứt các dự án 3-5 năm không thực hiện được. Do đó, đề nghị các ĐBQH góp ý thêm vào nội dung này, đồng thời, có thể giao thêm cho Chính phủ quy định rõ hơn.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng ghi nhận dự án Luật này đã giảm bớt các thủ tục phiền hà đối với các dự án trong khu công nghiệp nhằm tháo gỡ nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. Trong khu công nghiệp, tất cả các vấn đề về đánh giá tác động môi trường, quy định phòng cháy, thủ tục xây dựng…, cơ quan có thẩm quyền đã duyệt cho khu công nghiệp. “Nếu có 100 nhà đầu tư thứ cấp trong một khu công nghiệp đó thì họ lại thêm một lần nữa làm đánh giá tác động môi trường, quy định phòng cháy, thủ tục xây dựng…,, qua đó đã tạo ra cơ chế xin - cho nặng nề và kéo dài thời gian, gây khó khăn cho nhà đầu tư. Trong khi các vấn đề này đã được giao cho Ban quản lý khu công nghiệp”. Do đó, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho rằng, dự án Luật lần này là bước tiến rất lớn trong việc giảm bớt các thủ tục phiền hà cho nhà đầu tư thứ cấp.
Liên quan đến sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho biét, có nhiều phương thức huy động các nguồn lực xã hội (trái phiếu doanh nghiệp, thị trường chứng khoán, BT…) thì đây chính là phương thức huy động các nguồn lực xã hội cho các dự án. Điều này đã được khẳng định trong các nghị quyết của Trung ương trong nhiệm kỳ tới và đề cập rất nhiều trong việc thu hút các nguồn lực xã hội cho các dự án.
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hoà Bình
“Ví dụ đường sắt tốc độ cao mà thời gian tới chúng ta sẽ bàn. Nguồn lực Nhà nước chỉ một phần, còn cần huy động các nguồn lực xã hội, nguồn vốn ODA, huy động trái phiếu Chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp… Chúng ta cần nhiều nguồn vốn thì mới làm được việc này. Loại hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) là chủ trương rất đúng nhưng đã bị dừng từ năm 2021 do quá trình thực thi còn nhiều vướng mắc (nhất là xoay quanh dự án Thủ Thiêm). Do đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phục hồi lại phương thức huy động vốn theo hình thức BT này nhưng phải chặt chẽ hơn, có tiêu chí kiểm soát (như đấu thầu công khai, phải định giá đất, xác định giá trị đất, kiểm soát chất lượng công trình khi chuyển giao…)”, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình nêu rõ.
Cùng với đó, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ khẳng định, tinh thần của Chính phủ là đơn giản hóa thủ tục, để năng động hơn, có thể không cần quy định trong dự án Luật này mà giao toàn bộ cho Chính phủ quy định. Đây cũng được coi là sáng kiến pháp luật. Vì đích hướng đến là tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, khi chúng ta công khai, minh bạch các trình tự, thủ tục thì đảm bảo cho việc xây dựng Chính phủ liêm chính, đồng thời hạn chế cơ chế xin - cho, loại trừ những phiền hà, nhũng nhiễu, góp phần phòng ngừa tham nhũng, lãng phí.
Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu thầu, dự thảo Luật này có nhiều điểm mới, trong đó đáng lưu ý là cho áp dụng đấu thầu hạn chế, đấu thầu quốc tế, đấu thầu trong nước đối với một số dự án theo yêu cầu của nhà tài trợ. Về lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đồng chí Nguyễn Hòa Bình cho rằng, cần có cơ chế lựa chọn thầu đặc biệt cho những trường hợp đặc biệt như các công trình quốc phòng - an ninh hoặc những công trình có hàm lượng kĩ thuật cao và có tính chuyên biệt…
Từ những phân tích nêu trên, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, đây là những vấn đề đặt ra từ những vướng mắc trong thực tiễn và trong khuôn khổ 01 luật sửa nhiều luật, Chính phủ chỉ lựa chọn những vấn đề bức xúc nhất của thực tiễn để đưa vào dự án Luật này. Đồng thời Chính phủ nhận thấy, rất cần tháo gỡ để đáp ứng yêu cầu thực tiễn trước mắt. Vì vậy, mong muốn các ĐBQH ủng hộ tư duy mới mà Chính phủ đề xuất với Quốc hội hiện nay.
Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật cần lưu ý 8 nội dung chính
Làm rõ thêm một số thông tin tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho biết, ngày 29/10, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã gửi Công văn số 15 đến tất cả các vị ĐBQH, trong đó quán triệt tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật của Trung ương và đồng chí Tổng Bí thư chỉ đạo. Theo đó, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh việc đổi mới tư duy xây dựng pháp luật của Quốc hội cần lưu ý 8 nội dung chính sau.
Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương
Thứ nhất, vừa đảm bảo yêu cầu quản lý, vừa giải phóng sức sản xuất, khơi thông nguồn lực để phát triển.
Thứ hai, bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, hoặc thuận lợi cho cơ quan công quyền mà gây khó khăn cho người dân thì cũng cần bỏ.
Thứ ba, Luật phải ổn định, có giá trị lâu dài, vì vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, không cá biệt hóa các vấn đề cụ thể làm cho tuổi thọ của luật ngắn, chỉ quy định vấn đề khung, vấn đề có tính nguyên tắc và không quá dài. Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, đây là điểm đổi mới, khác hoàn toàn so với trước đây.
Thứ tư, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nhưng quan trọng nhất vẫn là thủ tục hành chính.
Thứ năm, kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật.
Thứ sáu, khẩn trương xây dựng hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, xu hướng mới, nhất là cách mạng chuyển đổi số, phát triển xanh, phát triển tuần hoàn… Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương khẳng định, đây là những vấn đề quan trọng trong chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư và đây cũng là những động lực mới, do đó, cần tạo hành lang pháp lý cho những vấn đề mới này. “Cái nào mới, chưa rõ thì luật quy định nguyên tắc, còn lại giao cho Chính phủ quy định”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Các đại biểu dự Phiên thảo luận
Thứ bảy, những Nghị quyết thí điểm và những vấn đề thí điểm không nhất thiết phải thực hiện đến hết thời gian thí điểm. Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nội dung nào đã chín, đã rõ và ĐBQH đồng thuận thì có thể áp dụng đại trà. “Các nghị quyết thí điểm đều quy định sau 3-5 năm, Chính phủ tổng kết thời gian thực hiện. Nhưng nếu thấy đã chín, đã rõ, tổng kết được thì có thể triển khai thực hiện luôn. Ví dụ như thời gian qua, chúng ta đã thực hiện đấu giá biển số xe và không đợi hết thời gian thí điểm”, Phó Chủ tịch Quốc hội phân tích.
Thứ tám, không luật hóa các nghị định, thông tư và những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ; đồng thời không quy định lại các vấn đề mà các luật khác đã quy định. Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, điều này đòi hỏi thời gian rà soát các dự án luật rất kỹ lưỡng.
Với 3 luật dự kiến được Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 thông qua theo quy trình 01 kỳ họp gồm Luật Đầu tư công (sửa đổi), 01 luật sửa 07 luật và 01 luật sửa 04 luật được thảo luận tại Phiên họp này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, hiện các vấn đề cụ thể đã được các ĐBQH tham gia góp ý, tuy nhiên, vẫn còn những ý kiến băn khoăn, nhất là về Luật Đầu tư công (sửa đổi) vì phạm vi rất rộng, nhiều nội dung lớn. Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, UBTVQH sẽ tiếp thu tối đa ý kiến của ĐBQH về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 07 luật và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 04 luật, cơ bản 2 dự án luật này tốt. Phạm vi sửa đổi của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 04 luật gọn hơn, do đó có thể tạo sự đồng thuận cao trong các ĐBQH.
Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu tại Phiên thảo luận tại Tổ 3
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, qua ý kiến các đại biểu, mong muốn Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ nên lựa chọn một số vấn đề nổi cộm nhất và chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công (hiện trình là dự án Luật Đầu tư công sửa đổi).
“Những vấn đề đang đề nghị sửa đổi có liên quan, tác động đến nhau, nếu không làm thì không thể tháo gỡ được. Và phạm vi sửa đổi của Luật khá rộng, do đó, UBTVQH sẽ bàn với Chính phủ để nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của ĐBQH về phạm vi sửa đổi để tháo gỡ các vấn đề trước mắt. Đối với các vấn đề khó, còn nhiều ý kiến khác nhau thì cố gắng giải trình thấu đáo, lựa chọn cho chính xác những vấn đề này”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh./.