Tham dự phiên họp còn có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn – Phó trưởng Ban Chỉ đạo; các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định – Phó trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải - Phó trưởng Ban Chỉ đạo, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương - Phó trưởng Ban Chỉ đạo và các thành viên Ban Chỉ đạo; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, đại diện lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ban Nội chính Trung ương, Văn phòng Chính phủ, các cơ quan và tổ chức hữu quan.
Thực hiện Kế hoạch số 106-KH/ĐĐQH15 ngày 10/8/2021 của Đảng đoàn Quốc hội, Ban Chỉ đạo xây dựng các chuyên đề được phân công thuộc Đề án "Chiến lược xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045" tổ chức Phiên họp thứ 2 để xem xét thông qua dự thảo Báo cáo Chuyên đề số 10 về "Hoàn thiện cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện quyền tư pháp và giữa các cơ quan, tổ chức trong hoạt động tư pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam".
Tại phiên họp, các đại biểu đã nghe Tiểu ban số 01 báo cáo tiến độ chuẩn bị báo cáo Chuyên đề số 09 về "Chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật đến năm 2023, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam" và Tiểu ban số 02 báo cáo tiến độ chuẩn bị báo cáo Chuyên đề số 10 về "Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội đáp ứng yêu cầu xây dựng hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam".
Cổng Thông tin điện tử Quốc hội trân trọng giới thiệu một số hình ảnh tại phiên họp:
Toàn cảnh phiên họp
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường phát biểu mở đầu phiên họp
Các đại biểu tham dự phiên họp
Tại phiên họp, các đại biểu đã nghe Tiểu ban số 01 báo cáo tiến độ chuẩn bị báo cáo Chuyên đề số 09 về “Chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam” và Tiểu ban số 02 báo cáo tiến độ chuẩn bị báo cáo Chuyên đề số 11 về “Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam”
Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ - Trưởng Ban chỉ đạo, cho biết, để có cơ sở trình Hội nghị Trung ương 6 xem xét ban hành Nghị quyết về chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam năm 2030, định hướng đến năm 2045, Bộ Chính trị đã thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương để xây dựng Đề án. Trong đó, Đảng đoàn Quốc hội được giao thực hiện 4 chuyên đề thành phần trong Đề án
Chủ tịch Quốc hội cho biết, dù các công việc bận rộn, vừa kết thúc Kỳ họp thứ Nhất, tập trung cho công tác phòng, chống dịch bệnh và tập trung chuẩn bị Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, song việc triển khai xây dựng các chuyên đề của Ban Chỉ đạo, các Tiểu ban được thực hiện bài bản, theo đúng Kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương được Ban Chỉ đạo Trung ương đánh giá cao với nhiều hoạt động như phân công nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch, thành lập Tổ biên tập, ban hành quy chế làm việc, xây dựng hoàn thiện các đề cương….
Theo Chủ tịch Quốc hội, tại Phiên họp thứ 2, Ban Chỉ đạo xây dựng các chuyên đề được phân công thuộc Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” sẽ nghe kết quả nghiên cứu và tiến độ của cả 4 chuyên đề, trong đó tập trung vào Chuyên đề số 10 để hoàn thiện trình Đảng đoàn Quốc hội và báo cáo Ban Chỉ đạo trung ương chậm nhất ngày 31/10 tới
Tại phiên họp, các đại biểu đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga – Phó trưởng Tiểu ban thường trực Tiểu ban số 04 báo cáo nội dung nghiên cứu Chuyên đề số 10
Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp Nguyễn Văn Hiển – Phó trưởng Tiểu ban thường trực Tiểu ban số 03, báo cáo nội dung nghiên cứu Chuyên đề số 12
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh – Phó trưởng Tiểu ban thường trực Tiểu ban số 02, báo cáo tiến độ xây dựng Chuyên đề số 11
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng – Phó trưởng Tiểu ban thường trực Tiểu ban số 01, báo cáo tiến độ xây dựng Chuyên đề số 09
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành thảo luận tại phiên họp
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đánh giá cao kết quả làm việc của các Tiểu ban, ghi nhận việc triển khai xây dựng các chuyên đề bảo đảm đúng kế hoạch, tiến độ đề ra; trong quá trình triển khai xây dựng các Tiểu ban đã có sự phối hợp với nhau và các cơ quan chủ trì các chuyên đề khác trong tổng thể Đề án chung, tổ chức nghiên cứu bài bản, huy động được trí tuệ của các chuyên gia, nhà khoa học, có so sánh, tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Chuyên đề được xây dựng bám sát đề cương được thông qua. Các đại biểu cũng nhất trí thông qua báo cáo Chuyên đề số 10 để xin ý kiến Đảng đoàn Quốc hội trước khi báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương
Nêu một số vấn đề cụ thể, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ một số nguyên tắc chung mà 4 chuyên đề đều cần tiếp tục rà soát, quán triệt. Trong đó, Nhà nước pháp quyền là giá trị chung của nhân loại. Mô hình nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam vừa mang các giá trị phổ quát của nhà nước pháp quyền của nhân lọai vừa có nét đặc thù của định hướng Xã hội chủ nghĩa
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, phạm vi của chuyên đề này không đi nghiên cứu sâu về nội hàm các khái niệm cơ quan tư pháp, quyền tư pháp, cơ quan bổ trợ tư pháp nhưng cần đưa ra định nghĩa chung, khái quát về vấn đề này để từ đó đi vào nội dung cụ thể của chuyên đề
Theo nguyên lý về phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực trước hết phải hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy để kiểm soát quyền lực ngay từ bên trong, tức là kiểm soát nội bộ ở từng cơ quan để tránh lạm quyền trong thực thi nhiệm vụ. Do đó, việc hoàn thiện hệ thống pháp luật cần phân định rành mạch chức năng, nhiệm vụ với cơ cấu tổ chức của từng cơ quan, để không phát sinh thêm tổ chức bộ máy không cần thiết và chú trọng, tăng cường cơ chế kiểm soát nội bộ
Cùng với các cơ chế kiểm soát nội bộ, kiểm soát việc thực hiện quyền lực của các cơ quan nhà nước khác, Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát, nghiên cứu cơ chế kiểm soát quyền lực của các thiết chế khác trong hệ thống chính trị như: kiểm tra, giám sát của Đảng, giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị xã hội và Nhân dân